Ông Martínez, được mọi người biết đến với cái tên thân mật Tư lệnh Ruiz, là một trong nhóm 4 du kích Venezuela tham gia bắt cóc Smolen - tùy viên quân sự Đại sứ quán Mỹ tại Venezuela khi đó. Tới trước khi ông Martínez mất vào ngày 21/2 vừa qua, ông là người du kích cuối cùng còn sống từng tham gia vụ bắt cóc nổi tiếng nói trên.
Vào những năm đầu thập niên 60 của thế kỷ trước, các phong trào du kích phát triển mạnh mẽ tại Venezuela, trong đó có Lực lượng Vũ trang giải phóng dân tộc (FALN) dưới sự chỉ huy của Tư lệnh Luis Correa.
Ông Correa đã lên kế hoạch để 12 thành viên FALN, trong đó có ông Martínez, bắt cóc tùy viên quân sự Mỹ Smolen nhằm đòi Nhà Trắng trả tự do cho anh Nguyễn Văn Trỗi lúc đó bị chính quyền Việt Nam Cộng hòa bắt giam và bị kết án tử hình vì vụ đánh bom bất thành nhằm vào Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert McNamara ngày 2/5/1964 tại cầu Công lý. Các du kích Venezuela yêu cầu thả anh Nguyễn Văn Trỗi để đổi lấy mạng Smolen.
Yêu cầu đổi Smolen lấy anh hùng Nguyễn Văn Trỗi của nhóm du kích được công bố rộng rãi trên báo chí Venezuela. Mỹ tuyên bố đồng ý với điều kiện của FALN và đề nghị các du kích Venezuela cho thêm thời gian nhưng trên thực tế để mở chiến dịch săn lùng. Do khó khăn về thông tin và phải trốn chạy cùng Smolen, nên các du kích tuyên bố thả Smolen và mong muốn chính quyền Mỹ cũng sẽ thả anh Nguyễn Văn Trỗi. Sau khi Smolen được thả 3 ngày, anh Nguyễn Văn Trỗi đã bị chế độ ngụy quyền xử bắn.
Sau đó, ông Martínez bị bắt và tra tấn vô cùng dã man. Tòa án quân sự Venezuela đã tuyên án 12 năm tù. 12 du kích tham gia vụ bắt cóc Smolen năm đó đều bị bắt và một người đã hy sinh.
Ông Martínez từng chia sẻ với báo giới rằng anh Nguyễn Văn Trỗi không bao giờ chết, anh sẽ sống mãi và nếu được làm lại ông vẫn sẽ làm như vậy. Với du kích quân Venezuela, cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân Việt Nam là nguồn cổ vũ, động viên vô cùng to lớn. Ông từng khẳng định việc bắt cóc sĩ quan Mỹ là hành động thể hiện tình đoàn kết với Việt Nam, với thế giới tiến bộ.
Những hình ảnh của các du kích Venezuela sẵn sàng hy sinh tính mạng của mình, trong đó có ông Martínez, vì sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước của nhân dân ta sẽ còn sống mãi trong trái tim của mỗi người Việt Nam./.
