Chỉ quy định nguyên tắc thi tốt nghiệp THPT
Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự án Luật Giáo dục (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban VHGDTNTN&NĐ của Quốc hội Phan Thanh Bình cho biết, Dự Luật đã được thảo luận qua 2 kỳ họp. Sau đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã chỉ đạo cơ quan thẩm tra chủ trì, phối hợp với cơ quan soạn thảo và các cơ quan, tổ chức hữu quan nghiên cứu, giải trình, tiếp thu ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội để chỉnh lý, hoàn thiện Dự thảo Luật.
Một trong những nội dung đáng chú ý trong Báo cáo giải trình tiếp thu của UBTVQH là: Một số ý kiến đại biểu đề nghị bỏ kỳ thi tốt nghiệp THPT, chỉ thực hiện kỳ thi tuyển sinh vào cao đẳng, đại học; có ý kiến đề nghị vẫn giữ kỳ tốt nghiệp THPT và giao các địa phương thực hiện. UBTVQH cho rằng, hiện nay, việc tổ chức kỳ thi để cấp bằng tốt nghiệp THPT nhằm đánh giá mức độ đạt chuẩn giáo dục phổ thông của học sinh; cung cấp dữ liệu quốc gia cho việc nghiên cứu, xây dựng, điều chỉnh nội dung, phương pháp giảng dạy, chính sách giáo dục và tuyển sinh đại học, đồng thời tạo hành lang pháp lý để thể chế hóa giáo dục thường xuyên, tự học của người dân trong tương lai. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, việc tổ chức thi và cấp bằng tốt nghiệp THPT sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh khi tiếp tục việc học ở nước ngoài.
Theo Chủ nhiệm Phan Thanh Bình, để linh hoạt cho Chính phủ trong tổ chức thực hiện thi tốt nghiệp THPT, Dự thảo Luật chỉ quy định nguyên tắc học sinh học hết chương trình THPT thì được dự thi để lấy bằng tốt nghiệp THPT, không quy định phương thức cũng như quy mô tổ chức thi. Việc tuyển sinh cao đẳng, đại học của các cơ sở giáo dục được thực hiện theo cơ chế tự chủ quy định bởi Luật Giáo dục Đại học và Giáo dục Nghề nghiệp.
Góp ý vào nội dung này, đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) nhấn mạnh, kỳ thi “2 trong 1” thời gian qua rất được dư luận quan tâm. Bên cạnh xảy ra một số tiêu cực thì tỷ lệ đậu rất cao, có địa phương đạt 99%. Thi thì có người trúng, người trượt nhưng cách tổ chức thi vừa qua cần xem có hợp lý hay chưa khi trúng gần hết học sinh. Đồng tình vẫn quy định thi THPT nhưng đại biểu Phạm Văn Hòa đề nghị, Dự Luật cần có khoản giao Chính phủ nghiên cứu để sau này, tùy thực tế mà có thể bỏ thi tốt nghiệp THPT, chỉ cấp bằng THPT với những điều kiện cụ thể; tổ chức thi tuyển sinh ĐH như trước kia để tuyển học sinh có năng lực khá giỏi tham gia, còn học sinh học lực trung bình thì có thể học nghề, lao động theo sở thích, năng lực. Từ đó chất lượng đầu vào ĐH được nâng lên, tiết kiệm cho gia đình và xã hội.
Một chương trình, nhiều bộ SGK
Liên quan đến vấn đề SGK, Chủ nhiệm Phan Thanh Bình cho biết, có ý kiến đề nghị quy định cụ thể về chương trình, SGK giáo dục phổ thông; đề nghị xây dựng một chương trình, một bộ SGK dùng chung cho cả nước. UBTVQH cho rằng, hiện nay quy định về chương trình, SGK giáo dục phổ thông trong Dự Luật đã cụ thể hóa tinh thần các nghị quyết của Đảng và Quốc hội về đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông.
Theo đó, việc giảng dạy và học tập phổ thông chuyển từ giáo dục thiên về truyền thụ kiến thức sang giáo dục phát triển phẩm chất và năng lực, phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi học sinh. Với quan điểm này, trên nền tảng một chương trình GDPT thống nhất dùng chung trong cả nước do Bộ GD&ĐT ban hành; SGK là tài liệu học tập, cụ thể hóa chương trình, giúp giáo viên và học sinh sáng tạo trong phương pháp dạy và học, nhằm tiếp thu tốt nhất kiến thức của chương trình GDPT.
