“Bảo tàng các chiến sĩ cách mạng bị bắt tù đày”, nơi tái hiện chân thật “địa ngục trần gian” với những đòn tra tấn dã man nơi nhà tù Côn Đảo đã được một nhóm các cựu chiến binh do ông Lâm Văn Bảng khởi xướng thành lập và xây dựng. Đến thăm “Bảo tàng các chiến sĩ cách mạng bị bắt tù đày”, không ai ngờ rằng đó là bảo tàng tư nhân của người cựu chiến binh, cựu tù nhân Côn Đảo - Lâm Văn Bảng. Ông đã dành khu đất rộng hơn 2.000m2, là mảnh đất hương hoả của gia đình để xây dựng bảo tàng. “Nếu không có đồng đội, tôi không sống được đến bây giờ. Khi đó, tôi bị giam ở nhà tù Biên Hòa, bị thương nặng. Anh em tận tình chăm sóc tôi, dù làm thế họ sẽ bị đánh đập tàn bạo. Sau giải phóng, nhiều người không còn nữa. Tôi thấy mình nợ anh em một mạng sống. Bảo tàng này như một lời tri ân với đồng đội”.
 Ông Lâm Văn Bảng là người khởi xướng thành lập và xây dựng Bảo tàng Chiến sỹ Cách mạng bị địch bắt tù đày. |
Ban đầu, nơi đây là khu trưng bày với cái tên giản dị: “Phòng truyền thống chiến sỹ cách mạng bị địch bắt tù đày”. Sau mấy chục năm ông Bảng dồn tiền lương thương binh cộng thêm tiền gom góp của bạn bè, anh em họ hàng, đến năm 2007, khi hệ thống cơ sở vật chất được hoàn thành, bảo tàng chính thức được tỉnh Hà Tây (cũ) quyết định công nhận với tên gọi “Bảo tàng các chiến sĩ cách mạng bị bắt tù đày”. Đây là lần đầu tiên một bảo tàng tư nhân ở Việt Nam thành lập và được công nhận. Toàn bộ khu bảo tàng có tới 10 phòng trưng bày với hơn 4.000 tư liệu, hiện vật, hình ảnh là những câu chuyện sống động bằng hiện vật, dẫn dắt người xem quay trở về những năm tháng đấu tranh gian khổ của dân tộc. Theo chân ông Kiều Văn Ụych, nhân chứng sống từng bị tra tấn tại nhà tù Côn Đảo, Phó Giám đốc bảo tàng vào phòng trưng bày số 7 và số 8, không ít người phải sởn da gà bởi một loạt mô hình mô tả những đòn tra tấn tại khu biệt giam của nhà tù Côn Đảo. Cả phòng trưng bày là một câu chuyện về sự độc ác của quân thù và sự bất khuất của chiến sĩ ta. Đó là những chiếc thùng phuy chỉ vừa một chiến sĩ ngồi rồi chúng dùng búa gõ trên đỉnh cho tới khi đinh tai nhức óc, trào máu mắt, máu miệng. Đó là chuồng cọp, căn hầm cầm cố tù nhân hàng tuần không được tắm rửa, đầy hầm là phân và nước tiểu của người tù không được quét dọn, mùi hôi thối nồng nặc. “Mỗi ngày chỉ được ăn một nắm cơm, uống một ca nước, có ngày nó không cho ăn. Trời mùa hè chúng mang chuồng cọp ra phơi nắng, người ngồi trong chuồng phải liên tục bới cát cho mát. Đêm mùa đông chúng mang nước lạnh ra dội, nói rằng “tắm cho cọp”. Ban ngày dùng dây nhựa đốt rồi nhỏ vào người. Tôi bị nhốt vào chuồng cọp gần 20 ngày, đến khi gần chết chúng lại cho ra ngoài. Vài ba tháng sau mới hồi phục được sức khỏe”, ông Ụych, nhân chứng sống từng bị tra tấn tại nhà tù Côn Đảo giới thiệu. Mấy năm qua, bảo tàng đã trở thành điểm đến của nhiều đoàn khách tham quan, đặc biệt là các em học sinh, sinh viên, các đồng chí lão thành cách mạng và thân nhân các liệt sĩ… Nơi đây không chỉ là nơi lưu giữ những kỷ vật, hiện vật của các chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày mà còn là nơi tái hiện lịch sử dân tộc, nơi giáo dục cho lớp trẻ về lòng tự hào, tự tôn dân tộc và truyền thống dân tộc mà không sách vở nào thay thế được. Bảo tàng được xây dựng trên tinh thần “Tự giác, tự nguyện, tự túc, tự chịu trách nhiệm”. Túc trực hàng ngày tại đây là 15 cựu chiến binh, đảm nhận mọi công việc trong bảo tàng từ dọn vệ sinh, trông xe, thợ hồ… và chính họ là những thuyết minh viên am hiểu nhất về những hiện vật tại bảo tàng. Có những người đã ngoài 80 tuổi nhưng hàng ngày vẫn đạp xe hàng chục cây số đến đây để thắp cho đồng đội nén nhang, gặp gỡ bạn bè, đồng chí cũ. Mọi người đến đây với tinh thần tự nguyện, như nhà của mình, thấy việc thì làm, mỗi người góp chút công sức như một sự tri ân với đồng đội đã hi sinh. Mời độc giả xem một số hình ảnh, hiện vật đang được trưng bày tại Bảo tàng Chiến sĩ Cách mạng bị địch bắt tù đày:
