Do được phát hiện sớm và kịp thời đưa đến bệnh viện (BV) nên cả 3 người đã qua cơn nguy kịch.
Điều đáng nói là từ đầu năm 2017 đến nay, BV đa khoa tỉnh Bắc Kạn đã tiếp nhận và điều trị hàng chục ca ngộ độc vì uống rượu ngâm củ ấu tàu.
Hàng loạt vụ ngộ độc củ ấu tàu
Bác sĩ Đinh Thị Đầm - Phó Trưởng Khoa hồi sức tích cực và chống độc, BV đa khoa tỉnh Bắc Kạn cho biết, 3 trường hợp chuyển đến BV điều trị là Luân Văn Thuần, Luân Văn Thể và Hứa Văn Tường cùng trú tại thôn Bắc Lanh Trang, xã Lục Bình, huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn.
Khi được chuyển đến bệnh viện, cả 3 bệnh nhân đều trong tình trạng mạch nhanh, huyết áp tụt, da tái nhợt, tê lưỡi, nôn, hoa mắt chóng mặt, đồng tử giãn... do bị ngộ độc rượu ở dạng nguy hiểm.
Qua thăm khám ban đầu, các bác sĩ xác định 3 trường hợp trên bị ngộ độc do uống rượu ngâm củ ấu tàu. Ngay sau đó, các bệnh nhân được truyền dịch, thở ôxy, dùng thuốc và tiến hành rửa dạ dày. Hiện sức khỏe các bệnh nhân đã dần hồi phục tốt. Sau khi được điều trị tích cực, khoảng 3 - 5 ngày nữa các bệnh nhân có thể ra viện.
Anh Luân Văn Thể, người bị ngộ độc rượu ngâm củ ấu tàu cho biết anh xin được một ít củ ấu tàu, sau đó thái lát để ngâm rượu. Bình rượu đã ngâm được hơn 1 năm.
Khoảng 17 giờ ngày 23/3, sau khi đi làm về, anh cùng người em ruột và một người hàng xóm lấy rượu củ ấu tàu ra uống. Sau khi uống được khoảng 20 phút, anh cảm thấy tê lưỡi, nóng đầu, hoa mắt chóng mặt, buồn nôn, nóng bụng, tức ngực, khó thở. Anh Thể cũng chỉ nghe đến củ ấu tàu chứ không biết tác dụng hay sử dụng loại củ này như thế nào.
Theo chị Đinh Thị Liêm, vợ anh Luân Văn Thuần, chồng chị không nghiện rượu, khi có khách anh mới uống. Do uống ít nên anh Thuần bị nhẹ hơn 2 người còn lại.
Trước đó, vào ngày 11/2, 4 người gồm ông Bàn Kim Thanh, 55 tuổi, ông Triệu Phúc Sinh, 41 tuổi, ông Triệu Phúc Vinh, 56 tuổi, ông Bàn Kim Sơn, 56 tuổi, đều trú tại thôn Khuổi Đeng II, xã Tân Sơn, huyện Chợ Mới, tỉnh Bắc Kạn, tổ chức ăn canh rượu nấu với bột củ ấu tàu và trứng gà tại nhà.
Sau khi ăn xong khoảng 30 phút, cả 4 người đều có cảm giác buồn nôn và nôn, kèm theo cảm giác tê bì ở đầu lưỡi, khoang miệng. Sau đó, cả 4 người đã được đưa đi cấp cứu tại BV đa khoa tỉnh Bắc Kạn.
Sau khi được các y, bác sĩ thăm khám, tiến hành các biện pháp cấp cứu kịp thời, cả 4 bệnh nhân đều qua cơn nguy kịch, sau đó đã ổn định sức khỏe và được ra viện.
Vào tháng 12/2015, cũng tại địa bàn xã Tân Sơn, huyện Chợ Mới, một vụ ngộ độc do ăn canh rượu nấu với củ ấu tàu và trứng gà đã xảy ra.
Vụ ngộc độc đã khiến 4 người trong một gia đình phải nhập viện cấp cứu. Nhờ được cấp cứu kịp thời nên cả 4 người đều qua cơn nguy kịch.
Cần tăng cường tuyên truyền đến người dân
Bác sĩ Đinh Thị Đầm cho biết từ đầu năm 2017 đến nay, Khoa đã tiếp nhận và chữa trị cho hàng chục bệnh nhân bị ngộ độc rượu ngâm củ ấu tàu, có ngày đến 3 - 4 người bị ngộ độc. Dịp lễ, Tết, người dân uống rượu nhiều nên tình trạng ngộ độc càng gia tăng.
Theo bác sĩ Đinh Thị Đầm, ngộ độc do củ ấu tàu là ngộ độc nặng, hiện vẫn chưa có chất giải độc đặc hiệu, chỉ sử dụng các phương pháp xử trí ngộ độc chung. Rất may các trường hợp nêu trên mới uống lượng rượu nhỏ nên tình trạng ngộ độc không quá nặng.
Bác sĩ Đầm khuyến cáo khi xác định có biểu hiện ngộ độc củ ấu tàu, bệnh nhân cần được xử trí cấp cứu ban đầu như có thể gây nôn, sau đó nhanh chóng được đưa tới BV điều trị. Khi phát hiện người bị ngộ độc, tuyệt đối không để người bị ngộ độc ở nhà tự theo dõi và điều trị. Bệnh nhân có thể tử vong nhanh do suy hô hấp hoặc loạn nhịp tim.
Theo bác sĩ Nguyễn Quyết Thắng - Phó Chủ tịch Thường trực Hội Đông y tỉnh Bắc Kạn, củ ấu tàu (tiếng Tày là ấu tẩu) là rễ củ của cây ô đầu Việt Nam, tên khoa học là Aconitum fortunei.
Cây thường mọc hoang ở vùng núi. Độc tính chứa trong nó là acotinin, một loại alkaloid có hoạt tính sinh học rất mạnh.
Củ ấu tàu thường được bà con mua về để ngâm rượu hoặc nấu cháo ăn.
Theo y học dân tộc, củ ấu tàu có vị cay tê, tính rất nóng, rất độc, được dùng để chữa các chứng phong tê, chân tay nhức mỏi, tê bại, bán thân bất toại, vì thế chỉ dùng xoa bóp dưới dạng rượu thuốc (rễ củ thái mỏng, ngâm rượu).
Bác sĩ Nguyễn Quyết Thắng khuyến cáo khi dùng các chế phẩm thuốc có thành phần là củ ấu tàu, người bệnh cần hết sức thận trọng và theo đúng hướng dẫn của thầy thuốc có kinh nghiệm.
Người dân không tự chế biến củ ấu tàu làm thức ăn nếu không biết cách; tuyệt đối không được uống rượu ngâm củ ấu tàu hoặc nấu cháo ăn, có thể bị ngộ độc dẫn đến tử vong.
Các loại rượu ngâm ấu tàu dùng để xoa bóp phải dán nhãn rõ ràng, cất giữ nơi an toàn, xa tầm tay trẻ em...
