Luật Giáo dục (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua gồm 9 chương, 115 điều. Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/ 2020. Trước khi Trước khi bấm nút thông qua toàn bộ dự án Luật, Quốc hội tiến hành biểu quyết thông qua 2 Điều gồm: Điều 2 – mục tiêu giáo dục tại trang 1 dự thảo Luật và Điều 99 - Học phí, chi phí của dịch vụ giáo dục, đào tạo - gồm 6 khoản với đa số đại biểu tán thành.
Luật này quy định về hệ thống giáo dục quốc dân; cơ sở giáo dục, nhà giáo, người học; quản lý nhà nước về giáo dục; quyền và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động giáo dục.
Trong đó xác định mục tiêu giáo dục nhằm phát triển toàn diện con người Việt Nam có đạo đức, tri thức, văn hóa, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp; có phẩm chất, năng lực và ý thức công dân; có lòng yêu nước, tinh thần dân tộc, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; phát huy tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế.
Về văn bằng chứng chỉ, Luật quy định văn bằng, chứng chỉ do các cơ sở giáo dục thuộc các hình thức đào tạo trong hệ thống giáo dục quốc dân cấp có giá trị pháp lý như nhau.
Luật cũng quy định rõ các hành vi bị nghiêm cấm trong cơ sở giáo dục như: Xúc phạm nhân phẩm, danh dự, xâm phạm thân thể nhà giáo, cán bộ, nhân viên của cơ sở giáo dục và người học. Xuyên tạc nội dung giáo dục. Gian lận trong học tập, kiểm tra, thi, tuyển sinh. Hút thuốc, uống rượu, bia, gây rối an ninh, trật tự. Ép buộc học sinh học thêm để thu tiền. Lợi dụng việc tài trợ, ủng hộ giáo dục để ép buộc đóng góp tiền hoặc hiện vật.
Trước khi thông qua Luật, trong báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật do Chủ nhiệm Ủy ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng Phan Thanh Bình trình bày đã làm rõ một số vấn đề. Trong đó, về vấn đề vẫn gây tranh cãi ở các phiên thảo luận là sách giáo khoa, Chủ nhiệm Phan Thanh Bình cho biết, có ý kiến đề nghị quy định sách giáo khoa (SGK) phải được sử dụng ổn định, lâu dài; có ý kiến đề nghị giao HĐND cấp tỉnh quyết định việc lựa chọn SGK; có ý kiến đề nghị giao thẩm quyền cho Chính phủ hoặc Thủ tướng Chính phủ thành lập Hội đồng quốc gia thẩm định SGK giáo dục phổ thông.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) xin được báo cáo như sau: Ý kiến của đa số đại biểu Quốc hội đồng ý pháp điển hóa Nghị quyết 88/2014/QH13 của Quốc hội XIII về có một chương trình giáo dục phổ thông thống nhất cả nước, có một số SGK cho mỗi môn học, giao Bộ trưởng Bộ GD&ĐT chịu trách nhiệm về chất lượng và quyết định ban hành SGK sử dụng trong cả nước. “Về thẩm quyền quyết định việc lựa chọn SGK để sử dụng ổn định trong các cơ sở giáo dục phổ thông trên địa bàn, tiếp thu ý kiến của các vị ĐBQH, Điều 32 dự thảo Luật đã được chỉnh lý cho phù hợp với quy định của Luật tổ chức chính quyền địa phương” – Chủ nhiệm Phan Thanh Bình nói.
Về Hội đồng quốc gia thẩm định SGK giáo dục phổ thông, tiếp thu ý kiến của các vị đại biểu, Dự thảo Luật đã quy định cụ thể về thành phần Hội đồng quốc gia thẩm định SGK, bao gồm các nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục, nhà khoa học có kinh nghiệm, uy tín về giáo dục và đại diện các cơ quan, tổ chức có liên quan.
Hội đồng phải có ít nhất 1/3 tổng số thành viên là các nhà giáo đang giảng dạy ở cấp học tương ứng. Trên cơ sở quy định cụ thể về thành phần, cơ cấu này, việc giao Bộ trưởng Bộ GD&ĐT thành lập Hội đồng quốc gia thẩm định SGK theo từng môn học ở từng cấp học, để thẩm định SGK và chịu trách nhiệm về SGK giáo dục phổ thông là phù hợp với thẩm quyền chuyên môn mà vẫn bảo đảm tính khách quan. “Vì vậy, UBTVQH đề nghị xin được giữ như dự thảo Luật (Điều 32)” - Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng cho hay.
Một số ý kiến đề nghị bổ sung việc nghiêm cấm lợi dụng các hoạt động giáo dục để “xuyên tạc, bôi nhọ lịch sử, bôi nhọ danh dự cá nhân” vào Điều 21; đề nghị gộp các Điều 20, 21, 22 thành một điều là các nội dung bị nghiêm cấm trong hoạt động giáo dục. Về quy định nghiêm cấm xuyên tạc, bôi nhọ lịch sử, bôi nhọ danh dự cá nhân, UBTVQH nhận thấy, ý kiến của đại biểu là rất xác đáng, rất cần quan tâm, có việc phải quy định bổ sung vào các luật, có việc sẽ tiếp tục được nghiên cứu, chỉ đạo trong quá trình tổ chức thực hiện Luật để bảo đảm an ninh quốc gia, danh dự, nhân phẩm của cá nhân và tổ chức, góp phần làm lành mạnh, an toàn xã hội, nhưng không quy định ở Luật này.
Vì Luật giáo dục chỉ quy định về các hành vi bị nghiêm cấm trong cơ sở giáo dục, các hành vi khác ngoài cơ sở giáo dục thực hiện theo quy định pháp luật liên quan về dân sự, hình sự, xử lý vi phạm hành chính và hành vi này đã được quy định trong Bộ luật Hình sự.
Còn các điều 20, 21, 22 có nội hàm, tính chất, ý nghĩa khác nhau, không thể gộp chung thành một điều, vì vậy xin Quốc hội cho giữ như dự thảo Luật.
