Tuy nhiên, dù đã nỗ lực, nhưng việc triển khai các dự án NƠXH vẫn đang gặp khó khăn, đặc biệt là vấn đề thủ tục hành chính.
Theo chương trình, kế hoạch phát triển NƠXH và Quyết định 338/2023/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, trong giai đoạn 2021 - 2025, chỉ tiêu giao cho Hà Nội phải xây dựng 18.700 căn hộ NƠXH và hoàn thành 16.000 căn. Tính đến hết năm 2024, TP đã hoàn thành 11.330 căn, đưa vào sử dụng. Tuy nhiên, nếu tính tổng số 56.200 căn hộ mà TP được giao đến năm 2030, thì đến thời điểm hiện tại mới chỉ hoàn thành chưa đầy 21% kế hoạch. Theo Quyết định 444/2025/QĐ-TTg trong năm 2025, TP Hà Nội sẽ phải hoàn thành thêm 4.670 căn, như vậy nếu đạt chỉ tiêu này thì tổng kết giai đoạn 2021 - 2025 cũng mới chỉ hoàn thành được trên 28% kế hoạch của năm 2030.
Mặc dù khó khăn chồng khó khăn, nhưng Hà Nội không nản lòng, luôn nỗ lực tìm giải pháp, giải quyết vướng mắc để hoàn nhiệm vụ Chính phủ giao. Ví như, cú hích ngoạn mục đặt ra năm 2025, Hà Nội sẽ tiếp tục khởi công 5 dự án với quy mô 10.220 căn hộ, đồng thời chấp thuận chủ đầu tư mới với khoảng 6 dự án đầu tư, quy mô khoảng 10.500 căn hộ.
Để đáp ứng nhu cầu nhà ở cho người thu nhập thấp, Hà Nội đã chuẩn bị 15 quỹ đất với tổng diện tích 1.500ha để phát triển các dự án NƠXH trong thời gian tới. Tuy nhiên, điều đáng bàn ở đây là quá trình triển khai được dự báo sẽ gặp nhiều vướng mắc liên quan đến thủ tục pháp lý. Sở dĩ nói như vậy vì thời gian qua, dù được xác định thuộc diện “ưu tiên”, nhưng quy trình thủ tục hành chính đầu tư xây dựng NƠXH tương đương, thậm chí phức tạp hơn nhà ở thương mại, khiến DN mất nhiều thời gian hơn, làm chậm tiến độ triển khai dự án...
Một trong những rào cản lớn nhất hiện nay là quy trình phê duyệt chủ trương đầu tư và đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư còn nhiều bất cập. Cụ thể, trong các dự án phát triển đô thị, tỷ lệ quỹ đất 20% dành cho NƠXH thường bị chủ đầu tư tìm cách “né tránh” hoặc chuyển đổi mục đích sử dụng. Bên cạnh đó, việc xác định quỹ đất sạch, hoàn thiện hạ tầng để thu hút nhà đầu tư cũng gặp khó do thủ tục giải phóng mặt bằng kéo dài. Ngoài ra, các quy định về quy hoạch phân khu, thiết lập chỉ tiêu dân số và tiêu chuẩn thiết kế cho NƠXH chưa thực sự đồng bộ. Điều này khiến DN muốn tham gia phát triển NƠXH, lại ngại vướng mắc về thủ tục hành chính.
Nhiều ý kiến cho rằng, để đẩy nhanh tiến độ xây dựng NƠXH và bảo đảm quỹ đất sẵn sàng, Hà Nội cần tập trung rà soát và điều chỉnh quy hoạch, trong đó ưu tiên bố trí quỹ đất NƠXH trong các khu đô thị mới, khu công nghiệp và khu vực ngoại thành có quỹ đất rộng; điều chỉnh quy hoạch phân khu để tăng mật độ xây dựng và diện tích sàn cho NƠXH.
Hà Nội cũng cần rút ngắn quy trình phê duyệt chủ trương đầu tư và cấp phép xây dựng, minh bạch trong đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư, ưu tiên các DN có năng lực tài chính và kinh nghiệm phát triển NƠXH. Đồng thời, cần tăng cường vai trò giám sát của chính quyền địa phương, nhất là kiểm soát chặt chẽ việc thực hiện nghĩa vụ dành quỹ đất 20% trong các dự án thương mại, xử lý nghiêm các trường hợp cố tình chuyển đổi mục đích sử dụng đất hoặc trì hoãn triển khai NƠXH,…
Phát triển NƠXH không chỉ là vấn đề an sinh xã hội mà còn là giải pháp quan trọng để ổn định thị trường bất động sản và bảo đảm quyền có nhà ở cho người thu nhập thấp. Nếu những “nút thắt” về thủ tục hành chính không được tháo gỡ kịp thời, mục tiêu hoàn thành 56.200 căn NƠXH vào năm 2030 khó đạt được. Vì vậy, Hà Nội cần sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa của các sở, ngành, cùng với chính sách hỗ trợ mạnh mẽ từ Chính phủ để khơi thông nguồn lực đất đai và thu hút DN tham gia phát triển NƠXH một cách bền vững.
