Tờ Politico của Mỹ ngày 3/7 đăng tải một bức thư ngỏ của các nhà khoa học và nhà phân tích Mỹ, gửi tới Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và đề nghị từ chối việc Ukraine xin gia nhập liên minh, tại hội nghị thượng đỉnh diễn ra từ ngày 9-11/7 ở Washington.
Nếu Ukraine được gia nhập liên minh quân sự do Mỹ đứng đầu, các chuyên gia cho rằng việc Nga tiến hành chiến dịch quân sự ở Ukraine trong tương lai sẽ kích hoạt Điều 5 Hiến chương NATO, theo đó cuộc tấn công vào một thành viên là cuộc tấn công vào toàn liên minh.
"NATO càng hứa hẹn về việc Ukraine sẽ gia nhập liên minh khi xung đột kết thúc thì động cơ để Nga tiếp tục giao tranh sẽ càng lớn" - bức thư của các chuyên gia đối ngoại cho hay.
Theo các chuyên gia, những thách thức mà Nga đặt ra có thể được giải quyết mà không cần đưa Ukraine vào NATO.
Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng cảnh báo, việc đưa Ukraine trở thành thành viên NATO có thể gây ra tác dụng ngược, làm leo thang căng thẳng giữa hai cường quốc hạt nhân hàng đầu thế giới và đặt Moscow đối đầu với phương Tây.
“Cách tiếp cận của Ukraine đối với tư cách thành viên của liên minh chỉ có thể khiến mọi việc trở nên tồi tệ hơn, biến nó thành một vùng lãnh thổ chứng kiến sự đối đầu lâu dài giữa hai cường quốc hạt nhân hàng đầu thế giới” – Politico trích từ nội dung bức thư ngỏ.
Trong một diễn biến liên quan, tờ Daily Telegraph hôm 2/7 đưa tin Ukraine bị cảnh báo là "quá tham nhũng" để có thể gia nhập NATO.
Tờ báo Anh dẫn một nguồn tin nói rằng nhiều thành viên của NATO muốn Kiev thực hiện thêm các yêu cầu liên quan đến nỗ lực chống tham nhũng.
Tờ Daily Telegraph dẫn một số nguồn tin cho biết, NATO muốn Ukraine nỗ lực hơn nữa để trấn áp nạn tham nhũng tràn lan như một điều kiện cho bất kỳ tiến bộ nào hướng tới việc gia nhập liên minh quân sự, tờ Daily Telegraph dẫn một số nguồn tin cho hay.
Theo tờ báo Anh, những lo ngại về Ukraine sẽ được nhấn mạnh trong thông cáo tại hội nghị thượng đỉnh sắp tới của khối.
Một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Mỹ nói với Daily Telegraph rằng phương Tây phải “hoan nghênh những cải cách mà Ukraine đã thực hiện trong hơn 2 năm qua”. Tuy nhiên, quan chức này lưu ý thêm: “Chúng tôi muốn nói về các bước bổ sung cần thực hiện, đặc biệt là trong lĩnh vực chống tham nhũng. Đó là ưu tiên hàng đầu của nhiều người trong chúng ta tại bàn đàm phán” .
Các thành viên NATO lần đầu tiên nhất trí vào năm 2008 rằng Ukraine cuối cùng sẽ gia nhập khối mà không đưa ra thời gian biểu chính xác. Sau cuộc đảo chính do phương Tây hậu thuẫn ở Kiev năm 2014, Ukraine đã coi việc gia nhập NATO là mục tiêu chiến lược và chính thức nộp đơn xin gia nhập vào năm 2022.
Tuy nhiên, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg gần đây khẳng định, việc gia nhập của Ukraine là không thể trong khi nước này đang xung đột với Nga. Đồng thời, ông nhấn mạnh rằng tư cách thành viên của Kiev chỉ có thể được chấp thuận “khi các đồng minh đồng ý và các điều kiện được đáp ứng”.
Về phần mình, Nga tuyên bố, kế hoạch gia nhập NATO của Ukraine là một trong những lý do chính gây ra cuộc xung đột hiện tại.
Trong khi đó, cuộc thăm dò dư luận của Hội đồng Đối ngoại châu Âu công bố ngày 3/7 cho thấy Ukraine cần phương Tây cung cấp thêm vũ khí và đạn dược hơn là nhu cầu gia nhập NATO.
Theo kết quả cuộc thăm dò trên, chỉ 22% những người Ukraine được hỏi ủng hộ việc gia nhập NATO dù phải từ bỏ lãnh thổ trong khi 71% người tham gia khảo sát phản đối thỏa thuận với điều khoản như vậy.
Ukraine hiện vẫn đang theo đuổi các mục đích tối đa trong cuộc xung đột với Nga, đó là giành lại tất cả lãnh thổ, Cố vấn cấp cao của Tổng thống Volodymyr Zelensky - ông Andriy Yermak, nhận định với báo giới tối 2/7.
Ông Yermak nhấn mạnh thêm rằng Kiev sẵn sàng đàm phán chỉ khi dựa trên Công thức hòa bình 10 điểm được Tổng thống Ukraine đưa ra hồi tháng 11/2022, đồng thời cho biết điều này sẽ dẫn đến "hòa bình chính đáng" cho Ukraine.
