Báu vật của làng bị “chảy máu”
Nhận được phản ánh của người dân về việc thời gian qua có một số người vào rừng phòng hộ Ma Phan (thôn Tây Lộc, xã Tam Lộc, huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam) đốn hạ hàng loạt cây sưa cổ thụ có tuổi đời hàng trăm năm tuổi, phóng viên Kinh tế & Đô thị đã tìm cách tiếp cận hiện trường.
Theo chỉ dẫn của người dân, chúng tôi men theo đường mòn từ hồ Ma Phan, băng qua những con dốc thẳng đứng. Sau gần 1 giờ đi bộ, vượt suối, đường đất trơn trượt, chúng tôi đã đến được Tiểu khu 577 (thuộc rừng phòng hộ Ma Phan).
Đập vào mắt là một cảnh tượng tan hoang. Hàng loạt cây sưa có đường kính hơn 1m bị đốn hạ không thương tiếc. Dấu vết trên các thân cây bị cưa xẻ cả cũ và mới nằm ngổn ngang. Tại điểm này, có 3 - 4 cây sưa đã bị các đối tượng đốn hạ, bứng cả gốc lên, có gốc 3 người ôm không xuể.
Ngoài số gỗ sưa đã chuyển đi thì tại đây vẫn còn một lượng lớn thân cây được xẻ thành khúc vẫn chưa vận chuyển ra ngoài rừng, chất thành đống. Những cành lá và một số gỗ của phần ngọn cây sưa vứt sang góc rừng phòng hộ. Những gốc sưa nằm trơ trụi giữa một khoảnh đất rộng hơn 500m2. Ngoài ra, gần tiểu khu 577 cũng có nhiều cây gỗ muồng đen - một loại gỗ quý hiếm cũng bị khai thác trái phép.
Qua các dấu vết để lại tại hiện trường, có thể nhận định số cây sưa trong rừng phòng hộ Ma Phan này đã bị “xẻ thịt” trong khoảng 10 ngày trở lại đây.
Nhiều người dân địa phương cho biết, số gỗ sưa này được một người đàn ông ở miền Bắc vào mua, và người này nói rằng đã được các cơ quan chức năng cho phép khai thác, có giấy tờ hợp pháp. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng những gốc cây sưa này nằm trong rừng phòng hộ Ma Phan nên việc khai thác là vi phạm pháp luật.
Ông Nguyễn Duy Hưng (65 tuổi, xã Tam Lộc) bức xúc: “Những cây sưa này được chúng tôi xem như báu vật của làng mà cha ông để lại. Nhiều thế hệ dân làng liên tiếp gìn giữ không cho một ai đụng vào nhưng không hiểu lý do gì lại có người ngoài vào khai thác mà lực lượng chức năng không thấy ngăn cản, xử lý”.
Cũng theo ông Hưng, người dân không hề nhận thông báo từ địa phương về việc đã cho phép nhóm người này vào rừng khai thác số gỗ sưa. Quá bức xúc, người dân chặn đường, không cho xe chạy. “Mỗi cây cả 100 năm tuổi, cá biệt có gốc hơn 200 năm tuổi…”, ông H. ngậm ngùi.
Theo một vị cao niên, trước đây khu vực rừng phòng hộ Ma Phan vốn là nơi sinh sống của nhiều thế hệ và số cây sưa này người dân trồng từ đó. Thế nhưng sau chiến tranh, họ không trở lại đây nữa. Cánh rừng Ma Phan này sau đó được quy hoạch thành rừng phòng hộ và do UBND xã Tam Lộc quản lý. Kể từ đó, cây trong rừng phòng hộ cũng cấm khai thác.
“Cụ sưa” bị bán với giá "bèo"
Rừng phòng hộ Ma Phan có diện tích 327ha, trong đó, 210ha rừng tự nhiên do xã Tam Lộc quản lý, diện tích còn lại là đất đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (CNQSDĐ), đất trống và đất người dân tự khai hoang canh tác lâu đời. Năm 2004, UBND thị xã Tam Kỳ (cũ) cấp giấy CNQSDĐ cho ông Nguyễn Văn Quang (thôn Tây Lộc) với diện tích 4,5ha, mục đích sử dụng xây dựng trang trại chăn nuôi. Một số cây sưa đã khai thác vẫn chưa xác định rõ có nằm trên đất của ông Quang hay không.
Ông Lương Ngọc Anh (62 tuổi, ở thôn Tây Lộc) cho biết, số cây sưa đã bị khai thác là của gia đình, được trồng từ đời ông nội. Tuy nhiên, số cây này lại nằm trên đất đã được cấp phép cho ông Nguyễn Văn Quang nên đã nhờ ông này đứng ra bán. “Tôi chỉ có thỏa thuận bằng miệng với bên mua thôi, mỗi cây là 2 triệu đồng chứ không nhiều”, ông Anh nói.
Ông Phan Thanh Bình - Chủ tịch UBND xã Tam Lộc cho biết, việc số cây sưa trong rừng phòng hộ Ma Phan bị đốn hạ, bán cho người khác là có, và do hộ ông Nguyễn Văn Quang đứng ra bán vì số cây này nằm trên đất đã cấp CNQSDĐ cho ông Quang.
“Ông Quang làm hồ sơ trực tiếp gửi kiểm lâm để xin bán số sưa trong rừng phòng hộ này chứ không có giấy tờ gì thông qua xã. Sau khi đi kiểm tra, lực lượng kiểm lâm xác nhận số cây sưa này nằm trên đất ông Quang nên khẳng định việc khai thác bán là hợp pháp”, ông Bình nói.
Ông Bình nói thêm: “Xã đã làm việc với lực lượng kiểm lâm và yêu cầu dừng cấp phép cho việc khai thác gỗ sưa để phối hợp với địa phương xác định vị trí số cây sưa bị khai thác có nằm trong sổ đỏ của hộ ông Quang hay không? Chúng tôi đã làm việc với ông Quang thì ông cũng thừa nhận đứng ra bán số cây sưa trên”.
Trước đó, ngày 19/9/2021, Hạt Kiểm lâm Nam Quảng Nam đã lập biên bản kiểm tra khai thác lâm sản, xác định nguồn gốc khai thác gỗ sưa trồng trên diện tích đất của ông Quang là hợp pháp.
“Tổ công tác đã kiểm tra thực tế tại hiện trường, trên diện tích rừng của ông Nguyễn Văn Quang có 15 cây sưa vườn trồng trên đất đã có giấy CNQSDĐ, nay khai thác để bán sử dụng”, theo nội dung biên bản.
Cũng liên quan đến vấn đề này, Chủ tịch UBND huyện Phú Ninh Huỳnh Xuân Chính cho biết, huyện đã giao cho Hạt kiểm lâm Nam Quảng Nam kiểm tra, báo cáo cụ thể. Khi có báo cáo thì mới biết đúng sai thế nào. Ai sai, trách nhiệm ở đâu, lúc đó mới ra vấn đề.
