Mấy năm gần đây, các đạo diễn Việt kiều thi nhau về Việt Nam làm phim đã tạo ra "cơn gió lạ" cho điện ảnh nước nhà. Không thể phủ nhận những đóng góp đó, song giới làm nghề trong nước lại canh cánh nỗi lo về sự hình thành của một dòng phim "lai" với những sản phẩm theo hơi hướng "ngoại" sẽ làm nhòa chất Việt trong điện ảnh nước nhà.
Thị trường tiềm năng
Thị trường điện ảnh Việt được đánh giá là mảnh đất màu mỡ, giàu tiềm năng khi có tới 90 triệu dân. Vì thế mà ngày càng nhiều đạo diễn Việt kiều tìm về để làm nghề. Điều dễ nhận ra ở góc các đạo diễn Việt kiều này là trẻ tuổi, nhiệt huyết với nghề và không ngại thị trường phim khó đoán định thị hiếu và còn ít cởi mở ở Việt Nam. Lứa đạo diễn đầu về nước làm phim có Nguyễn Võ Nghiêm Minh, Hồ Quang Minh, Trần Anh Hùng, Tony Bùi... Những "đứa con tinh thần" mang tính nghệ thuật cao của họ phần nào đã nâng tầm điện ảnh Việt trên các đấu trường quốc tế. Trước tiên phải kể đến Trần Anh Hùng với "Mùi đu đủ xanh", phim duy nhất của điện ảnh Việt Nam cho đến nay lọt vào vòng đề cử 5 phim cuối cùng của giải Oscar cho Phim nước ngoài hay nhất. Bên cạnh đó là Tony Bùi với "Ba mùa" đoạt giải do Khán giả bình chọn và giải thưởng của Ban giám khảo tại LHP Sundance. Nguyễn Võ Nghiêm Minh với "Mùa len trâu" đoạt giải đặc biệt LHP Locarno Thụy Sĩ...
Lứa đạo diễn hiện tại có Charlie Nguyễn, Victor Vũ, Lưu Huỳnh, Dustin Nguyễn... Phải nói rằng, họ đã tiếp sức cho dòng phim chiếu rạp với sự ra đời của một loạt phim khá ăn khách: "Áo lụa Hà Đông", "Lấy chồng người ta" của Lưu Huỳnh; "Dòng máu anh hùng", "Để mai tính", "Long ruồi', "Cưới ngay kẻo lỡ" của Charlie Nguyễn; "Chuyện tình xa xứ", "Cô dâu đại chiến", "Giao lộ định mệnh", "Thiên mệnh anh hùng", "Scandal - Bí mật thàm đỏ" của Victor Vũ, "Lửa phật" của Dustin Nguyễn... Thậm chí, vài năm gần đây, những cái tên này gần như lấn át các tên tuổi đạo diễn trong nước trên màn ảnh rộng. Điển hình là "Áo lụa Hà Đông", "Long Ruồi" đã tạo nên "cơn sốt" phòng vé chưa từng có, còn các đạo diễn cũng được vinh danh tại nhiều cuộc thi điện ảnh lớn do Việt Nam tổ chức. Như "Thiên mệnh anh hùng" của Victor Vũ đoạt giải thưởng của Ban giám khảo tại LHP quốc tế Hà Nội lần thứ 2; "Scandal - Bí mật thảm đỏ" của Victor Vũ đoạt Bông sen vàng tại LHP Việt Nam lần thứ 18…
Phai nhật bản sắc Việt
Rõ ràng, sự trẻ trung, nhanh nhạy đặc biệt là những yếu tố hành động, giả tưởng kết hợp với kỹ xảo bắt mắt được các đạo diễn Việt kiều sử dụng trong phim đã đẩy tiết tấu phim nhanh hơn, chuyên nghiệp hơn... Đây là điều mà phim của các đạo diễn trong nước chưa làm được. Đạo diễn Phi Tiến Sơn từng chia sẻ: "Những đạo diễn Việt kiều về nước làm phim đã có những tác động nhất định với điện ảnh". Nhưng vì họ học tập và được đào tạo bài bản nhiều năm ở nước ngoài, sinh sống ở nước ngoài nên việc khai thác chất thuần Việt còn rất hạn chế. Nhiều người cho rằng, chất Việt trong phim ta sẽ nhạt nếu những bộ "phim lai" của họ vẫn tiếp tục lấn át ngoài rạp chiếu. Minh chứng cho mối lo ấy là bộ phim "Âm mưu giày gót nhọn" của đạo diễn Hàm Trần vừa ra rạp. Đã có ý kiến cho rằng đó là một bộ phim Mỹ "đội lốt" phim Việt, bởi kịch bản của "Âm mưu giày gót nhọn" được xây dựng theo motif của những bộ phim hài tuổi teen hồi năm 2006, mà dễ liên tưởng đến nhất là "Cô nàng lắm chiêu" có Lindsay Lohan đóng. Rồi những hình mẫu linh hoạt được sử dụng trong phim, cộng với cách dẫn dắt và xử lý tình huống theo tư duy điện ảnh Mỹ... Tuy nhiên, bộ phim vẫn lấy được lòng công chúng bởi đan cài được trong đó hơi thở cuộc sống hiện tại, dù không nhiều. Đơn cử như việc phát âm không chuẩn của những người Việt sống lâu năm trên đất Mỹ được đưa vào tình huống hài, mang đến tiếng cười cho khán giả. Nhưng trước đó, phim hành động giả tưởng "Lửa Phật" của Dustin Nguyễn bị đánh giá là quá xa rời bản sắc Việt khi sử dụng những cảnh hành động với kỹ xảo cao và thông điệp truyền tải mang tính chất bạo lực, không hợp với thuần phong mỹ tục của người Việt.
Rõ ràng, không thể bắt buộc tất cả các phim được chiếu tại Việt Nam đều phải mang chất thuần Việt, nhưng nền điện ảnh nào cũng cần chứa đựng bản sắc văn hóa dân tộc của đất nước đó. Và ai cũng thấy rằng, học hỏi công nghệ, cách làm phim từ những quốc gia có nền điện ảnh phát triển là hết sức cần thiết. Thế nên, cách làm phim theo hướng hiện đại song vẫn giữ được bản sắc Việt thật sự cần thiết trong thời điểm hiện tại.
Phim “Âm mưu giày gót nhọn” mang đậm tư tưởng làm phim của Mỹ.
|
