10 sự kiện khoa học công nghệ Việt nổi bật năm 2018
Mới đây, Câu lạc bộ Nhà báo KHCN Việt Nam (Hội Nhà báo Việt Nam) chính thức công bố 10 sự kiện khoa học công nghệ của Việt Nam nổi bật nhất trong năm 2018. Không chỉ có sự tham gia bình chọn sự kiện của các nhà báo và cơ quan truyền thông, kết quả còn có sự thẩm định của các nhà khoa học uy tín.
| Hệ tri thức Việt số hóa chính thức được vận hành trong năm 2018 |
1. Hệ tri thức Việt số hóa chính thức được vận hành
Đây là đề án đã được chính thức khởi động dưới sự chủ trì của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam. Với mục tiêu “Chia sẻ tri thức - Cổ vũ sáng tạo - Kết nối cộng đồng - Vì tương lai Việt Nam”, Hệ tri thức Việt số hóa được thiết lập để hướng tới mục tiêu xây dựng một hệ tri thức tổng hợp trong mọi lĩnh vực.
Đề án này góp phần thúc đẩy và tạo điều kiện để mọi người học tập, làm chủ tri thức, tăng cường nghiên cứu sáng tạo, ứng dụng tiến bộ Khoa học và Công nghệ, thúc đẩy phát triển đất nước. Đây được xem là nền tảng kiến tạo những cơ hội lớn, thực tiễn cho phong trào khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Việt Nam.
2. Công trình “cấu trúc polymer và cơ chế hoạt động xúc tác tạo H2 của molybdenum sulfide vô định hình”
Đây là đề tài được tiến sĩ Trần Đình Phong - Trưởng khoa Khoa học cơ bản và Ứng, Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội cùng với nhóm nghiên cứu đã nghiên cứu thành công. Đề tài được trao Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2018.
Nghiên cứu của tiến sĩ Phong và cộng sự đã chứng minh thành công cấu trúc và cơ chế hoạt động của molybden sulfide vô định hình, một loại vật liệu dễ chế tạo với giá thành thấp có khả năng thay thế bạch kim cho phản ứng điều chế nhiên liệu sạch H2 từ nước. Nghiên cứu của Tiến sĩ Phong là một bước tiến quan trọng trong “cuộc chạy đua” tìm ra giải pháp về năng lượng và cắt giảm khí thải CO2 ra môi trường.
3. Hệ thống tính cước thời gian thực của Viettel đoạt giải vàng kinh doanh quốc tế
Phần mền vOCS 3.0 của Viettel được ban giám khảo đánh giá cao về sự sáng tạo; tác động đến số người sử dụng lớn.
Hiện tại, phần mềm vOCS 3.0 của Viettel đã được đưa vào sử dụng tại 11 nước trên thế giới với 170 triệu thuê bao di động và dung lượng mỗi site có thể đáp ứng lên đến 100 triệu thuê bao. Tính ưu việt nhất của phần mềm là khả năng thiết kế cho mỗi khách hàng một gói cước, từ đó mở ra cơ hội ứng dụng vOCS 3.0 ra nhiều nước trên thế giới.
4. Máy làm đá tuyết từ nước biển phục vụ bảo quản hải sản đánh bắt xa bờ
Đây là kết quả của đề tài nghiên cứu do thạc sĩ Lê Văn Luân và cộng sự thực hiện. Đề tài đã được nghiệm thu loại xuất sắc và được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn công nhận là tiến bộ kỹ thuật trong lĩnh vực thủy sản.
Máy làm đá tuyết từ nước biển được chế tạo dựa trên các nguyên vật liệu có khả năng chịu ăn mòn của nước biển. Nước sử dụng có thể dễ dàng lựa chọn và điều chỉnh độ đậm đặc của sản phẩm đá tuyết theo nhiệt độ xác định.
So với đá tuyết nước truyền thống, đá tuyết làm từ nước biển là hỗn hợp giữa tinh thể đá nhỏ và nước, được duy trì trong dải nhiệt độ từ - 6 độ C đến -2 độ C, có thể bơm được từ buồng tạo đá lỏng đến các bồn lưu trữ hoặc ngăn bảo quản cá trên tàu.
Dùng đá tuyết bảo quản hải sản giúp thời gian bảo quản cá trên tàu lâu hơn nhờ nhiệt độ bảo quản thấp hơn đá nước ngọt, tốc độ làm lạnh hải sản nhanh hơn, làm tăng chất lượng của hải sản, giảm thiểu lượng hải sản bị hư hỏng, hủy bỏ, góp phần bảo vệ môi trường.
