Phát biểu khai mạc hội thảo, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường cho biết, qua gần 10 năm thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM, tất cả mục tiêu bao trùm nhất đã đạt kết quả tích cực. Phát triển nông nghiệp có nhiều tiến bộ, tăng trưởng kinh tế ổn định và bền vững.
2 triệu tỷ đồng được đầu tư đã giúp các tỉnh, TP hoàn thiện một khối lượng khổng lồ thiết chế hạ tầng cứng – mềm, đáp ứng yêu cầu sản xuất và đời sống. Đối với mục tiêu nâng cao đời sống người dân, mục tiêu Chương trình đặt ra là ít nhất tăng 2,5 lần thu nhập so với năm 2009 (9,7 triệu đồng); đến nay, thu nhập bình quân của người nông dân cả nước đã đạt 35,8 triệu đồng. Tỷ lệ hộ nghèo giảm dần qua các năm, hiện chỉ còn 5% (theo tiêu chí đa chiều).
Đặc biệt, số xã hoàn thành NTM của cả nước là 4.547 xã (chiếm 51,26% tổng số xã toàn quốc), 100/664 huyện (chiếm 15%) về đích NTM. Cả nước đã có 7 tỉnh (chiếm khoảng 10%) hoàn thành Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM. Đến nay, cả nước không còn xã dưới 5 tiêu chí. Tình trạng nợ đọng xây dựng cơ bản trong giai đoạn 2015 – 2020 hầu như không còn.
Dù đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong xây dựng NTM, tuy nhiên, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cũng nhìn nhận, Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức, thậm chí là thách thức lịch sử trong mục tiêu xây dựng NTM. Thứ nhất, Việt Nam nếu không cẩn trọng sẽ rất dễ rơi vào bẫy thu nhập trung bình. Thứ hai, Việt Nam đang gần hết giai đoạn dân số vàng, thậm chí đã đi hết già nửa lợi thế về lao động này. Thứ ba là biến đổi khí hậu khốc liệt, ảnh hưởng ngày một lớn đến sản xuất, cơ sở hạ tầng nông thôn; đặc biệt là khi Việt Nam nằm trong nhóm 5 nước chịu ảnh hưởng lớn nhất. Và thứ 4 là hội nhập quốc tế sâu rộng; một cuộc chơi Việt Nam tham gia nhưng không ngang sức về xuất phát điểm.
Tại hội thảo, các chuyên gia, nhà quản lý đã cùng nhau thảo luận về một số nội dung trọng tâm. Điển hình là chuyển đổi nông thôn – đô thị ở Việt Nam: Xây dựng nông thôn mới gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp; Chuyển đổi mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại kinh tế nông nghiệp, nông thôn; Chuyển đổi kinh tế nông thôn: Vấn đề lao động, việc làm gắn với xây dựng NTM; Vấn đề môi trường trong xây dựng NTM; Vai trò của người nông dân dân tộc thiểu số trong xây dựng NTM; Bảo tồn và phát huy các giá trị văn hoá trong xây dựng NTM…
Hội thảo đã đánh giá kết quả khách quan nhất trong gần 10 năm thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM. Những thành tựu đã đạt được, những vấn đề còn tồn tại, từ đó đúc rút ra những bài học kinh nghiệm. Quan trọng hơn, các đại biểu đã thảo luận, đưa ra những gợi mở, đề xuất về định hướng phát triển và giải pháp trong xây dựng NTM giai đoạn 2021 – 2030.
