Trong một động thái có tiềm năng gây chấn động thị trường nông sản toàn cầu, Nga đang nỗ lực thiết lập Sàn giao dịch ngũ cốc BRICS.
Tổng thống Nga Vladimir Putin bày tỏ ủng hộ sáng kiến này nhằm cạnh tranh với hệ thống định giá ngũ cốc do phương Tây dẫn dắt và thách thức đồng USD với tư cách là đồng tiền giao dịch chính của thế giới, theo SCMP.
SCMP dẫn dữ liệu của Nga cho thấy, bất chấp xung đột với Ukraine và các lệnh trừng phạt do các nước phương Tây áp đặt, Moscow vẫn đóng vai trò chủ chốt trong lĩnh vực nông nghiệp, cung cấp gần 1/4 thị trường ngũ cốc thế giới. Nga đã xuất khẩu nông sản trị giá khoảng 43,5 tỷ USD vào năm ngoái và có kế hoạch xuất khẩu tới 65 triệu tấn ngũ cốc trong năm nay.
Sàn giao dịch ngũ cốc BRICS sẽ quy tụ một số nước mua và xuất khẩu ngũ cốc lớn nhất thế giới. Theo Bộ nông nghiệp Nga, năm ngoái, các thành viên của khối bao gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi chiếm khoảng 42% sản lượng ngũ cốc toàn cầu với gần 1,2 triệu tấn và 40% lượng tiêu thụ toàn cầu.
Với sự tham gia của Ả Rập Saudi, Ai Cập, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Iran và Ethiopia trong năm nay, sản lượng ngũ cốc dự kiến sẽ gia tăng đáng kể.
Việc thúc đẩy trao đổi ngũ cốc của BRICS có thể gia tăng ảnh hưởng của Moscow đối với các quốc gia tham gia, cũng như củng cố vai trò của Nga với tư cách là nhà cung cấp ngũ cốc và phân bón quan trọng cho các nước này, tăng cường sự phụ thuộc về kinh tế và duy trì đòn bẩy kinh tế và ngoại giao đáng kể của Moscow.
Việc đảm bảo nguồn cung cấp thực phẩm được coi là chìa khóa chiến lược của Nga trong cuộc xung đột với Ukraine. Moscow đã tuyên bố ý định thay thế Ukraine trở thành nhà cung cấp ngũ cốc lương thực cho các nước có thu nhập thấp và trung bình. Cách tiếp cận này cho phép Nga thể hiện sức mạnh, đồng thời gây ảnh hưởng lên thương mại lương thực toàn cầu, bao gồm nguồn cung và tính sẵn có, khả năng tiếp cận và giá cả.
Đối với các thành viên BRICS, sáng kiến có thể đảm bảo nguồn cung ngũ cốc ổn định trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu bị gián đoạn và mối lo ngại về mất an ninh lương thực leo thang.
Nhiều thành viên BRICS là những quốc gia giàu tài nguyên và mặt hàng xuất khẩu hàng đầu bao gồm dầu thô (như từ Iran và UAE), quặng sắt, đậu nành và đường (từ Brazil), phân bón (từ Nga và Trung Quốc), cà phê và hạt có dầu (từ Ethiopia). Với sự dồi dào này, việc trao đổi ngũ cốc có thể mở đường cho thương mại liên khu vực mạnh mẽ hơn hoặc thậm chí là trao đổi hàng hóa BRICS rộng rãi hơn.
Sự hợp tác mạnh mẽ hơn giữa các quốc gia BRICS có thể khởi đầu cho sự phát triển cơ sở hạ tầng mạnh mẽ hơn (chẳng hạn như cơ sở lưu trữ) và kết nối. Trong bối cảnh đó, việc trao đổi ngũ cốc của BRICS có thể tăng cường sự liên kết địa chính trị và địa chiến lược giữa các quốc gia tham gia thông qua mối quan hệ nông nghiệp và thương mại mạnh mẽ hơn với Nga, có khả năng dẫn đến những thay đổi trong động lực quyền lực toàn cầu.
Đồng thời, những quốc gia không phải thành viên BRICS có thể gặp thách thức trong việc cạnh tranh với sức mạnh tập thể của nhóm.
Đối với các quốc gia xuất khẩu ngũ cốc và phân bón truyền thống, như Mỹ, Canada và Australia, việc BRICS có thêm nền tảng trao đổi ngũ cốc có thể dẫn đến sự cạnh tranh gia tăng trong ngoại giao nông nghiệp và các nỗ lực cạnh tranh để đảm bảo thị trường thay thế cho sản phẩm.
Các nhà xuất khẩu có thể phải đối mặt với những thách thức trong việc duy trì thị phần và đàm phán để có được các điều kiện thương mại thuận lợi, đồng thời phải đối mặt với sự cạnh tranh từ ngũ cốc giá thành thấp hơn của Nga.
Để giải quyết những lo ngại này và động lực thương mại đang thay đổi, Australia và các nhà xuất khẩu ngũ cốc lớn khác của phương Tây có thể cần đánh giá lại chính sách nông nghiệp trước sự cạnh tranh ngày càng tăng từ các quốc gia BRICS.
Đề xuất của Nga về thỏa thuận trao đổi ngũ cốc BRICS có ý nghĩa quan trọng đối với động lực nông nghiệp toàn cầu, từ việc tái tổ chức địa chính trị và địa kinh tế cho đến cạnh tranh gia tăng trong thương mại nông nghiệp. Đối với các nhà xuất khẩu truyền thống như Australia và Mỹ, đây là lời cảnh tỉnh cho chính sách và chiến lược quốc gia nhằm điều hướng trong bối cảnh thương mại quốc tế đang phát triển và duy trì khả năng cạnh tranh.
