Áp lực vô hình

KTĐT - Cô Thái Vượng - Phó hiệu trưởng Trường tiểu học Kim Đồng, Gò Vấp, TPHCM, phân tích: “Ngoài những căng thẳng dồn nén về áp lực công việc và thành tích, nhiều khi còn là xích mích giữa đồng nghiệp. Ví dụ, chuyện cô giáo này ghét cô kia nên ghét luôn cả lớp cô kia chủ nhiệm, hay những mâu thuẫn với phụ huynh học sinh.

Gần đây, liên tục xuất hiện chuyện giáo viên trừng phạt học sinh bằng nhiều hình thức khác nhau, gây tổn thương đến tinh thần, thể lực, các em. Một trong những nguyên nhân là thầy, trò thiếu kỹ năng sống và người đứng lớp phải chịu nhiều áp lực.

Cần nghiên cứu về tâm lý trẻ

Một đặc điểm chung dễ nhận thấy: đa số học sinh bị thầy cô trách phạt đều là cá biệt. Khi chúng tôi tiếp xúc với các giáo viên lỡ bạo hành học sinh, hầu hết họ đều tâm sự một cách đau đớn rằng: “Tôi đã bất lực trong việc giáo dục các em”.

Cô N., giáo viên môn hóa ở quận Bình Thạnh, TPHCM phân tích: “Các em ngổ ngáo, người lớn nói không biết nghe. Nhiều em ở nhà được nuông chiều nên khi vô trường không coi thầy cô ra gì, xấc xược, hỗn láo. Có em còn thách tôi: cô cứ đuổi học em đi, mẹ em sẽ xin em sang trường khác xịn hơn”.

Nghiên cứu của bà Nguyễn Thị Thương - Giám đốc Trung tâm tư vấn FDC - cho thấy: “Sự phát triển của trẻ em ngày nay rất đa dạng và phức tạp. Các em được tiếp nhận thông tin đa chiều, môi trường gia đình và xã hội có nhiều biến động. Tâm lý muốn khẳng định mình mạnh mẽ hơn để làm nổi “cái tôi” trong các em thường trực hơn. Quản lý giáo dục, dạy dỗ học sinh ngày nay khó khăn hơn xưa rất nhiều”.

Trong khi đó, năng lực sư phạm của giáo viên, công tác quản lý của nhà trường vẫn còn nhiều bất cập.

Tiến sĩ Đinh Phương Duy đề nghị: “Cần có những nghiên cứu mới hơn về tâm lý trẻ, bổ sung vào tài liệu giảng dạy tâm lý sư phạm cho giáo sinh”.

Trên thực tế, rất ít những lớp bồi dưỡng nghiệp vụ về tâm lý sư phạm cho giáo viên, trong khi nhu cầu được cập nhật về tâm lý học sinh, kỹ năng sống, kỹ năng xử lý tình huống sư phạm… ngày càng cao.

Những áp lực vô hình

Một cán bộ Sở GD-ĐT TP.HCM kể: “Ở Phần Lan, một lớp học bậc tiểu học chỉ có 20 - 25 học sinh với hai giáo viên trình độ thạc sĩ phụ trách. Lương giáo viên bên đó thuộc hàng top nên điểm chuẩn vào trường sư phạm cũng cao nhất so với các trường đại học khác. Chưa hết, ở Pháp, đợt vừa rồi đã có một nhóm giáo viên đình công vì nhà trường bố trí lớp học có đến 27 học sinh - cao hơn hai học sinh so với quy định”.

Trong khi đó, trên địa bàn TP.HCM hiện nay, nhiều giáo viên đang phải giảng dạy với những lớp học 58 - 62 học sinh. Thời gian làm việc 10 - 12 tiếng mỗi ngày, lương thì quá thấp.

Ngoài giờ dạy trên lớp, họ phải soạn giáo án, làm hồ sơ, sổ sách, lên chuyên đề, đi học bồi dưỡng...

Nói như ông Lê Ngọc Điệp - trưởng Phòng Giáo dục Tiểu học, Sở GD-ĐT TP.HCM: “Xã hội ngày càng tiến bộ, đòi hỏi nhà giáo phải luôn trau dồi nghiệp vụ, nâng cao trình độ chuyên môn, dịu dàng và yêu thương học sinh nhưng xã hội lại ít quan tâm đến đời sống giáo viên. Lương của họ có đủ sống không, họ phải vất vả như thế nào, cuộc sống hằng ngày thiếu thốn ra sao - rất ít người biết đến”.

Cô Thái Vượng - Phó hiệu trưởng Trường tiểu học Kim Đồng, Gò Vấp, TPHCM, phân tích: “Ngoài những căng thẳng dồn nén về áp lực công việc và thành tích, nhiều khi còn là xích mích giữa đồng nghiệp. Ví dụ, chuyện cô giáo này ghét cô kia nên ghét luôn cả lớp cô kia chủ nhiệm, hay những mâu thuẫn với phụ huynh học sinh.

Mặt khác, áp lực về tiêu chí đánh giá giáo viên dựa vào hiệu suất đào tạo, rồi chương trình nặng trong khi giáo viên chưa biết vận dụng các phương pháp đổi mới cũng gây căng thẳng khi lên lớp. Tuy nhiên, với từng tình huống cụ thể, giáo viên cần có những ứng xử vừa phải, hợp lý nhất, tập cho mình khả năng kiềm chế và không mang những bức xúc từ ngoài vào lớp học”.

Trong một hội thảo mới đây về bạo hành học sinh, nhà nghiên cứu Nguyễn Minh An - Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM, đúc kết: “Việc quá tải của chương trình học, quá đông học sinh trong một lớp, các chỉ tiêu thi đua của ngành giáo dục, sự đòi hỏi đáp ứng cuộc sống gia đình trong khi đồng lương hạn chế,…đã tạo ra áp lực rất lớn đối với giáo viên. Đôi khi, họ không kiềm chế được, nhất là khi học sinh mắc phải lỗi lầm. Những tức giận, bực bội của cuộc sống thường ngày đã bị đổ hết lên học sinh”.