Phóng viên Kinh tế & Đô thị có cuộc trao đổi với Phó Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y Hà Nội Nguyễn Đình Đảng xung quanh vấn đề này.
40% khối lượng thịt chưa được kiểm soát thường xuyên
Ông đánh giá như thế nào về chất lượng thịt gia súc, gia cầm đang được tiêu thụ trên địa bàn Hà Nội?
- Đối với chất lượng thịt gia súc, gia cầm, cần nhìn nhận trên hai khía cạnh là chăn nuôi và giết mổ. Thực tế những năm qua, việc quản lý chăn nuôi theo hướng an toàn đã và đang được thực hiện tương đối tốt. Hà Nội có 4 đơn vị cùng thực hiện nhiệm vụ giám sát chăn nuôi. Các sở ngành thường xuyên lấy mẫu để phân tích, phát hiện và ngăn chặn kịp thời hành vi sử dụng chất cấm trong chăn nuôi. Do đó, trên địa bàn TP thời gian qua không ghi nhận vi phạm nào.
Tuy nhiên, việc quản lý giết mổ vẫn là vấn đề đáng quan ngại. Theo thống kê, toàn TP hiện có 730 cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm, nhưng trong số này chỉ có 8 cơ sở giết mổ quy mô công nghiệp; 57 cơ sở giết mổ quy mô bán công nghiệp; còn lại là các cơ sở giết mổ nhỏ lẻ. Trong số 730 cơ sở giết mổ, hiện cũng chỉ có 106 cơ sở được UBND cấp huyện cấp phép hoạt động.
Hoạt động của các cơ sở giết mổ nhỏ lẻ, không được cấp phép đã và đang ảnh hưởng ra sao đến thị trường thịt gia súc, gia cầm, thưa ông?
- Số liệu thống kê cho thấy, trung bình mỗi ngày có khoảng 1.000 tấn thịt gia súc, gia cầm được tiêu thụ trên địa bàn Hà Nội. Trong số này, 106 cơ sở giết mổ được cấp phép cho ra thị trường khoảng 60% tổng sản lượng (tương ứng với 600 tấn thịt động vật), còn lại là lượng thịt từ các cơ sở giết mổ nhỏ lẻ, chưa được chính quyền địa phương cấp phép.
Mặc dù hàng năm, các đơn vị thuộc Sở NN&PTNT Hà Nội cũng như các sở ngành có tiến hành giám sát, lấy mẫu sản phẩm thịt động vật từ những cơ sở giết mổ nhỏ lẻ, tuy nhiên, công tác này chưa được thực hiện thường xuyên. Điều này dẫn tới việc thịt gia súc, gia cầm được kiểm soát thường xuyên và chưa được kiểm soát thường xuyên vẫn lẫn lộn trên thị trường tiêu thụ, nhất là tại các chợ dân sinh, chợ cóc, chợ tạm…
Chưa thể xoá bỏ hoàn toàn giết mổ nhỏ lẻ
Các cơ sở giết mổ nhỏ lẻ, chưa được kiểm soát thường xuyên tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn thực phẩm cao nhưng lại chưa thể xoá bỏ hoàn toàn. Theo ông, nguyên nhân do đâu?
- Sở dĩ hiện nay Hà Nội chưa thể xoá bỏ hoàn toàn các cơ sở giết mổ nhỏ lẻ là bởi chăn nuôi nhỏ lẻ trên địa bàn TP vẫn còn rất phổ biến. Thống kê đến nay, toàn TP vẫn còn tới 190.000 hộ chăn nuôi gia súc, gia cầm nhỏ lẻ; kéo theo đó là nhu cầu về giết mổ. Tại nhiều địa phương, hình thành cả những ngôi làng với hàng chục hộ chuyên giết mổ gia súc, gia cầm; điển hình như tại các huyện: Phú Xuyên, Đông Anh, Gia Lâm, Thường Tín, Thanh Oai…
Trách nhiệm quản lý hoạt động các cơ sở giết mổ nhỏ lẻ thuộc về đơn vị nào, thưa ông?
- Hiện nay, trong tổng số 730 cơ sở giết mổ đang hoạt động trên địa bàn Hà Nội, có 106 cơ sở được chính quyền cấp huyện cấp phép hoạt động. 106 cơ sở này chịu sự quản lý về giết mổ của Sở NN&PTNT Hà Nội. Theo đó, tại 106 cơ sở này, Chi cục Chăn nuôi và Thú y bố trí cán bộ túc trực, kiểm soát quá trình giết mổ từ đầu đến cuối. Công tác giám sát giết mổ tuân thủ các quy định của Thông tư số 10/TT-BNNPTNT của Bộ NN&PTNT.
