Ngày 27/5, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng - Trưởng SOM ASEAN của Việt Nam và Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nhật Bản Mori Takeo đã đồng chủ trì Diễn đàn ASEAN - Nhật Bản lần thứ 36, hội nghị thường niên cấp Thứ trưởng, theo hình thức trực tuyến, với sự tham dự của Quan chức cao cấp (SOM) các nước ASEAN và Phó Tổng Thư ký ASEAN.
Thứ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Mori Takeo khẳng định, Nhật Bản coi trọng quan hệ đối tác chiến lược với ASEAN, ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực và Quan điểm ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (AOIP), phối hợp với ASEAN triển khai Tuyên bố chung về hợp tác AOIP và mong muốn tiếp tục thúc đẩy hợp tác toàn diện với ASEAN trên cả 4 trụ cột Đối tác vì hòa bình và ổn định, Đối tác vì sự thịnh vượng, Đối tác vì chất lượng cuộc sống, và Đối tác từ trái tim đến trái tim. Thứ trưởng Mori Takeo thông báo Nhật Bản dự kiến tổ chức Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN-Nhật Bản tại Nhật Bản vào năm 2023 nhân kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ đối thoại hai bên.
Nhật Bản khẳng định, tiếp tục tích cực hỗ trợ các nước ASEAN nâng cao năng lực ứng phó dịch bệnh và phối hợp bảo đảm cung ứng và phân phối vaccine đồng đều, hiệu quả và đảm bảo chất lượng cho các nước trong khu vực và trên thế giới. ASEAN đánh giá cao Nhật Bản đóng góp 1 triệu USD cho Quỹ ASEAN ứng phó Covid-19 và hỗ trợ 50 triệu USD giúp ASEAN thành lập Trung tâm ASEAN ứng phó các tình huống y tế công cộng khẩn cấp và dịch bệnh mới nổi (ACPHEED), đồng thời đề nghị Nhật Bản hỗ trợ ASEAN lập Kho dự phòng vật tư y tế khu vực và triển khai Kế hoạch phục hồi tổng thể.
Các nước ASEAN và Nhật Bản nhất trí tiếp tục phối hợp chặt chẽ ứng phó Covid-19, khắc phục các tác động tiêu cực của dịch bệnh, đồng thời duy trì và thúc đẩy đà hợp tác tích cực, phối hợp thực hiện hiệu quả Kế hoạch sửa đổi triển khai Tuyên bố tầm nhìn giai đoạn 2018-2022, từng bước phục hồi bền vững. Nhật Bản nhấn mạnh trong thời gian tới cần tập trung tăng cường trao đổi thương mại, đầu tư, duy trì kết nối chuỗi cung ứng, chống tội phạm xuyên quốc gia, bảo vệ môi trường, chống rác thải biển...
Trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực, các nước nhất trí cần phối hợp chặt chẽ đóng góp bảo đảm hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực, trong đó có an ninh và an toàn hàng hải ở Biển Đông, tuyến hàng hải huyết mạch của thế giới tiềm ẩn những nguy cơ gây bất ổn và còn diễn biến phức tạp, đáng quan ngại, nhất là trong bối cảnh khó khăn hiện nay.
Nhật Bản khẳng định ủng hộ lập trường nguyên tắc của ASEAN về vấn đề Biển Đông, hoan nghênh ASEAN phát huy vai trò trong thúc đẩy hợp tác, đối thoại, xây dựng lòng tin ở khu vực, bảo đảm thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), xây dựng một Bộ quy tắc ứng xử tại Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế và Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982.
Nhật Bản hoan nghênh kết quả Hội nghị các nhà Lãnh đạo ASEAN ngày 24/4/2021 và khẳng định ủng hộ vai trò của ASEAN trong thúc đẩy đối thoại, hòa giải, hỗ trợ Myanmar tìm giải pháp ổn định tình hình.
Trong vai trò đồng chủ trì Diễn đàn, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng nhấn mạnh tầm quan trọng của quan hệ đối tác chiến lược ASEAN - Nhật Bản đối với hoà bình, an ninh và phát triển thịnh vượng tại khu vực, đồng thời nhấn mạnh hai bên cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ trong các nỗ lực ứng phó với dịch bệnh và thúc đẩy phục hồi bền vững.
Chia sẻ các ý kiến thảo luận về tăng cường hợp tác kinh tế hai bên, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng nhấn mạnh ASEAN và Nhật Bản cần tăng cường phối hợp duy trì trao đổi thương mại và đầu tư, kết nối chuỗi cung ứng nhằm khắc phục các tác động của đại dịch và thúc đẩy phục hồi, đồng thời mong muốn Nhật Bản tiếp tục tích cực ủng hộ các nỗ lực thu hẹp khoảng cách phát triển, thúc đẩy phát triển đồng đều, bền vững trong Cộng đồng ASEAN, gắn kết phát triển các tiểu vùng, trong đó có Mê Công, với tiến trình phát triển chung của ASEAN.
Chia sẻ về những nỗ lực của ASEAN và Nhật Bản trong ứng phó với các thách thức đe dọa ổn định và phát triển ở khu vực, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng đề nghị hai bên cần tăng cường phối hợp bảo đảm hòa bình, an ninh và phát triển thịnh vượng tại khu vực thông qua các cơ chế do ASEAN chủ trì, thúc đẩy trật tự khu vực dựa trên luật lệ, đề cao luật pháp quốc tế và giải quyết hoà bình các tranh chấp. Thứ trưởng cũng khẳng định lập trường nguyên tắc của ASEAN về vấn đề Biển Đông, mong muốn Nhật Bản tiếp tục ủng hộ các nỗ lực của ASEAN nhằm xây dựng Biển Đông thành vùng biển hoà bình, hữu nghị và hợp tác cũng như vai trò của ASEAN trong hỗ trợ Myanmar.
