Kinhtedothi - Kết quả khảo sát của Ban Kinh tế Ngân sách HĐND TP vừa tiến hành tại Sở TN&MT Hà Nội và một số quận cho thấy, việc thực hiện chủ trương di dời cơ sở công nghiệp gây ô nhiễm môi trường hoặc không phù hợp quy hoạch vẫn chậm và gặp không ít vướng mắc, trong đó có cả nguyên nhân do chính sách hỗ trợ còn bất cập.
Mới có khoảng 10% cơ sở di dời
Theo lãnh đạo Sở TN&MT Hà Nội, từ năm 2003, Sở đã chủ động rà soát, lập danh mục 422 cơ sở công nghiệp thuộc 17 ngành nghề có khả năng gây ô nhiễm môi trường và không phù hợp quy hoạch. Ban chỉ đạo cấp TP cũng được thành lập, nhiều chính sách, văn bản được ban hành, đồng thời các DN đã chủ động lên kế hoạch di dời hoặc chuyển đổi chức năng cho quy hoạch. Nhưng kết quả thực hiện lại không được như mong muốn. Đến nay, mới có 41 cơ sở di chuyển, đạt khoảng 10%. Tuy nhiên, đây mới là con số “trên báo cáo” thống kê, trong đó có cả những DN tự chuyển đổi mục đích sử dụng. Hiện, công tác rà soát vẫn đang được Sở phối hợp với các quận rà soát. Theo chỉ đạo của UBND TP, đến 31/7, các đơn vị phải có báo cáo rà soát để Sở thống kê báo cáo TP, nhưng đến nay vẫn còn nhiều đơn vị chưa hoàn thành.
Nguyên nhân của việc chậm tiến độ di dời được Sở nhận định là do cơ chế, chính sách hỗ trợ DN còn bất cập, chưa khuyến khích được DN tự nguyện, tích cực chuyển đổi ngành nghề; một số DN còn có tâm lý ngại di chuyển. Cùng với đó, vì đến nơi mới, phải đầu tư dây chuyền sản xuất mới, công nghệ tiên tiến..., nhưng năng lực tài chính của hầu hết các DN còn hạn chế trong đầu tư thay đổi công nghệ sạch; nguồn lực Nhà nước cũng còn hạn chế trong đầu tư hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội đồng bộ tại nơi di chuyển đến… Ngoài ra, một số cơ sở gây ô nhiễm môi trường do là đơn vị Nhà nước đã cổ phần hóa, nên rất khó để có kinh phí di dời, chưa kể số lượng người lao động lớn, nếu di chuyển sẽ dẫn đến xáo trộn trong sản xuất hoặc công nhân phải đi làm xa, có thể phải nghỉ làm, việc hỗ trợ lao động dôi dư, ngừng việc như thế nào khi di dời cũng chưa có hướng dẫn cụ thể… Từ đó, dẫn đến tâm lý “ngại” và tiến độ thực hiện di dời không thể đảm bảo.
Khảo sát thực tế tại quận Thanh Xuân cũng cho thấy, thống kê ban đầu, hiện trên địa bàn quận có 20 cơ sở thuộc đối tượng phải di dời do ô nhiễm môi trường và nằm trong quy hoạch đô thị. Đến nay, dù một số công ty đã thực hiện xong việc di dời, nhưng đánh giá công tác này, Phó Chủ tịch UBND quận Thanh Xuân Đặng Hồng Thái cho rằng: Dù một số DN đã chủ động lập kế hoạch, trong đó có xác định rõ tiến độ di dời. Tuy nhiên, công tác này gặp nhiều khó khăn về kinh phí, mặt bằng, vì thế, nhiều cơ sở gây ô nhiễm vẫn cố tình không chịu di dời.
Tại Công ty CP Cao su Sao Vàng (quận Thanh Xuân), khảo sát thực địa của Ban Kinh tế Ngân sách cũng cho thấy, đến nay, Công ty đã chủ động lập kế hoạch di dời nhưng mới chỉ xong báo cáo nghiên cứu khả thi. Theo đại diện Công ty, việc di dời đòi hỏi kinh phí lớn, mặt bằng rộng,… nên tiến độ còn chậm. Mặc dù vậy, Công ty xác định đây là nhiệm vụ chính trong thời gian tới cần tập trung thực hiện và quyết tâm hoàn thành đúng tiến độ đề ra.