Đối với 624 cơ sở giết mổ nhỏ lẻ còn lại, chưa được các cấp chính quyền cấp phép hoạt động thì việc quản lý giết mổ thuộc thẩm quyền của chính quyền cơ sở. Điều này cũng đã được quy định rất rõ trong Luật Thú y. Dù vậy, chúng tôi vẫn thường xuyên yêu cầu cán bộ các trạm chăn nuôi và thú y tham gia kiểm tra, giám sát và tham mưu UBND cấp xã quản lý chặt chẽ hoạt động giết mổ.
Sớm hoàn thiện mạng lưới cơ sở giết mổ
Việc tồn tại các cơ sở giết mổ nhỏ lẻ khiến công tác quản lý chất lượng thịt gia súc, gia cầm gặp nhiều khó khăn. Theo ông, đâu là tồn tại, hạn chế trong việc quản lý các cơ sở giết mổ trên địa bàn Hà Nội hiện nay?
- Như đã đề cập ở trên, chăn nuôi nhỏ lẻ hiện nay vẫn còn phổ biến tại nhiều địa phương trên địa bàn Hà Nội. Thói quen tiêu dùng thịt nóng của người dân cũng khiến hoạt động giết mổ nhỏ lẻ tồn tại dai dẳng, nhất là ở những vùng nông thôn, ven đô.
Thêm nữa, dù HĐND TP Hà Nội đã có Nghị quyết số 10/NQ-HĐND hỗ trợ xây dựng cơ sở giết mổ, tuy nhiên chính sách thực tế là chưa đủ mạnh để thu hút nhà đầu tư. Một số địa phương đã kêu gọi nhà đầu tư nhưng đều thất bại do chính sách chưa đủ sức hấp dẫn như tại các huyện: Phúc Thọ, Ứng Hoà, Phú Xuyên, Mỹ Đức, Thường Tín…
Được biết, UBND TP Hà Nội đã có quyết định về việc phê duyệt mạng lưới các cơ sở giết mổ trên địa bàn Thủ đô. Tình hình thực hiện quyết định trên đến nay ra sao, thưa ông?
- Từ đầu năm 2020, UBND TP Hà Nội đã ban hành Quyết định số 761/QĐ-UBND phê duyệt mạng mưới các cơ sở giết mổ tập trung. Theo đó, đến năm 2030, toàn TP sẽ có 29 cơ sở giết mổ tập trung được xây dựng theo quy hoạch tại 14 huyện, thị xã. Tuy nhiên, việc triển khai Quyết định số 761/QĐ-UBND thực tế còn nhiều khó khăn. Đến nay, toàn TP mới xây dựng được 12/29 cơ sở giết mổ tập trung theo quy hoạch.
Để phát triển được mạng lưới các cơ sở giết mổ tập trung, góp phần quản lý tốt hơn vấn đề an toàn thực phẩm liên quan đến thịt động vật, theo ông, cần có những giải pháp gì?
- Như tôi chia sẻ, TP đã có chủ trương đầu tư, cũng đã có nghị quyết về việc hỗ trợ đầu tư; tuy nhiên, cơ chế, chính sách hỗ trợ của TP hiện nay vẫn chưa đủ mạnh. Do đó, rất cần thêm cơ chế, chính sách nhằm khuyến khích các tổ chức, doanh nghiệp tham gia đầu tư trong lĩnh vực giết mổ.
Để xoá bỏ giết mổ nhỏ lẻ thì việc giảm dần chăn nuôi nhỏ lẻ quy mô nông hộ, trong khu dân cư là việc cần làm trước tiên. Khi kiểm soát được chăn nuôi nhỏ lẻ thì hoạt động giết mổ nhỏ lẻ cũng tự khắc giảm dần. Do đó, kiến nghị chính quyền các cấp cần tuyên truyền, vận động, có giải pháp nhằm đẩy mạnh phát triển các mô hình chăn nuôi tập trung, xa khu dân cư.
Thêm nữa, hiện nay người dân vẫn giữ thói quen sử dụng thịt nóng được mua bán ngoài chợ truyền thống. Đây là một phần nguyên nhân dẫn đến giết mổ nhỏ lẻ vẫn tồn tại. Do đó, việc thay đổi nhận thức để khuyến khích người dân chuyển từ thịt nóng sang sử dụng thịt mát là vấn đề cần được các cấp, ban ngành quan tâm nhiều hơn.
Xin cảm ơn ông!
