Đủ hình thức rửa tiền
Rửa tiền là một tội phạm đặc biệt “dung dưỡng và cộng sinh” với tội phạm tham nhũng và các biểu hiện suy thoái đạo đức, tự diễn biến, tự chuyển hóa dưới nhiều hình thức đa dạng và tinh vi. Trên thực tế, tham ô và tham nhũng thường được biểu hiện nhận tiền hối lộ, quà tặng đủ loại. Đồng thời, thông qua các kênh và thủ đoạn, hành vi như mua bất động sản, tài sản, chuyển cho người thân, đầu tư kinh doanh, lập DN, góp vốn mua cổ phần DN hoặc chuyển trái phép ra nước ngoài… để biến đổi các khoản thu nhập có nguồn gốc phi pháp nguyên thủy của chúng thành “tiền sạch”.
Thực tế cho thấy, trong cuộc chiến chống rửa tiền, vai trò của ngân hàng ngày càng quan trọng, từ việc ban hành các quy định quản lý chung và nội bộ, đến trực tiếp tham gia các hoạt động thực tế về nhận diện, báo cáo và xử lý các tin tức, giao dịch đáng ngờ có liên quan... Từ tháng 5/2007, Việt Nam đã trở thành thành viên của APG (nhóm châu Á - Thái Bình Dương về chống rửa tiền).
Ngày 18/6/2012, Quốc hội đã ban hành Luật số 07/2012/QH13 về phòng, chống rửa tiền. Năm 2014, Chính phủ đã ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về phòng, chống rửa tiền và tài trợ khủng bố giai đoạn 2015 – 2020. Từ ngày 1/8/2014, Cơ quan Giám sát Ngân hàng được NHNN phân công giám sát ngân hàng và giám sát tất cả các đơn vị kiểm toán được yêu cầu báo cáo về các hoạt động rửa tiền và tài trợ khủng bố. Bộ phận này cũng sẽ chịu trách nhiệm đào tạo các ngân hàng về công tác phát hiện và báo cáo các vụ tham nhũng.
Đặc biệt, năm 2018, với sự hỗ trợ của Ngân hàng Thế giới (WB), FATF - Financial Aciton Task Force on Money Laundering - Đội đặc nhiệm chống rửa tiền quốc tế) có trụ sở tại Pari (Pháp), sẽ thực hiện báo cáo đánh giá quốc gia về công tác chống rửa tiền tại Việt Nam. Đây sẽ là yếu tố quan trọng góp phần vào công cuộc chống rửa tiền của chúng ta ngày một minh bạch và hiệu quả hơn.Đồng bộ hệ thống thuếTheo báo cáo của NHNN, tổng số giao dịch đáng ngờ trong năm 2012 là 51.000 tin (trong đó, NHNN đã chuyển sang Bộ Công an 160 vụ) với tổng số tiền giao dịch khả nghi hơn 50.900 tỷ đồng. Còn theo C46 (Bộ Công an), trong năm 2013, Cục Phòng, chống rửa tiền thuộc NHNN đã chuyển cho Cơ quan điều tra 23 vụ việc liên quan 201 báo cáo giao dịch đáng ngờ; năm 2014 là 59 vụ và 242 báo cáo; năm 2015 là 105 vụ. Từ năm 2013 đến nay, cơ quan điều tra đã khởi tố hàng nghìn vụ án thuộc 73 tội danh "tiền thân" của tội rửa tiền theo Luật Phòng, chống rửa tiền…Còn nhớ, tại phiên xử sơ thẩm (tháng 2/2017), TAND TP Hà Nội đã tuyên phạt bị cáo Giang Văn Hiển 12 năm tù với vì tội “Rửa tiền” do mở 22 tài khoản ngoại tệ nhận và rút tiền “hoa hồng” giúp con trai là Giang Kim Đạt (nguyên quyền Trưởng phòng Kinh doanh Vinashinlines) tham ô số tiền hơn 259,5 tỷ đồng. Theo cáo trạng, bị cáo Hiển đã dùng tiền tham nhũng của con trai để mua 40 bất động sản trong nước và nước ngoài; mua đi bán lại 13 ô tô đứng tên mình và người thân trong gia đình … Đây là vụ án rửa tiền có nguồn gốc tham nhũng đầu tiên được đưa ra xét xử.Chống rửa tiền đang và sẽ ngày càng trở thành công cụ quan trọng để chống tham nhũng và nâng cao hiệu quả thu hồi tài sản tham nhũng. Theo đó, các biện pháp chống rửa tiền có nguồn gốc tham nhũng phải thực hiện đồng bộ. Cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống thuế, thanh toán qua ngân hàng, hệ thống kê khai tài sản toàn diện và được giám sát chặt chẽ; bổ sung những quy định mới về nhận quà biếu có giá trị lớn; về nghĩa vụ chứng minh, quyền và căn cứ xác minh tài sản, thu nhập và xử lý tài sản không minh bạch, không rõ nguồn gốc; và tăng cường vai trò giám sát của xã hội đối với việc kê khai tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức; phát triển tình báo và thanh tra tài chính trong việc xác định, phong tỏa và thu hồi tài sản do tham nhũng mà có.Bên cạnh đó, tăng cường các thỏa thuận và phối hợp trong nước và quốc tế về phòng, chống rửa tiền xuyên quốc gia và dẫn độ tội phạm bỏ trốn; đẩy mạnh ứng dụng CNTT hiện đại theo chuẩn mực và thông lệ quốc tế nhằm nâng cao năng lực phòng, chống rửa tiền; xây dựng cơ chế sàng lọc và báo cáo tự động các giao dịch tiền mặt lớn, nhiều lần liên tục đáng ngờ và tăng chế tài, tiền phạt đối với các vi phạm quy định; nhận diện và quy trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại có liên quan trong hoạt động rửa tiền có nguồn gốc tham nhũng.
Những khó khăn và hạn chế trong chống rửa tiền là một trong các nguyên nhân khiến kết quả thu hồi tài sản có nguồn gốc tham nhũng còn nhiều hạn chế. Ví như trong 3 năm, từ 2010 - 2013, tổng giá trị tài sản tham nhũng và thiệt hại do tham nhũng gây ra của cả nước là 17.000 tỷ đồng. Song, giá trị thu hồi chỉ được 5.000 tỷ đồng, đạt khoảng 29,4%. Tiếp đó năm 2014, con số tương ứng là khoảng 6.740 tỷ đồng và 1.500 tỷ đồng, khoảng 22,3%. |