5. Vingroup ra mắt Quỹ Hỗ trợ nghiên cứu khoa học - công nghệ ứng dụng
Với mục tiêu tài trợ cho các dự án nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực khoa học máy tính, trí tuệ nhân tạo, robotics, tự động hóa, công nghệ nano, năng lượng tái tạo, nguyên liệu thế hệ mới. Đây là hoạt động đầu tư lĩnh vực khoa học và công nghệ có ý nghĩa của một doanh nghiệp lớn.
6. Nhà máy sản xuất thiết bị điện công nghệ cao Á Châu
Sự kiện đánh dấu bước ngoặt trong lĩnh vực sản xuất, tích hợp - phát triển, quản lý vận hành, giám sát tự động hóa hệ thống năng lượng khi Việt Nam trở thành một trong hai quốc gia trên toàn thế giới có doanh nghiệp được ký kết hợp tác toàn diện và chuyển giao công nghệ cao.
7. Các hoạt động quốc tế về cách mạng công nghệ 4.0 diễn ra tại Việt Nam
Đây là sự kiện quốc tế có quy mô lớn do Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc chủ trì. Diễn đàn có mục đích phục bụ việc xây dựng các chủ trương, chính sách của Việt Nam tham gia chủ động, có hiệu quả cách mạng 4.0, tuyên truyền cho cộng đồng xã hội về cách mạng công nghệ 4.0, tạo cơ hội tìm hiểu, xúc tiến đầu tư trong lĩnh vực công nghệ nhất là công nghệ 4.0.
8. Giáo sư Đàm Thanh Sơn nhận Giải thưởng Dirac 2018
Ngày 8/8/2018, Trung tâm Vật lý lý thuyết quốc tế (ICTP) trao giải thưởng vật lý Dirac 2018 cho giáo sư Đàm Thanh Sơn cùng với 2 nhà vật lý Subir Sachdev (Đại học Harvard) và Xiao - Gang Wen (Viện Công nghệ Masachusetts).
Họ đã tìm ra các định cơ học lượng tử ảnh hưởng như thế nào tới hoạt động của các nhóm hạt rất nhỏ. Ba nhà khoa học có nhiều đóng góp quan trọng giúp phát hiện các pha mới của vật chất và làm rõ quá trình chuyển tiếp giữa các pha khi những yếu tố tác động bên ngoài như nhiệt độ và áp suất thay đổi.
9. Tiến sĩ Nguyễn Thị Hiệp được vinh danh là Nhà khoa học trẻ tài năng của thế giới
Tiến sĩ Nguyễn Thị Hiệp được vinh danh “nhà khoa học trẻ tài năng thế giới” tại Pháp nhờ những đóng góp cho ngành y tái tạo. Nhóm nghiên cứu của tiến sĩ Hiệp hiện đang thí nghiệm kiểm tra keo để tối đa hóa sự an toàn và hiệu quả của vật liệu.
Mục tiêu cuối cùng là thu được một sản phảm có thể dán ngay lập tức lên tất cả các loại vết thương, giúp loại bỏ vi khuẩn và thúc đẩy sự tái tạo mô nhanh. Khi dán keo lên, keo sẽ tạo thành một lớp màng để ngăn ngừa chảy máu, hấp thụ chất lỏng từ vết thương và ngăn ngừa nhiễm trùng từ vi sinh vật.
10. Phát hiện di tích cư trú của người tiền sử tại hàng động núi lửa ở Krông nô, Đắk Nông
Lần đầu tiên các nhà khoa học Việt Nam đã phát hiện ra các di tích cư trú của người tiền sử trong các hang động núi lửa, bổ sung thêm cho một loại hình cư trú mới, một kiểu thích ứng mới của cư dân tiền sử ở vùng đất đỏ Basalt Tây Nguyên. Đây được xem là bước ngoặt cho việc nghiên cứu nhân chủng học/cổ nhân học ở Việt Nam.
Di cốt người tiền sử trong hang động đá vôi ở Việt Nam cũng như trên thế giới khá phổ biến nhưng trong hang động núi lửa chưa có tài liệu nào công bố. Đây là di cốt đầu tiên được phát hiện trong hang động núi lửa ở Việt Nam và Đông Nam Á, hiếm gặp trên thế giới. Kết quả khai quật đã cung cấp những luận cứ khoa học thuyết phục cho việc phục dựng, tái hiện sinh cảnh người tiền sử. Đồng thời đóng góp bằng chứng có tính thuyết phục cao cho việc xây dựng Công viên địa chất toàn cầu ở Đắk Nông.
