Y tế cơ sở: Chưa đáp ứng nhu cầu người dân

Mạng lưới y tế cơ sở rộng khắp

Giải trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, nhờ có mạng lưới YTCS rộng khắp, công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu cơ bản đã được triển khai rất hiệu quả, sâu rộng như tiêm chủng mở rộng, phòng chống suy dinh dưỡng, chăm sóc sức khỏe bà mẹ trẻ em... Một số trạm y tế xã đã bước đầu thực hiện quản lý bệnh không lây nhiễm, mạn tính như tim mạch, huyết áp, đái tháo đường… theo mô hình bác sĩ gia đình. Đến nay, đã triển khai khám chữa bệnh BHYT tại khoảng 80% tổng số trạm y tế.

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến trình bày báo cáo giải trình về chất lượng và hiệu quả của mạng lưới y tế cơ sở.   Ảnh: Dương Giang

Tuy nhiên, qua phiên giải trình cũng cho thấy, YTCS vẫn còn những hạn chế về chất lượng chuyên môn, chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân, khiến người bệnh chưa tin tưởng và thường vượt lên tuyến trên. Bên cạnh đó, đầu tư cho YTCS còn thấp, chính sách đãi ngộ cho nhân viên YTCS chưa thỏa đáng…

Cùng tham gia giải trình, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thị Minh cho rằng, Quốc hội cần điều chỉnh chính sách thông tuyến khám chữa bệnh BHYT, tránh tình trạng người dân đi khám chữa bệnh không theo tuyến chuyên môn kỹ thuật, kéo theo việc giảm vai trò của trạm y tế xã trong chăm sóc sức khoẻ ban đầu và điều trị các bệnh thông thường.

Tăng nhân lực chuyên môn

Theo GS.TS Phạm Mạnh Hùng - nguyên Phó Trưởng ban Tuyên giáo T.Ư, cần tìm ra phương thức hoạt động của YTCS phù hợp với cơ chế thị trường ở nước ta. Đồng thời chi trả BHYT khi khám bệnh định kỳ cho người dân để phát hiện sớm, điều trị kịp thời, giảm gánh nặng về chi phí. “Ngày nay, đòi hỏi YTCS phải phát hiện nhồi máu cơ tim ngay tại nhà. Vấn đề là phải hướng dẫn họ cấp cứu, sơ cứu như thế nào.

Hiện cả nước có 11.400 trạm y tế xã bao gồm cả mạng lưới y tế thôn bản; gần 99% xã, phường và thị trấn đã có nhà trạm; 87,5 % trạm có bác sĩ khám chữa bệnh; 97% có nữ hộ sinh hoặc y sĩ sản nhi; gần 75% thôn, bản, tổ dân phố có nhân viên y tế hoạt động, trong đó ở nông thôn, miền núi là 96%.

Nếu nghĩ rằng YTCS phải điều trị nhồi máu cơ tim như các bệnh viện tuyến trên là điều rất sai lầm. Trong cơ chế thị trường hiện nay, YTCS có rất nhiều khó khăn. Tôi cho rằng, quan trọng phải tìm được cách cho cán bộ YTCS sống được từ công việc của họ, như thế mới động viên được cán bộ YTCS” - GS.TS Phạm Mạnh Hùng nói

Các ý kiến cũng đặt vấn đề trước tình trạng, YTCS còn lúng túng, việc chăm sóc ban đầu chưa được xác định rõ ràng. Mạng lưới về tổ chức biên chế cũng thiếu ổn định, luôn thay đổi... Giải trình trước băn khoăn của các đại biểu Quốc hội về giải pháp để phát triểnYTCS, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến nhấn mạnh, Bộ đã nghiên cứu, tham mưu để xác định rõ vai trò, vị trí quan trọng của YTCS, coi YTCS là nền tảng, xương sống, là người “gác cổng” giữ vai trò điều tiết trong hệ thống y tế. Cũng theo Bộ trưởng, để triển khai đổi mới hoạt động của trạm y tế xã, Bộ Y tế đã khảo sát, lựa chọn 26 xã, phường, thị trấn thuộc 8 tỉnh/TP, đại diện cho các vùng để triển khai mô hình điểm, rút kinh nghiệm.

Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết, tới đây sẽ thành lập Quỹ chăm sóc sức khỏe ban đầu để giảm áp lực cho Quỹ BHYT và tăng cường đào tạo nhân lực cho trạm y tế xã. “Chúng tôi đã chỉ đạo cử cán bộ y tế tuyến tỉnh về tuyến huyện hỗ trợ chuyên môn, cử luân phiên cả bác sĩ tuyến T.Ư về tuyến xã để thu hút người dân về đây chữa bệnh, từ đó chuyển giao chuyên môn cho YTCS”- Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết.