Minh bạch để phát triển thị trường khí

Đó là nhận định của các chuyên gia, nhà quản lý, doanh nghiệp tại "Diễn đàn Phát triển thị trường khí Việt Nam: Xây dựng thị trường khí Việt Nam cạnh tranh, minh bạch và hiệu quả", do Bộ Công Thương phối hợp với Viện Nghiên cứu Chiến lược thương hiệu và cạnh tranh tổ chức sáng 25/8.

Vai trò cấp bách

Theo Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) Trần Duy Đông, khí và thị trường khí luôn là lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Đặc biệt, thời gian qua, trong bối cảnh xung đột quân sự giữa Nga và Ukraine tác động lớn đến nguồn cung ứng đã cho thấy vai trò cấp bách của việc định hướng thị trường.

Thông tin từ Bộ Công Thương cho hay, hiện nay, nhu cầu tiêu thụ khí hóa lỏng hàng năm ở Việt Nam vào khoảng 2 - 2,2 triệu tấn, song chủ yếu phục vụ nhu cầu dân dụng và thương mại.

Trên thực tế, sản lượng khai thác hàng năm đang suy giảm, trong khi nhu cầu sử dụng khí tăng cao, cùng đó là những khó khăn trong việc tìm kiếm, thăm dò, đáp ứng nhu cầu sử dụng điện cho kinh tế xã hội. Do vậy, kế hoạch trong tương lai sẽ phải duy trì ổn định nguồn cung cấp khí hiện có kèm theo nhập khẩu khí hóa lỏng LNG.

Trưởng phòng Vụ Dầu khí và Than (Bộ Công Thương) Đặng Hải Anh cho hay, để làm được việc này, phải mở rộng các hoạt động tìm kiếm và thăm dò để cung cấp thêm trữ lượng và sản lượng khai thác ở các khu vực tiềm năng, sâu và xa bờ; phát triển công nghiệp khí đốt; ưu tiên đầu tư cơ sở hạ tầng kỹ thuật phục vụ nhập khẩu và tiêu thụ hết khí thiên nhiên hóa lỏng LNG. Đồng thời đảm bảo khả năng nhập khẩu 8 tỷ m3 LNG vào năm 2030 và 15 tỷ m3 vào năm 2045.

Vẫn còn nhiều khó khăn

Theo đánh giá của Vụ Kế hoạch (Bộ Công Thương), hệ thống kho chứa khí với 54 kho đầu mối và tuyến sau trải dài khắp 3 miền đất nước đã đảm bảo kênh phân phối khí LPG (sản xuất từ lọc dầu, chủ yếu dùng trong gia đình) hoạt động trơn tru, không bị đứt gãy nguồn cung khi xảy ra các sự cố cục bộ, khách quan.

Song hiện nay, khí LPG được sử dụng chủ yếu cho dân dụng, các ứng dụng từ sản phẩm LPG còn thấp, do vậy sản lượng tiêu thụ rất thấp, dẫn đến quy mô hệ thống kho cảng LPG chủ yếu là kho cảng nhỏ, năng lực nhập hàng hạn chế.

Với khí thiên nhiên hóa lỏng LNG, công nghệ và thiết bị phức tạp, còn mới, ở Việt Nam chưa có nhiều kinh nghiệm xây dựng và vận hành. Tàu vận tải khí LNG thông thường có dung tích lớn, đòi hỏi phải có các cảng nước sâu để tiếp nhận tàu, đây là khó khăn khi xây dựng kho LNG tại Việt Nam.

Ngoài ra, việc xây dựng mới những tuyến ống dẫn khí từ kho LNG đến các khách hàng công nghiệp và dân dụng cũng gặp nhiều khó khăn về quy hoạch, do thiếu đồng bộ khi các khu công nghiệp được quy hoạch chưa tính đến dành hành lang tuyến cho ống dẫn khí đốt.

Theo Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Nguyễn Hoàng Giang, dự kiến, để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ sản phẩm khí trong nước, cơ sở hạ tầng tồn trữ của các kho chứa khí phải đạt quy mô 3,5 - 4 triệu tấn/năm vào năm 2025, và khoảng 4,5 - 5 triệu tấn/năm vào năm 2035 nhằm đảm bảo yêu cầu dự trữ tối thiểu đạt trên 15 ngày cung cấp.

Do vậy, trước hết, cần có định hướng mở rộng và xây mới kho chứa khí LPG từ lọc dầu, để nhập khẩu đủ nhu cầu phát triển các nhà máy công nghiệp và khách hàng. Cùng đó là xây mới và mở rộng kho khí hóa lỏng LNG hiện có đáp ứng nhu cầu tiêu thụ cho những dự án điện khí, các khách hàng công nghiệp.

Ông Nguyễn Hoàng Giang cho biết thêm, nhìn chung, để xây dựng các định hướng phát triển hạ tầng dự trữ, cung ứng khí Việt Nam khả thi, có hiệu quả chịu ảnh hưởng bởi nhiều định hướng phát triển, quy hoạch ngành, lĩnh vực khác như: Quy hoạch sử dụng đất, phòng cháy chữa cháy, bảo vệ môi trường, bảo tồn sinh thái, cảnh quan, khả năng thu hút huy động vốn của nhà đầu tư... do vậy, cần có sự phối hợp, chung tay của nhiều bộ, ngành, địa phương, người dân và doanh nghiệp.

“Hiện tại, thực hiện Quyết định số 503/QĐ-TTg ngày 10/4/2020 của Thủ tướng Chính phủ Phê duyệt nhiệm vụ lập Quy hoạch hạ tầng dự trữ, cung ứng xăng dầu, khí đốt quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2050, Bộ Công Thương đang trong quá trình hoàn thiện để trình cấp có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt. Sau khi Quy hoạch được cấp có thẩm quyền phê duyệt sẽ xác định được mục tiêu, phương án phù hợp với tình hình thực tế” - đại diện Vụ Kế hoạch cho biết.