Hết tháng 9/2019 sẽ tắt sóng truyền hình analog ở 21 tỉnh
Bộ TT&TT vừa ra thông báo điều chỉnh kế hoạch tắt sóng truyền hình analog và hỗ trợ đầu thu truyền hình số tại 21 tỉnh, thành phố thuộc nhóm II và nhóm II của Đề án số hóa truyền hình Việt Nam.
| Sóng truyền hình analog sẽ tắt hoàn toàn vào tháng 9/2019 |
Theo thông báo mới nhất của Bộ TT&TT, Cục Tần số vô tuyến điện và Ban quản lý Chương trình cung cấp Dịch vụ viễn thông công ích (Ban quản lý VTCI) được giao nhiệm vụ chủ trì phối hợp với các địa phương xác định cụ thể danh sách địa bàn thuộc vùng hỗ trợ đầu thu truyền hình số mặt đất DVB-T2, địa bàn thuộc vùng hỗ trợ đầu thu truyền hình số vệ tinh DTH trên thực tế. Phối hợp với các địa phương lập danh sách hộ nghèo, cận nghèo đủ điều kiện nhận hỗ trợ, trong đó bao gồm danh sách các hộ được hỗ trợ đầu thu truyền hình mặt đất và danh sách các hộ được hỗ trợ đầu thu truyền hình số vệ tinh DTH.
Việc hỗ trợ đầu thu truyền hình số được tiến hành làm 3 giai đoạn. Bộ TT&TT yêu cầu các đơn vị phải triển khai và hoàn thành hỗ trợ đầu thu truyền hình số mặt đất DVB-T2 cho các địa bàn đang thu xem truyền hình mặt đất từ các trạm chính tại 12 tỉnh thuộc nhóm III, bao gồm: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Lâm Đồng, Ninh Thuận trước ngày 31/3/2019.
Tổ chức triển khai và hoàn thành hỗ trợ đầu thu truyền hình số cho các địa bàn đang thu xem truyền hình tương tự mặt đất từ trạm phát lại tại 9 tỉnh nhóm II, bao gồm: Quảng Ninh, Thái Nguyên, Ninh Bình, Bắc Giang, Phú Thọ, Đồng Nai, Bình Thuận, Bà Rịa - Vũng Tàu trước ngày 30/6/2019.
Tổ chức triển khai và hoàn thành hỗ trợ đầu thu truyền hình số cho các địa bàn đang thu xem truyền hình tương tự mặt đất từ các trạm phát lại tại 12 tỉnh nhóm III, bao gồm: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Lâm Đồng, Ninh Thuận trước ngày 31/9/2019.
Đối với khu vực Tây Nguyên, Bộ TT&TT giao cho Cục Tần số vô tuyến điện triển khai cuộc họp của Ban chỉ đạo Đề án số hóa truyền hình Việt Nam với các tỉnh Đắc Lắc, Đắc Nông, Gia Lai, Kon Tum đề xuất thời điểm ngừng phát sóng truyền hình tương tự mặt đất tại các tỉnh này và báo cáo Trưởng ban chỉ đạo quyết định.
Với quyết định này, những hộ nghèo, cận nghèo nằm trong khu vực phủ sóng truyền hình mặt đất từ các trạm phát lại tại 21 tỉnh nói trên sẽ được nhà nước hỗ trợ thu xem truyền hình mặt đất qua đầu thu truyền hình số vệ tinh DTH. Hồi tháng 12/2017, Bộ TT&TT đã chính thức đề xuất Thủ tướng Chính phủ cho sử dụng giải pháp truyền hình vệ tinh tại vùng núi, hải đảo, vùng có địa hình phức tạp để kết thúc truyền hình tương tự mặt đất.
Sau khi đánh giá hiện trạng thực tế, Bộ TT&TT đề xuất giải pháp sử dụng truyền hình vệ tinh tại vùng núi, hải đảo, vùng có địa hình phức tạp để kết thúc truyền hình tương tự mặt đất, cụ thể như sau: Bổ sung nguyên tắc kết hợp số hóa truyền hình mặt đất và truyền hình số vệ tinh.
Đối với việc triển khai hạ tầng truyền dẫn, phát sóng truyền hình số mặt đất tại khu vực miền núi, Bộ TT&TT đề xuất các đơn vị VTV, VTC, AVG và doanh nghiệp cung cấp dịch vụ truyền dẫn, phát sóng truyền hình mặt đất khu vực căn cứ vào nhu cầu triển khai hạ tầng truyền dẫn, phát sóng truyền hình số mặt đất tại trung tâm các tỉnh, khu vực đồng bằng thuộc các địa phương trên, không bắt buộc phải triển khai hạ tầng truyền hình số mặt đất tại các khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa.
