“Chúng tôi đã nắm được thông tin về một số nước thành viên áp đặt các biện pháp hạn chế đơn phương với ngũ cốc của Ukraine. Điều quan trọng hiện nay là tất cả các quốc gia đều làm việc trên tinh thần thỏa hiệp và tham gia mang tính xây dựng” - Reuters dẫn tuyên bố của một phát ngôn viên của EC.
Quan chức EC nói thêm rằng một cuộc họp về chủ đề này với tất cả các nước EU quan tâm sẽ diễn ra vào đầu tuần tới.
Ukraine là một trong những nước xuất khẩu ngũ cốc hàng đầu thế giới trước khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt hồi năm ngoái, làm giảm khả năng vận chuyển sản phẩm nông nghiệp của Kiev ra thị trường toàn cầu.
Nông dân Ukraine từ đó phải dựa vào xuất khẩu ngũ cốc qua các nước láng giềng do nước này không thể sử dụng các tuyến đường thuận lợi qua các cảng Biển Đen.
Tuy nhiên, làn sóng ngũ cốc và hạt có dầu tràn vào các nước láng giềng của Ukraine dẫn đến tình trạng giảm giá, ảnh hưởng đến thu nhập của nông dân địa phương và khiến chính phủ các nước này buộc phải cấm nhập khẩu nông sản từ Ukraine.
Hồi tháng 5, Liên minh châu Âu (EU) vào cuộc để ngăn chặn từng nước áp đặt lệnh cấm đơn phương. EU đưa ra lệnh cấm có hiệu lực từ tháng 5 tới ngày 15/9, áp dụng với lúa mì, ngô, hạt cải dầu và hạt hướng dương của Ukraina xuất sang Bulgaria, Hungary, Ba Lan, Romania và Slovakia.
Trong thỏa thuận nhằm bảo vệ những quốc gia thành viên kể trên, EU cho phép một số loại ngũ cốc Ukraine được vận chuyển qua các quốc gia này nhưng không được bán ở đây.
EU chia rẽ vì lệnh cấm ngũ cốc Ukraine
EU cho phép lệnh cấm đối với ngũ cốc Ukraine hết hiệu lực vào ngày 15/9 sau khi Kiev cam kết thực hiện các biện pháp thắt chặt kiểm soát xuất khẩu sang các nước láng giềng. Theo quyết định mới nhất của Brussels, thỏa thuận trên hết hạn khơi gợi lại vấn đề đe dọa sự đoàn kết của EU trong việc hỗ trợ Ukraine.
Vài giờ sau khi EU tuyên bố không gia hạn lệnh cấm nhập khẩu ngũ cốc Ukraine và các sản phẩm khác vào 5 quốc gia thành viên giáp Kiev, 3 quốc gia trong số này gồm: Ba Lan, Hungary và Slovakia tuyên bố sẽ tiếp tục cấm bán ngũ cốc Ukraine trong nước.
Bộ trưởng Nông nghiệp Hungary Istvan Nagy công bố lệnh cấm mở rộng sáng 16/9 áp dụng với nhiều mặt hàng nông sản Ukraine hơn và nhấn mạnh “chúng tôi sẽ bảo vệ lợi ích của nông dân”.
Hungary áp đặt lệnh cấm nhập khẩu với 24 sản phẩm nông nghiệp của Ukraine, bao gồm ngũ cốc, rau, một số sản phẩm thịt và mật ong, theo quyết định của chính phủ công bố ngày 15/9.
Ba Lan đã công bố lệnh cấm ngay ngày 15/9. Đây là vấn đề đặc biệt nhạy cảm ở Ba Lan, quốc gia đang phải đối mặt với cuộc bầu cử vào tháng 10 và nơi nông dân là cử tri chủ chốt của đảng PiS theo chủ nghĩa dân tộc cầm quyền.
"Lệnh cấm bao gồm 4 loại ngũ cốc, nhưng cũng theo yêu cầu của tôi và từ nguyện vọng của người nông dân, lệnh cấm được mở rộng để áp dụng với những bữa ăn làm từ ngô, lúa mì, hạt cải dầu, để những sản phẩm này cũng không ảnh hưởng đến thị trường Ba Lan" - Bộ trưởng Nông nghiệp Ba Lan Robert Telus cho hay.
Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki nhấn mạnh: “Chúng tôi sẽ gia hạn lệnh cấm này bất chấp sức ép từ EC. Chúng tôi sẽ làm điều đó vì lợi ích của người nông dân Ba Lan”.
Bộ trưởng Nông nghiệp Slovakia cũng công bố lệnh cấm ngũ cốc của nước này.
Cả ba lệnh cấm của Ba Lan, Hungary, Slovakia chỉ áp dụng với hàng nhập khẩu vào trong nước và không ảnh hưởng đến việc vận chuyển sang các thị trường khác.
“Miễn là Ukraine có thể chứng nhận rằng ngũ cốc sẽ được vận chuyển đến quốc gia đích bằng xe tải và tàu hỏa thì lệnh cấm sử dụng trong nước sẽ không thực sự ảnh hưởng đến khả năng xuất khẩu của Kiev ra nước ngoài,” chiến lược gia nông nghiệp cấp cao Terry Reilly của Marex nhận định với Reuter.
Hiện chưa rõ Ukraine đã cam kết hạn chế xuất khẩu bao nhiêu hoặc các lệnh cấm mới sẽ tác động như thế nào đến dòng sản phẩm từ Ukraine. Vấn đề này làm nổi bật sự chia rẽ trong EU về tác động của cuộc xung đột ở Ukraine đối với nền kinh tế của các thành viên khối này.
Tuy nhiên, Reuters chỉ ra, lệnh cấm này nêu bật sự chia rẽ trong EU về tác động của xung đột ở Ukraine với nền kinh tế của các quốc gia thành viên vốn đặt trọng tâm vào nông nghiệp.
