Sau khi Formosa Hà Tĩnh nhận trách nhiệm và cam kết thực hiện bồi thường thiệt hại kinh tế, bồi thường xử lý môi trường biển số tiền 500 triệu USD, tương đương 11.500 tỷ đồng trong vụ gây ra cá chết hàng loạt ở 4 tỉnh miền Trung, rất nhiều câu hỏi được đặt ra, trong số đó có vấn đề số tiền này sẽ được phân bổ như thế nào?
 Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình. Ảnh: VGP/Quang Hiếu |
Nội dung làm việc sau cùng của Chính phủ trong phiên họp thường kỳ tháng 6 diễn ra vào chiều muộn ngày 1/7, các thành viên Chính phủ, Ủy ban Trung ương Mặt trận tổ quốc Việt Nam đã thống nhất quan điểm sử dụng khoản tiền 500 triệu của Fomosa USD đền bù thiệt hại gây ra trong sự cố cá chết bất thường dọc biển miền Trung. Về việc xử lý khoản tiền bồi thường, Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình cho rằng trước hết là bồi thường thiệt hại cho người dân. Việc bồi thường phải đúng đối tượng, chính xác, dựa trên cơ sở hướng dẫn kê khai đúng thiệt hại thực tế, không để thất thoát, tiêu cực. Đối với ngư dân, việc hỗ trợ, đền bù không chỉ giúp người dân bảo đảm sinh kế mà còn có thể chuyển đổi sang hình thức đánh bắt xa bờ, góp phần giữ vững chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Bộ NN&PTNT chủ trì, Bộ Công Thương tham gia vì ngoài ngư dân còn có những ngành nghề khác cũng bị ảnh hưởng như diêm dân, dịch vụ, du lịch. Nhóm việc thứ hai là tập trung hỗ trợ cho người dân sản xuất như chuyển đổi nghề nghiệp sang các ngành thương mại, dịch vụ, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao… Nhóm việc thứ ba là cải tạo, phục hồi môi trường, trong đó có việc tẩy rửa biển, xây dựng các thiết bị quan trắc môi trường, trồng lại san hô biển, tái tạo cá biển, thủy sinh… "Những việc này đòi hỏi số tiền lớn nhưng cũng tạo ra thêm việc làm cho người dân", Phó Thủ tướng nhận định. Liên quan đến vấn đề sinh kế lâu dài cho người dân bị ảnh hưởng vì biển ô nhiễm, một phần tiền cũng sẽ được dùng để hỗ trợ người dân cũng có yếu tố chuyển đổi nghề nghiệp sang khu vực dịch vụ, thương mại, nông nghiệp công nghệ cao... Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Lê Minh Hưng cho biết ông đã chỉ đạo các ngân hàng thương mại đánh giá lại thiệt hại cho ngư dân, cơ cấu lại nợ, miễn lãi và cho vay mới, cũng như cho vay thu mua hải sản... Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân kiến nghị, bên cạnh việc hỗ trợ phát triển đội tàu, đóng tàu mới, huấn luyện thuyền viên, thuyền trưởng, khôi phục nuôi trồng thủy hải sản, thu mua tạm trữ, phát triển dịch vụ du lịch biển..., Chính phủ cần công bố vùng ngư trường đánh bắt hải sản không an toàn nếu có để người dân tránh và yên tâm đánh bắt hải sản ở những nơi an toàn, được chứng nhận, từ đó ổn định thị trường tiêu thụ sản phẩm. Đồng thời, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân đề nghị ngành giáo dục xem xét miễn, giảm các khoản đóng góp đầu năm học mới tới đây đối với những gia đình học sinh bị ảnh hưởng, thiệt hại bởi sự cố cá chết hàng loạt ở 4 tỉnh miền Trung. Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát cam kết thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Thủ tướng về việc lên kế hoạch sử dụng khoản tiền 500 triệu USD. “Nửa đầu tháng 7 sẽ gấp rút hoàn thiện chính sách hỗ trợ ngư dân. Thực tế là chúng tôi đã chuẩn bị sẵn sàng rồi, bây giờ trên cơ sở chỉ đạo của Thủ tướng và góp ý, Bộ NN&PTNTsẽ hoàn thiện để sớm trình lên Chính phủ” - Bộ trưởng Cao Đức Phát khẳng định. Đối với việc xây dựng, cải tạo các cảng cá ở miền Trung, Bộ trưởng Phát cho biết đã có chủ trương sử dụng vốn ODA để làm. Trước đó, trong chiều 30/6 tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 6, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc giao Bộ NN&PTNT chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài nguyên và Môi trường khẩn trương xây dựng kế hoạch sử dụng khoản bồi thường này. Cụ thể, đề xuất hỗ trợ sinh kế lâu dài cho người dân, như hỗ trợ giảm lãi suất cho vay với người dân vay vốn đóng tàu đánh bắt xa bờ; đề xuất khôi phục, tái tạo môi trường bị ô nhiễm; và phần thứ ba là bồi thường trực tiếp cho những người bị thiệt hại. Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành tính toán, đề xuất kinh phí cho từng phần việc, hỗ trợ cho ngư dân bao nhiêu, hỗ trợ đánh bắt xa bờ mức nào, cho quỹ bảo vệ môi trường bao nhiêu... công bố cụ thể, minh bạch. Thủ tướng giao Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ và Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng phối hợp chỉ đạo để cuối tháng 7 xây dựng được phương án xử lý khoản tiền bồi thường 11.500 tỷ đồng của Formosa. Trả lời phóng viên báo chí trong chiều 30/6, Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP Mai Tiến Dũng cho hay bây giờ tiền chưa có ngay nhưng doanh nghiệp cam kết sẽ trả một lần. Dự kiến, Chính phủ sẽ chi cho các công việc khắc phục hậu quả môi trường biển, hỗ trợ đời sống cho ngư dân vùng ảnh hưởng, chuyển đổi nghề nghiệp cho người có nhu cầu… Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP Mai Tiến Dũng cũng thông tin thêm: "Tuy nhiên, từng mục cụ thể bao nhiêu thì ngay lúc này chưa thể nói con số chi tiết mà các địa phương sẽ phải rà soát cụ thể tình hình, mức độ ảnh hưởng ra sao, thiệt hại cụ thể thế nào để các bộ ngành thẩm định. Sau đó, Chính phủ sẽ ngồi lại với các tỉnh để phân bổ trên tinh thần mọi việc sẽ được công khai, minh bạch, có giám sát chặt chẽ.”
