Điều 68 dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) mới nhất quy định điều kiện hưởng lương hưu. Đối tượng quy định tại các điểm a, b, c, g, h, I, k, l, m, n khoản 1 và khoản 2 Điều 3 của Luật này, khi nghỉ việc có thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc từ đủ 15 năm trở lên thì được hưởng lương hưu.
Đại biểu Vương Thị Hương – Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Hà Giang khẳng định, chính sách này nhằm cụ thể hóa Nghị quyết số 28 của Ban Chấp hành Trung ương về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội, là phù hợp với thực tế khi thị trường lao động của nước ta ở giai đoạn đầu phát triển. Cơ quan soạn thảo đề xuất chính sách này cũng tạo cơ hội cho những người tham gia bảo hiểm xã hội muộn hoặc quá trình tham gia không liên tục dẫn đến khi đến tuổi nghỉ hưu vẫn không tích lũy đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội được hưởng lương hưu hàng tháng, thay vì họ phải nhận bảo hiểm xã hội một lần.
Tuy nhiên, đại biểu Vương Thị Hương cho rằng, với cách tính mức lương hưu hàng tháng hiện nay thì việc giảm điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm xã hội sẽ có nhiều người lao động nghỉ hưu với mức lương hưu rất thấp. Lao động nam đóng bảo hiểm xã hội 15 năm chỉ được hưởng lương hưu 33,75%.
Cùng với đó, dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) không còn quy định về mức lương hưu hàng tháng thấp nhất như quy định tại Khoản 5, Điều 56 của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014. Khoản 5, Điều 56 của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 quy định mức lương hưu thấp nhất khi tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc là bằng mức lương cơ sở. Hiện nay, mức lương cơ sở đang được áp dụng là 1.800.000 đồng; điều này đồng nghĩa mức lương hưu thấp nhất là 1.800.000 đồng/tháng.
Chính vì thế, nhiều người lao động rất băn khoăn và lo ngại việc đóng bảo hiểm xã hội 15 năm hưởng 45% lương hưu đối với lao động nữ, 33,75% lương hưu đối với nam có thể dẫn đến xu hướng nghèo hóa của một bộ phận người dân trong tương lai.
Do vậy, đại biểu Quốc hội Vương Thị Hương đề nghị Ban soạn thảo dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) cần xem xét thiết kế cách tính lương hưu có tính chia sẻ để hỗ trợ cho những người có tiền lương hưu quá thấp giúp họ có thể đảm bảo cuộc sống.
Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) quy định, mức lương hưu hàng tháng của đối tượng đủ điều kiện theo quy định được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội, tương ứng với 20 năm đóng bảo hiểm xã hội đối với lao động nam và 15 năm đóng bảo hiểm xã hội đối với lao động nữ. Sau đó, cứ thêm mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội thì được tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.
Trường hợp lao động nam đủ điều kiện quy định có thời gian đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm thì mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu là 2,25%.
Đối với trường hợp người lao động đủ điều kiện hưởng lương hưu mà có thời gian đóng bảo hiểm xã hội theo quy định của Điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên nhưng thời gian đóng bảo hiểm xã hội ở Việt Nam dưới 15 năm thì thời gian này được tính tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu là 2,25% cho mỗi năm đóng.