Cùng với việc đề nghị Thủ tướng chấp thuận cho số hóa truyền hình qua vệ tinh với một số địa phương có địa hình đồi núi, Bộ TT&TT đề nghị hỗ trợ đầu thu truyền hình số mặt đất, truyền hình số vệ tinh cho các hộ nghèo và cận nghèo.
Cụ thể, hỗ trợ đầu thu truyền hình số mặt đất đối với khu vực thuộc phạm vi phủ sóng các trạm phát truyền hình số mặt đất chính, hỗ trợ đầu thu truyền hình số vệ tinh đối với khu vực vùng sâu, vùng xa, vùng địa hình khó khăn thuộc trạm phát lại truyền hình mặt đất. Chi tiết khu vực hỗ trợ trong từng giai đoạn sẽ do Bộ TT&TT và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương xác định cụ thể đối với từng địa phương.
Năm 2018 xuất khẩu điện thoại cán mốc 50 tỷ USD
Theo số liệu được Tổng cục Thống kê công bố ngày 27/12, tính chung cả năm 2018, kim ngạch hàng hóa xuất khẩu ước tính đạt 244,72 tỷ USD, tăng 13,8% so với năm 2017.
| Xuất khẩu điện thoại cán mốc 50 tỷ USD |
Trong năm 2018 có 29 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD, chiếm tới 91,7% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước, trong đó 9 mặt hàng đạt trên 5 tỷ USD và 5 mặt hàng đạt trên 10 tỷ USD.
Có thể kể đến mặt hàng điện thoại và linh kiện đạt 50 tỷ USD, tăng 10,5%; điện tử, máy tính và linh kiện đạt 29,4 tỷ USD, tăng 13,4%.
Tổng cục Thống kê đánh giá tỷ trọng xuất khẩu của một số mặt hàng chủ lực chủ yếu vẫn thuộc về khu vực đầu tư trực tiếp nước ngoài, trong đó: điện thoại và linh kiện chiếm 99,7%; điện tử, máy tính và linh kiện 95,6%. Ở chiều ngược lại, kim ngạch hàng hoá nhập khẩu cả năm 2018 ước tính đạt 237,51 tỷ USD, tăng 11,5% so với năm trước.
Nhiều mặt hàng phục vụ sản xuất, gia công, lắp ráp trong nước có kim ngạch tăng so với năm trước như điện tử, máy tính và linh kiện đạt 42,5 tỷ USD, tăng 12,5%; điện thoại và linh kiện đạt 16 tỷ USD, giảm 2,6%...
Việt Nam đang đứng thứ 3 thế giới về số lượng máy tính ma
Tính đến cuối tháng 12/2018, theo thống kê của tổ chức chống thư rác quốc tế Spamhaus, Việt Nam đang đứng thứ 3 thế giới về lượng "máy tính ma" (botnet) đang tồn tại. Số lượng "máy tính ma" tại Việt Nam hiện giờ là 1,17 triệu.
| Việt Nam đứng thứ 3 thế giới về máy tính ma. Ảnh minh họa. |
2 quốc gia đứng đầu hiện nay là Ấn Độ với 2,78 triệu và Trung Quốc với 1,31 triệu "máy tính ma". Đây là những thiết bị kết nối mạng như: Laptop, máy tính để bàn, máy tính bảng, smartphone… nhưng đã bị nhiễm mã độc khiến quyền điều khiển thiết bị nằm trong tay kẻ phát tán mã độc.
Vì vậy, chúng có thể điều khiển từ xa các "máy tính ma" này thực hiện các hoạt động theo ý đồ của chúng như spam, đánh cắp thông tin, lừa đảo, tấn công DDoS (từ chối dịch vụ), phát tán mã độc…
Nhiều "máy tính ma" gộp lại sẽ thành một mạng "máy tính ma" (botnet). Botnet càng lớn thì khả năng gây nguy hiểm của tội phạm mạng càng cao.
Với tình trạng hiện nay, các phần mềm mã độc, mã hóa tống tiền xuất hiện ngày càng nhiều và đe dọa người dùng. Mới đây, Microsoft vừa ra mắt một tính năng mới có tên là “Windows Sandbox” và hãng cũng dự kiến tính năng mới này sẽ được cập nhật cùng với phiên bản Windows 10 và được ra mắt vào đầu năm 2019.
Tính năng Windows Sandbox hứa hẹn sẽ giúp chúng ta tránh khỏi những rủi ro khi cài đặt nhầm một phần mềm malware hay nhấn vào một liên kết độc hại từ email.
Microsoft cho biết, tính năng Windows Sandbox sẽ được hãng cập nhật cho phiên bản Windows 10 Pro hoặc phiên bản Enterprise, với bản Build 18301 trở lên.
