Cơ chế ưu tiên, tuyển thẳng vào lớp 10 quá hẹp
Tại văn bản hướng dẫn tuyển sinh lớp 10 THPT của Hà Nội, đối tượng được hưởng chế độ ưu tiên tập trung chủ yếu vào các diện chính sách (con liệt sỹ, con thương binh, bệnh binh mất sức….), học sinh có cha hoặc mẹ là người dân tộc thiểu số; người dân tộc thiểu số; người đang sinh sống, học tập ở các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn hoặc đặc biệt khó khăn…
Đối tượng tuyển thẳng là học sinh trường Phổ thông dân tộc nội trú, người dân tộc rất ít người, học sinh khuyết tật (theo quy định). Với đối tượng học sinh đạt thành tích xuất sắc được tuyển thẳng chỉ tính giải cấp quốc gia, quốc tế về văn hóa; văn nghệ; thể dục thể thao, khoa học kĩ thuật (có danh mục kèm theo) và chỉ được tuyển thẳng vào lớp 10 một trường THPT công lập thuộc khu vực tuyển sinh.
Như vậy, học sinh đạt giải tại kỳ thi học sinh giỏi cấp TP của Hà Nội ngoài được cộng điểm ở vòng sơ tuyển (với học sinh thi chuyên), còn lại không được hưởng chế độ ưu tiên, khuyến khích nào tại Kỳ thi vào lớp 10 THPT công lập của Hà Nội.
Đại diện Phòng Quản lý thi và Kiểm định chất lượng, Sở GD&ĐT Hà Nội cho hay, đối tượng được công điểm ưu tiên và tuyển thẳng tại Kỳ thi vào lớp 10 là quy định chung trong Quy chế tuyển sinh của Bộ GD&ĐT được áp dụng với các kỳ tuyển sinh THCS và THPT trên cả nước chứ không riêng gì của Hà Nội.
“Đây là bất cập và thiệt thòi rất lớn đối với học sinh. Đành rằng, khi tham gia kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh/TP, các em xác định đó là sân chơi trí tuệ, là cơ hội để rèn luyện, thử thách với môn học mà các em có năng lực, có sở trường thực sự. Được hưởng chế độ ưu tiên trong kỳ thi vào lớp 10 công lập không phải là mục đích của các em. Tuy nhiên, khi mất nhiều công sức ôn luyện, thi cử và đạt thành tích cao, các em lại không được hưởng ưu tiên gì; điều này rất thiệt thòi cho học sinh”- một giáo viên ôn luyện đội tuyển học sinh giỏi lớp 9 cấp TP chia sẻ.
Đồng tình với quan điểm trên, chị Nguyễn Thị Anh, phụ huynh của học sinh đạt giải học sinh giỏi cấp TP môn Sinh học nói: "Để có mặt trong đội tuyển thi học sinh giỏi cấp TP, các con, thầy cô và gia đình đều rất vất vả. Hiện kỳ thi lớp 10 các trường THPT công lập thuộc tỉnh (cả chuyên và không chuyên) đều chưa có cơ chế ưu tiên, khuyến khích gì với các đối tượng học sinh lớp 9 đoạt giải ở kỳ thi cấp tỉnh/TP. Theo tôi, việc này là điều đáng tiếc không chỉ với học sinh mà với cả các nhà trường”.
Cần cơ chế động viên phù hợp
Đóng trên địa bàn TP Hà Nội, Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên (thuộc Trường ĐH Khoa học tự nhiên- ĐHQGHN) và Trường THPT chuyên ĐH Sư phạm (thuộc ĐH Sư phạm Hà Nội) là hai trường THPT có áp dụng cơ chế tuyển thẳng với học sinh đạt giải Nhất tại kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh/TP trong tuyển sinh vào lớp 10. Thông thường mỗi năm, hai trường này dành 10% chỉ tiêu cho phương thức tuyển thẳng. Ngoài ra, Trường THCS và THPT Nguyễn Tất Thành (thuộc ĐH Sư phạm Hà Nội) có cơ chế cộng điểm ưu tiên (tối đa 4 điểm) đối với học sinh đạt giải tại các kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh/TP khi tham dự kỳ thi lớp 10 do trường tổ chức.
“Con tôi đạt giải Nhất môn Toán cấp TP, thay vì ôn tập để thi vào các trường THPT chuyên trực thuộc Sở GD&ĐT Hà Nội, con đã chọn chuyên Toán của Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên và gia đình rất ủng hộ quyết định này. Với lựa chọn đó, con không phải miệt mài ôn tập thi chuyên trong nhiều tháng mà chỉ cần chuẩn bị chu đáo cho bộ hồ sơ xét tuyển thẳng. Có một vài người bạn đoạt giải Nhất giống con tôi cũng chọn phương thức nộp hồ sơ tuyển thẳng vào trường chuyên trực thuộc đại học”- chị Lê Thùy Chinh, trú tại quận Thanh Xuân chia sẻ.
Theo chị Chinh, nên có cơ chế cộng điểm ưu tiên với học sinh giỏi cấp TP trong kỳ thi lớp 10 chuyên và không chuyên tại Hà Nội; lý do bởi các học sinh đoạt giải đều là những học sinh được tuyển chọn kỹ, có năng lực và các con xứng đáng được động viên sau thời gian dài đầu tư ôn luyện.
“Thực tế một số năm qua, Trường THPT chuyên Hà Nội- Amsterdam bị hao hụt khá nhiều học sinh giỏi do học sinh lớp 9 của trường đoạt giải Nhất tại Kỳ thi học sinh giỏi cấp TP đã chọn Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên để học sau khi được tuyển thẳng. Điều này gây khó cho công tác chọn lọc, ôn luyện đội tuyển học sinh giỏi của trường về sau…”- Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Hà Nội- Amsteram Trần Thùy Dương cho biết.
Theo Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Hà Nội- Amsterdam, giới chuyên môn nên sớm phân tích, đánh giá để có hình thức phù hợp nhằm khuyến khích, động viên với đối tượng là học sinh giỏi cấp TP trên cơ sở đảm bảo công bằng cho tất cả các em.
Về cơ chế ưu tiên với học sinh lớp 9 đoạt giải tại kỳ thi học sinh giỏi các môn văn hóa cấp tỉnh/TP trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 công lập, Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội Trần Thế Cương khẳng định, đây là mong muốn của không riêng Hà Nội mà là nguyện vọng chung của các địa phương trên cả nước. Sở GD&ĐT Hà Nội đã và sẽ tiếp tục đề xuất về cơ chế ưu tiên, khuyến khích với đối tượng học sinh này để vừa đảm bảo quyền lợi cho các em, vừa đảm bảo công bằng trong hệ thống các trường THPT...
