Nghịch lý trên 2 tuyến đường Theo lộ trình, từ ngày 1/4 mức thu phí lưu thông áp dụng cho xe lưu thông trên Quốc lộ 5 đã tăng thêm 50%. Phí đường bộ đối với đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng đã tăng 25%, riêng container giảm 10% phí so với trước thời điểm này. Với mức tăng kể trên, mức phí áp dụng trên Quốc lộ 5 thấp nhất là 45.000 đồng/lượt xe và cao nhất là 200.000 đồng/lượt (trước kia là 30.000 – 160.000 đồng/lượt). Đối với đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, mức thu là 2.000 đồng/km đối với xe tiêu chuẩn. Riêng đối với xe vận tải 18 tấn trở lên và xe chở container 40 fit mức phí giảm khoảng 10% so với trước đây, với mức phí từ 210.000 - 840.000 đồng/lượt xe.
Mặc dù Vidifi lý giải rằng tăng phí là để duy tu Quốc lộ 5 và hoàn vốn theo phương án tài chính của đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng. Đối với nhiều lái xe được hỏi họ cho biết: Động thái tăng phí Quốc lộ 5 và giảm phí cho xe tải trên 18 tấn, xe chở container 40 fit chính là để các xe lưu thông nhiều hơn trên cao tốc. Tuy nhiên, sau 3 ngày thực hiện tăng - giảm phí trên 2 tuyến đường kể trên, phóng viên Báo Kinh tế & Đô thị đã có cuộc hành trình trên cao tốc: Theo quan sát của phóng viên các xe đi trên cao tốc chủ yếu là xe con, xe tải nhỏ. Đi dọc hành trình trên cao tốc, chiều từ Hả Phòng - Hà Nội không có chiếc xe tải nặng hoặc container; chiều ngược lại phóng viên chỉ gặp duy nhất chiếc container suốt cả tuyến đường. Ngược lại, trên Quốc lộ 5 các xe tải nặng nườm nượp lưu thông cả 2 chiều. Không thể bắt ép doanh nghiệp Theo chia sẻ của cánh tài xế và cảm nhận của phóng viên, trong điều kiện nền kinh tế còn đầy khó khăn, các doanh nghiệp chưa thể phục hồi sau “cơn bão’ tài chính kéo dài nhiều năm qua thì việc Vidifi áp mức phí đường bộ cho xe tải trên 18 tấn và container lên đến 840.000 đồng/lượng xe là quá cao. Ngược lại, cùng chiều dài tuyến đường như vậy, ở Quốc lộ 5 chỉ là 200.000 đồng/lượt xe. Thực tế, phần lớn các xe vận tải trên 18 tấn và container lưu thông trên trục đường này xuất phát từ cảng Đình Vũ (Hải Phỏng) đi Hà Nội và ngược lại, do đó đều chịu mức phí cao nhất.
Bài toán tài chính các doanh nghiệp vận tải đường bộ đưa ra so sánh sẽ rất đơn giản và nhanh chóng đó là: Cả 2 lượt đi và về của xe lưu thông trên Quốc lộ 5 mới mất 400.000 đồng/xe; nhưng 2 lượt đi – về trên cao tốc Hà Nội – Hải Phỏng là 1.680.000 đồng/xe. Như vậy, một chiếc xe cùng loại chở hàng đi và về mức phí của Quốc lộ 5 đã tăng 50% mới gần bằng một lượt đi trên cao tốc Hà Nội – Hải Phòng. Tính theo thời gian lưu thông, một chiếc xe với trọng tải 18 tấn và container 40 fit cũng không thể đi nhanh hơn quá tốc độ 80 km/h được, do đó việc lưu thông nhanh hơn không được bao nhiêu, chi phí nhiên liệu giảm không đáng kể, nhưng mức phí đường bộ mất gấp 4 lần so với Quốc lộ 5 chắc chắn không có doanh nghiệp nào dám “chịu chơi” như vậy. Đây chỉ tính các xe chở đúng tải trọng theo quy định, nhiều xe còn chở quá tải ở Quốc lộ 5 cũng chỉ có các cơ quan chức năng thường xuyên tuần tra mới phát hiện ra. Riêng ở cao tốc Hà Nội – Hải Phòng thì đã có hệ thống giám sát cảm biến từ, bất kỳ xe nào chở quá tải sẽ bị từ chối phục vụ.
Như vậy, mức phí của 2 tuyến đường và hệ thống quản lý tại đây chính là mấu chốt làm cho các xe vận tải không mặn mà với cao tốc. Theo chia sẻ của một số doanh nghiệp vận tải, với một mức phí cao như hiện nay cao tốc Hà Nội – Hải Phòng sẽ khó có xe tải lưu thông. Nếu mức phí giảm xuống thấp hơn so với hiện tại (đảm bảo mức lãi thu về thấp hơn), khi tuyến đường này sẽ thu hút được nhiều phương tiện tải trọng nặng lưu thông, thời gian thu hồi vốn của Vidifi có thể kéo dài hơn nhiều năm. Còn hơn cứ tiếp diễn tình trạng đường vắng hoe chỉ có xe con lưu thông thì việc hoàn vốn cũng không có ngày hẹn và có thể không đủ trả lãi cho vốn vay đầu tư./.
 Các xe trọng tải nặng vẫn nườm nượp lưu thông trên Quốc lộ 5. |
 Đầu vào và đầu ra của tuyến đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng (tại nút giao Thanh Trì - Hà Nội) luôn vắng hoe, chỉ có xe con lưu thông. |
 Trạm thu phí có hệ thống kiểm soát tải trọng trên cao tốc, chỉ có 1 chiếc xe container lưu thông chiều Hà Nội - Hải Phòng (ảnh trời nồm mù chất lượng hơi xấu). |
