Giá phân bón khó hạ nhiệt
Bước sang năm 2023 ngành phân bón được dự báo sẽ tiếp tục đối diện các vấn đề nóng chưa hồi kết. Đó là giá nguyên liệu thô tăng vọt, nguồn cung khí khan hiếm khắp từ châu Á sang châu Âu, chi phí đầu vào tăng đồng loạt thì giá bán phân bón năm nay khó có thể giảm.
Bên cạnh đó, với tình hình xung đột Nga - Ukraine vẫn tiếp diễn, kinh tế toàn cầu đang gặp khó khăn, nguy cơ dịch bệnh vẫn còn, Bộ Công Thương dự báo thời gian tới thị trường phân bón sẽ vẫn diễn biến phức tạp, khó lường về giá và nguồn cung. Đặc biệt, với phân kali do Nga và Belarus cung cấp chiếm gần 50% trong tổng nhu cầu của toàn thế giới. Trong khi đó, với loại phân bón này Việt Nam lại hoàn toàn phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu.
Theo các chuyên gia kinh tế, xung đột Nga – Ukraine còn dai dẳng, an ninh năng lượng toàn cầu vẫn chịu thách thức. Sang đầu năm 2023, nguồn cung khí tiếp diễn khan hiếm nên giá cũng duy trì mức cao. Phân bón cùng chịu áp lực mà tăng theo. Giá bán ra không bù nổi chi phí đầu vào nên nhiều nơi phải cắt giảm sản xuất ammonia hoặc ure khiến nguồn cung phân bón thế giới thiếu hụt trầm trọng.
Tuy nhiên, hiện nay, tổng công suất các nhà máy nội địa dồi dào có thể đáp ứng xuất khẩu tốt, nên dư địa cho ngành phân bón còn nhiều và giá trị sẽ tăng trong đầu năm 2023.
Theo ông Phùng Hà, Tổng Thư ký kiêm Phó Chủ tịch Hiệp hội Phân bón Việt Nam, hiện công suất sản xuất phân đạm ure của 4 nhà máy thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) và Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem) đã lên tới 2,5 triệu tấn/năm trong khi nhu cầu tiêu thụ trong nước chỉ ở ngưỡng 1,6 - 1,8 triệu tấn/năm. Với phân bón chứa lân và phân tổng hợp NPK, công suất sản xuất trong nước cũng vượt xa nhu cầu. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn phải nhập khẩu khoảng 40% lượng phân DAP và toàn bộ lượng phân kali để đáp ứng nhu cầu trong nước.
“Mặc dù thời điểm này, giá phân bón đang giảm so với năm 2022 nhưng vẫn neo ở mức cao và hoàn toàn phụ thuộc vào giá xăng dầu thế giới cũng như diễn biến của xung đột Nga – Ukraine” – ông Phùng Hà nhận định.
Không dễ ứng phó
Để đảm bảo nguồn cung và giá phân bón hợp lý, ngay từ trước Tết Nguyên đán Quý Mão 2023, DN đã chuẩn bị những lô nguyên liệu rất lớn cho sản xuất phân bón như: SA, lưu huỳnh, kali.
Dây chuyền sản xuất phân bón của Công ty CP Supe Phốt phát và Hóa chất Lâm Thao.
Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Supe Phốt phát và Hóa chất Lâm Thao Vũ Xuân Hồng chia sẻ, hiện các nguyên liệu đầu vào cho sản xuất của Supe Lâm Thao như: ure, kali hay SA trên thị trường đều có giá thấp hơn năm 2022. Đơn cử như ure khoảng 11.000 đồng/kg, giảm hơn 3000 – 4.000 đồng so với cùng kỳ năm ngoái.
Nhằm ổn định giá phân bón hợp lý tới tay nông dân, Supe Lâm Thao đang tìm kiếm các nguồn nhập khẩu SA giá tốt từ Trung Đông, châu Phi và ure từ các nhà máy trong nước. Do đó, giá phân bón bán ra thị trường của Supe Lâm Thao luôn được giữ ổn định so với quý IV/2022.
Mặt khác, công ty cũng nỗ lực giảm giá vận chuyển phân bón trong bối cảnh giá xăng dầu, chi phí bốc vác tăng. Theo đó, công ty đã chuyển sang sử dụng các phương tiện vận chuyển rẻ hơn bằng đường sắt hoặc đường thuỷ thay vì chỉ vận chuyển bằng đường bộ như trước đây. Cùng với đó, công ty tính toán hợp lý để vận chuyển hàng hai chiều, giúp giảm tối đa chi phí vận chuyển.
Nhận định rõ năm 2023, giá phân bón vẫn tiếp tục neo ở mức cao, ảnh hưởng đến sản xuất và thu nhập của nông dân và ngành nông nghiệp. Bộ NN&PTNT và Bộ Công Thương đã yêu cầu DN sản xuất phân bón cần đầu tư tập trung, áp dụng công nghệ tiên tiến, cắt giảm chi phí sản xuất, tạo ra các sản phẩm có chất lượng cao, giá thành hợp lý, đảm bảo yêu cầu cung cấp đủ phân bón cho thị trường trong nước.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh khuyến cáo các DN, cần phát triển cân đối giữa phân bón hữu cơ và phân bón vô cơ vì đây là xu thế phát triển tất yếu, đáp ứng nhu cầu của người nông dân; hướng đến các mặt hàng chất lượng cao, an toàn sức khỏe, bảo vệ môi trường và tránh được giá phân bón hóa học đang ở mức cao.
Thời gian tới, Bộ Công Thương tiếp tục yêu cầu lực lượng Quản lý thị trường tăng cường công tác kiểm tra, giám sát để bình ổn thị trường phân bón; chủ động phối hợp với Bộ NN&PTNT, các ngành liên quan triển khai thực hiện kế hoạch kiểm tra chuyên đề đối với mặt hàng phân bón. Đồng thời, thực hiện giải pháp ngăn chặn hành vi đầu cơ, găm hàng, tăng giá, sản xuất, kinh doanh phân bón giả, không đảm bảo chất lượng.
Về mặt chính sách và điều hành, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 1845/QĐ-BCT ngày 14/9/2022 quyết định không gia hạn việc áp dụng biện pháp tự vệ đối với sản phẩm phân bón DAP, MAP nhập khẩu.
Bộ NN&PTNT đã ban hành Quyết định số 4324/QĐ-BNN-BVTV ngày 9/11/2022 phê duyệt Kế hoạch hành động thực hiện tăng cường sản xuất và sử dụng phân bón hữu cơ, sử dụng phân bón tiết kiệm, cân đối và hiệu quả giai đoạn 2022 - 2025.
