Theo đó, công dân Việt Nam được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội khi có đủ 3 điều kiện, đó là: đủ 75 tuổi trở lên; không hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng; không hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng theo quy định của Chính phủ.
Bên cạnh đó, công dân Việt Nam từ đủ 70 tuổi đến dưới 75 tuổi thuộc diện hộ nghèo, hộ cận nghèo đang cư trú tại các xã, thôn đặc biệt khó khăn đồng thời đảm bảo quy định (không hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng) thì được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định điều chỉnh giảm dần độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và khả năng của ngân sách nhà nước từng thời kỳ theo đề nghị của Chính phủ.
Mức trợ cấp hưu trí hàng tháng do Chính phủ quy định phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và khả năng của ngân sách nhà nước từng thời kỳ.
Trường hợp các đối tượng quy định đang có mức hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng cao hơn so với mức trợ cấp hưu trí xã hội thì thực hiện theo quy định của Chính phủ.
Tùy thuộc điều kiện kinh tế - xã hội, khả năng cân đối ngân sách, kết hợp huy động các nguồn lực xã hội tại địa phương, UBND cấp tỉnh trình HĐND cùng cấp quyết định hỗ trợ thêm cho người hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.
Những người đang hưởng trợ cấp hưu trí xã hội hàng tháng được ngân sách nhà nước đóng bảo hiểm y tế theo quy định, khi chết thì tổ chức, cá nhân lo mai táng được nhận hỗ trợ chi phí mai táng theo quy định của pháp luật về người cao tuổi.
Như vậy, đối với người cao tuổi từ 75 tuổi trở lên mà không có lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng thì việc hạ đội tuổi sẽ giúp người cao tuổi có các khoản trợ cấp hàng tháng, hỗ trợ về kinh tế để cải thiện cuộc sống và được sử dụng thẻ bảo hiểm y tế dành cho người cao tuổi để khám, chữa bệnh.
Ước tính hiện nay nước ta có khoảng 1,5 triệu người cao tuổi từ 80 tuổi trở lên không có lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng khác, đang được hưởng trợ cấp xã hội.
Khi giảm độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ 80 tuổi xuống 75 tuổi sẽ có thêm khoảng gần 800.000 người cao tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội và bảo hiểm y tế.
Trước đó, khi góp ý cho dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), Đại biểu Quốc hội Sùng A Lềnh – Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Lào Cai nhận định: Việc bổ sung quy định về trợ cấp hưu trí xã hội để hình thành hệ thống bảo hiểm xã hội đa tầng là thể chế hóa nội dung của Nghị quyết số 28 của Trung ương. Chính sách này thể hiện tính nhân văn, trách nhiệm của Nhà nước trong bảo đảm an sinh cho người cao tuổi không có lương hưu và trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng khác.
Tuy nhiên, trợ cấp hưu trí xã hội không gắn với nghĩa vụ đóng và được điều chỉnh giảm dần độ tuổi hưởng có thể ảnh hưởng tới chính sách phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội, mục tiêu hạn chế rút bảo hiểm xã hội một lần.
Vì thế, cần phải đánh giá kỹ tác động và khả năng đáp ứng của ngân sách Nhà nước, nhất là trong điều kiện nước ta đang chuyển sang giai đoạn dân số già hóa thì số người thuộc diện bảo đảm của chính sách này sẽ ngày càng gia tăng.
