Có người sẽ thắc mắc, chuyện trái xoài có gì mà nâng tầm quốc tế lên thế. Thực tế, trước khi vào thị trường Mỹ, quả xoài cũng đã được xuất khẩu sang 40 nước trên thế giới, trong đó, thị trường chính là Trung Quốc, châu Âu, Hàn Quốc, Nhật Bản, Australia, New Zealand...
Nhưng nếu biết rằng tính từ năm 2008, khi quả thanh long Việt Nam đầu tiên có mặt tại thị trường Mỹ thì cho đến nay, chúng ta cũng chỉ có đưa thêm được đúng 5 loại trái cây vào thị trường khó tính bậc nhất thế giới này. Đó là chôm chôm (2011), nhãn, vải (2014), vú sữa (2017) và nay là xoài (2019). Theo Tổng Lãnh sự quán Mỹ tại TP Hồ Chí Minh, riêng đối với nông sản, trong 10 năm qua, giá trị xuất khẩu nông sản Mỹ sang Việt Nam từ 1 tỷ USD năm 2008, đến năm 2018 lên tăng mức kỷ lục 4,5 tỷ USD. Một thị trường tiêu thụ đầy tiềm năng.
Dù đã có kinh nghiệm nhập khẩu các loại trái cây khác nhưng hành trình để quả xoài Việt có mặt ở thị trường Mỹ cũng mất đúng 10 năm. Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTNT) đã nộp hồ sơ xin mở cửa thị trường từ năm 2009. Sau đó, từ năm 2009 - 2016 thực hiện phân tích nguy cơ dịch hại; xây dựng bản đồ chiếu xạ vào năm 2017 và thảo luận và thống nhất điều kiện nhập khẩu vào năm 2018. Vòng đàm phán nào cũng đầy cam go, thử thách với vô số điều kiện phía Mỹ đưa ra.
Khó nhất vẫn là phải xây dựng nhãn hiệu hàng hóa, xác nhận cấp mã số vùng trồng. Trong vùng đồng bằng sông Cửu Long, tỉnh Đồng Tháp là địa phương có sản lượng hàng hóa nông sản lớn với gần 30.000ha diện tích trồng cây ăn trái, sản lượng 300.000 tấn/năm. Trong đó, diện tích trồng xoài đạt gần 10.000ha với sản lượng đạt khoảng 127.000 tấn/năm. Năm 2013, Đồng Tháp được Cục Sở hữu trí tuệ trao giấy chứng nhận nhãn hiệu "Xoài Cát Chu Cao Lãnh và Xoài Cao Lãnh". Hiện địa phương có 301ha diện tích được cấp mã số vùng trồng - một trong những yếu tố cơ bản để được phép xuất khẩu sang Mỹ.
10 năm ròng để 8 tấn xoài đầu tiên có mặt ở thị trường Mỹ là một quãng thời gian không hề ngắn. Nhưng nó sẽ mở đường cho hàng trăm nghìn tấn xoài của Đồng Tháp và các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long có mặt ở Mỹ và hàng loạt thị trường khác. Không biết đến bao giờ thì đến lượt hồng xiêm Xuân Đỉnh, bưởi Diễn – những đặc sản của Hà Nội sẽ có mặt ở thị trường Mỹ?