Ngoài ra, thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 của Quốc hội, hiện nay Bộ GD-ĐT đã công bố chương trình GDPT thống nhất trong cả nước và đang soạn thảo ban hành bộ SGK theo chương trình này, sẽ hoàn thành sau năm 2022. Vì vậy, UBTVQH đề nghị được giữ quy định một chương trình thống nhất, mỗi môn học có một hoặc một số SGK như trong Dự thảo Luật. Chương trình là pháp lệnh, thống nhất trong toàn quốc; SGK là công cụ giảng dạy, triển khai chương trình giáo dục phổ thông. Luật cũng quy định quy trình chọn SGK tại địa phương do UBND tỉnh quyết định theo quy định của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT. “UBTVQH đề nghị được giữ quy định một chương trình thống nhất, mỗi môn học có một hoặc một số sách giáo khoa như trong Dự thảo Luật” – Chủ nhiệm Phan Thanh Bình nhấn mạnh.
Tuy nhiên, băn khoăn về quy định này, đại biểu Nguyễn Tạo (đoàn Lâm Đồng) cho rằng: Quy định như xuất bản SGK theo quy định của pháp luật, cơ sở giáo dục được lựa chọn SGK theo quy định của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT nhưng quy định gì thì không rõ. Đây là hạn chế có thể dẫn đến loạn SGK, mỗi trường một kiểu, mạnh ai nấy làm, học một đường thi một nẻo. Bên cạnh đó, quy định UBND cấp tỉnh chủ động biên soạn tài liệu còn chung chung. Đề nghị quy định cụ thể tiêu chí quy trình biên soạn, việc lựa chọn SGK.
“Sách tham khảo do giáo viên bộ môn lựa chọn nhưng quy định cụ thể, rõ ràng để phòng ngừa giáo viên lợi dụng sách tham khảo để học thêm, dạy thêm, nếu học sinh không học thì không biết làm bài kiểm tra trên lớp, gây bức xúc trong phụ huynh” – đại biểu Phạm Văn Hòa đưa ra quan điểm.
Trong Dự Luật được trình ra lần này, về chính sách vay tín dụng sư phạm, Dự Luật cũng được điều chỉnh theo hướng chuyển chính sách tín dụng sư phạm sang hình thức hỗ trợ cho học sinh, sinh viên sư phạm tiền đóng học phí và chi phí sinh hoạt. Trong trường hợp, học sinh, sinh viên sư phạm sau khi tốt nghiệp không công tác trong ngành giáo dục đủ thời gian quy định thì phải hoàn trả toàn bộ kính phí hỗ trợ cho nhà nước (Điều 83).
Về đầu tư, tài chính trong giáo dục, Luật quy định giáo dục bắt buộc dành cho bậc học tiểu học. UBTVQH cho rằng, chính sách không thu học phí cho nhóm đối tượng trẻ em mầm non 5 tuổi, học sinh tiểu học đã thể hiện sự quan tâm và trách nhiệm của Nhà nước đối với giáo dục bắt buộc và giáo dục phổ cập. Tuy nhiên, để bảo đảm tính khả thi của chính sách trên, Dự thảo Luật đã quy định: học sinh tiểu học trong cơ sở giáo dục công lập không phải đóng học phí; ở địa bàn không đủ trường công lập, học sinh tiểu học trong cơ sở giáo dục tư thục được nhà nước hỗ trợ tiền đóng học phí, mức hỗ trợ do HĐND cấp tỉnh quyết định. Trẻ em mầm non 5 tuổi ở các thôn, xã đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, vùng bãi ngang ven biển, hải đảo được miễn học phí. Trẻ em mầm non 5 tuổi ở các địa bàn còn lại, học sinh THCS được miễn học phí theo lộ trình do Chính phủ quy định.
Trong phiên thảo luận, các đại biểu cũng đưa ra quan điểm, Dự Luật cần quan tâm đến cả vấn đề về giáo dục thể chất cho học sinh, quy định linh hoạt về độ tuổi học sinh các cấp học, tránh tình trạng “bắt buộc” học sinh phải lên lớp 100% như hiện nay dù không đạt trình độ. Đồng thời, tiếp tục cụ thể hóa các quy định liên quan đến chính sách giáo viên… Cùng với đó, Dự Luật đã có quy định “mở” trong phân luồng học sinh, nhưng cần có quy định cụ thể về vấn đề hướng nghiệp để thu hút học sinh tham gia và phân luồng hiệu quả.