Thiếu sự “xúc tác”
Thực nhận việc thực hiện di dời các cơ sở gây ô nhiễm môi trường hoặc không phù hợp quy hoạch chung không phải là việc dễ dàng, lãnh đạo TP đã thường xuyên chỉ đạo sát sao để đảm bảo hoàn thành việc di dời đúng tiến độ, chất lượng, hiệu quả, nhưng từ thực tế khảo sát, các thành viên Ban Kinh tế Ngân sách nhận định, sau nhiều năm thực hiện, nhưng kết quả chỉ có 10% cơ sở hoàn thành di dời là quá chậm. Cùng với đó, điều đáng nói ở đây là phần lớn các DN này chủ động, chưa có sự xúc tác nhiều từ phía Nhà nước. Hiện tại, công tác thông tin tuyên truyền đến DN về lĩnh vực này yếu, nhiều đơn vị là đối tượng di dời không nắm được thông tin, lộ trình di dời… Một nguyên nhân nữa là trách nhiệm của nhiều cơ quan, sở, ngành, quận, huyện còn thấp. Phó Giám đốc Sở TN&MT Hà Nội Nguyễn Hữu Nghĩa cho biết: TP đã thành lập Ban Chỉ đạo, có văn bản yêu cầu báo cáo về cơ sở ô nhiễm phải di dời mấy tháng nay, nhưng mới có 15/30 quận, huyện, thị xã gửi báo cáo về Sở. Theo Sở, lộ trình tiếp theo cần làm là phải tập trung di dời các cơ sở gây ô nhiễm, không phù hợp quy hoạch trong khu vực nội đô, nhất là 4 quận nội đô lịch sử (Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa, Hai Bà Trưng). Tiến hành đánh giá đầy đủ về mức độ ô nhiễm của các cơ sở sản xuất làm căn cứ pháp lý để thực hiện các biện pháp di dời… Đồng thời, cần tiếp tục kiểm tra, đề ra tiến độ cụ thể và kiên quyết xử lý các cơ sở không thực hiện kế hoạch di dời; Đẩy mạnh kêu gọi, thu hút đầu tư và hoàn thiện hạ tầng đồng bộ các khu, cụm công nghiệp phân khu trên địa bàn, để tạo mặt bằng phục vụ đơn vị di dời…
Ban Kinh tế Ngân sách HĐND TP cũng đề nghị, các sở, ngành chức năng của TP cần làm tốt hơn nữa công tác tuyên truyền đến từng DN; xây dựng cơ chế phối hợp tốt hơn, phân rõ vai từng ngành, từng cấp để nâng cao trách nhiệm của mình; hướng dẫn các quận, huyện lập danh mục đúng, trúng với các quy định để đảm bảo khả thi khi thực hiện. Tổng hợp những vướng mắc về chính sách tham mưu cho UBND TP sớm kiến nghị lên T.Ư, để kịp thời tháo gỡ, triển khai di dời thuận lợi. Bởi qua khảo sát có thể thấy, việc phân công trách nhiệm trong công tác di dời những năm qua vẫn chưa thống nhất đầu mối, mỗi thời điểm lại do một Sở chuyên ngành chịu trách nhiệm, dẫn đến sự ngắt quãng. Về phía DN, sự thay đổi lãnh đạo cũng là nguyên nhân khiến chủ trương di dời không thống nhất. Bản thân các Sở cũng “nhận lỗi” khi tham mưu chậm và hy vọng những “sự quyết liệt mới” sẽ khả quan, rạch ròi, có kết quả khả quan trong thời gian tới. Cùng với đó, phải có kế hoạch về việc sử dụng đất sau di dời đúng quy hoạch, phục vụ lợi ích hài hòa các bên. Trong đó, tăng cường cho trường học, khu vui chơi và các công trình công cộng.
Khu đất 231 - 235 (Cao Xà Lá), quận Thanh Xuân sẽ được xây dựng các tổ hợp công trình hiện đại. Ảnh: Thanh Hải
|
