Phát biểu ý kiến thẩm tra tại phiên họp, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Hà Ngọc Chiến cho biết, Hội đồng Dân tộc cơ bản tán thành với sự cần thiết xây dựng Chương trình MTQG như Tờ trình của Chính phủ. Đây là một chương trình có tính đặc thù không chỉ phát triển kinh tế - xã hội, mà còn tích hợp thực hiện trên 100 chính sách dân tộc.
Việc Chính phủ trình Quốc hội phê duyệt Chương trình MTQG là thể chế hóa khoản 5 Điều 70 Hiến pháp 2013 “Quốc hội quyết định chính sách dân tộc của nhà nước”; thực hiện kết luận số 65-KL/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện nghị quyết số 24-NQ/TW của Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá IX về công tác dân tộc trong tình hình mới và Nghị quyết số 88/2019/QH14 ngày 18/11/2019 của Quốc hội “Phê duyệt Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030”, cơ bản phù hợp với Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách nhà nước và Luật Quản lý nợ công.
Về hồ sơ Báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Hà Ngọc Chiến cho biết, Hồ sơ Chương trình MTQG được chuẩn bị đủ điều kiện trình Quốc hội. Tuy nhiên, Hồ sơ Chương trình MTQG gửi chậm, ảnh hưởng nhất định đến quá trình, chất lượng thẩm tra của Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội.
Về phạm vi, đối tượng, Hội đồng Dân tộc đề nghị Chính phủ chỉ đạo tổng kết Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới và Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững, đối chiếu với Chương trình MTQG đang xây dựng mới, xác định nội dung cụ thể cho từng chương trình nhằm bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất, loại bỏ những nội dung trùng lặp, chồng chéo giữa Chương trình MTQG này với 02 Chương trình MTQG và 21 Chương trình mục tiêu đang thực hiện.
Bên cạnh đó, Hội đồng Dân tộc thấy rằng, với nhu cầu đầu tư rất lớn trong khi khả năng nguồn lực đáp ứng có hạn, đề nghị Chính phủ tính toán, cân nhắc kỹ lưỡng những vấn đề cấp bách, bức xúc, lựa chọn đầu tư có trọng tâm, trọng điểm cùng với các giải pháp có tính khả thi, phù hợp với từng giai đoạn, mang lại hiệu quả cao nhất.
Hội đồng Dân tộc đề nghị Chính phủ quán triệt các quan điểm trong Nghị quyết số 88, với 4 yêu cầu: rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật liên quan đến vùng đồng bào DTTS&MN; các chính sách phải toàn diện, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững, phát huy lợi thế, tiềm năng của vùng và tinh thần tự lực vươn lên của đồng bào DTTS; tích hợp chính sách đồng bộ, thống nhất, thu gọn đầu mối quản lý, phân công trách nhiệm rõ ràng; tập trung giải quyết những vấn đề bức thiết, ưu tiên đầu tư cho địa bàn đặc biệt khó khăn, nhóm dân tộc có khó khăn đặc thù. Chương trình MTQG phải đảm bảo kết nối giữa các chính sách, xuyên suốt các thời kỳ, phát triển bền vững.
Liên quan đến cơ chế, chính sách huy động, tập trung nguồn lực đầu tư, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Hà Ngọc Chiến cho biết, Hội đồng Dân tộc thống nhất với các giải pháp chính sách, cơ chế Chương trình đề ra, tuy nhiên, các giải pháp này chưa khắc phục triệt để các tồn tại, hạn chế trong thời gian qua.
Đề nghị Chính phủ cần sớm hoàn thành việc rà soát chính sách dân tộc và các văn bản quy phạm pháp luật đối với vùng đồng bào DTTS&MN, loại bỏ các chính sách, quy định kém hiệu quả; sửa đổi, bổ sung, ban hành mới các chính sách nhằm tập trung giải quyết những vấn đề khó khăn, bức xúc nhất của vùng đồng bào DTTS&MN theo tinh thần Nghị quyết 88.
Hội đồng Dân tộc cũng thống nhất, cần kiện toàn hệ thống tổ chức quản lý Chương trình MTQG từ trung ương tới địa phương. Nhất trí việc thành lập Ban Chỉ đạo Chương trình MTQG. Văn phòng Điều phối Chương trình MTQG đặt tại Ủy ban Dân tộc, nhưng không làm tăng biên chế. Đề nghị Chính phủ phân công nhiệm vụ của Ủy ban Dân tộc và các Bộ, ngành liên quan một cách hợp lý, rõ ràng, không chồng chéo và phù hợp với chức năng, nhiệm vụ.
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Hà Ngọc Chiến nêu rõ, Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN giai đoạn 2021-2030, được các đồng chí Lãnh đạo Đảng, Quốc hội, Chính phủ khẳng định, đây là một quyết định có tính lịch sử và đặc biệt quan tâm, chỉ đạo sát sao trong quá trình đề xuất, xây dựng, hoàn thiện. Đây là một Chương trình mang dấu ấn sâu sắc, quan trọng trong công tác dân tộc, chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước ta, đáp ứng lòng mong mỏi của hơn 14 triệu đồng bào DTTS trên cả nước.
Từ thực tế trên, Hội đồng Dân tộc đề nghị Quốc hội ban hành Nghị quyết phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN giai đoạn 2021-2030, để thực hiện từ năm 2021.
Bên cạnh đó, trên cơ sở Nghị quyết phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình MTQG của Quốc hội, Chính phủ chỉ đạo xây dựng báo cáo khả thi và tổ chức thực hiện Chương trình MTQG theo quy định của pháp luật. Đồng thời, khẩn trương ban hành tiêu chí phân định vùng đồng bào DTTS&MN, có quyết định phê duyệt chính thức xã, thôn cụ thể thuộc diện đầu tư của Chương trình MTQG.
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Hà Ngọc Chiến nhấn mạnh, trên cơ sở Báo cáo thẩm tra Báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu Quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN giai đoạn 2021-2030, Hội đồng Dân tộc báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định./.
