Đánh giá về tình hình KNTC năm 2016, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Đặng Công Huẩn cho biết: Cả nước phát sinh 63.492 đơn khiếu nại, 17.233 đơn tố cáo. Tình hình KNTC của công dân có xu hướng giảm so với năm 2015. Trong đó, số lượt công dân đến các cơ quan hành chính Nhà nước (CQHCNN) để KNTC giảm 5,4% và số đoàn đông người giảm 9,6%; tổng số đơn thư giảm 10,6%; tổng số vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của các CQHCNN giảm 8,6% so với cùng kỳ năm 2015. Việc giải quyết KNTC của các ngành, địa phương cũng được đánh giá tích cực; các vụ việc phức tạp, điểm nóng mà dư luận quan tâm đặc biệt được xử lý kịp thời, hiệu quả.
Thống kê cho thấy, trong năm 2016, tỷ lệ giải quyết vụ việc khiếu nại, tố cáo đúng thẩm quyền của các CQHCNN đạt 78,6%. Qua đó, đã kiến nghị thu hồi cho Nhà nước, trả lại cho tập thể, cá nhân gần 486,8 tỷ đồng, 42ha đất; bảo vệ quyền lợi cho 2.002 người; kiến nghị xử lý vi phạm hành chính 477 người (đã xử lý được 329 người); chuyển cơ quan điều tra 8 vụ, 5 đối tượng.
Thanh tra Chính phủ cũng rất thẳng thắn nhìn nhận, trong KNTC vẫn tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp, đặc biệt là các đoàn khiếu nại tố cáo đông người, vượt cấp. Cùng với đó, một số ít địa phương chưa thực hiện đầy đủ lịch tiếp công dân; hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại tố cáo một số nơi chưa cao…
Cho ý kiến về báo cáo này, các thành viên Ủy ban Pháp luật cho rằng, thực tế việc tổ chức tiếp công dân còn mang tính hình thức, việc phân loại đơn, thư chưa chính xác dẫn đến việc ra văn bản giải quyết chưa đúng thể thức, hồ sơ giải quyết vụ việc chưa đầy đủ. Quá trình giải quyết chưa thật sự kiên quyết dẫn đến thời gian giải quyết còn kéo dài; quy trình xử lý về công tác KNTC vẫn còn rườm rà... Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phạm Trí Thức cho rằng, Chính phủ cũng chưa nêu rõ cụ thể có bao nhiêu vụ giải quyết đúng, bao nhiêu vụ giải quyết sai; KNTC tăng, giảm ở địa phương, lĩnh vực nào; bao nhiêu vụ phải giải quyết lần 2… Bên cạnh đó, nguyên nhân, giải pháp và kiến nghị cũng còn chung chung; chưa thấy rõ trách nhiệm của từng cơ quan quản lý Nhà nước trong công tác này như thế nào.
Nhiều ý kiến cho rằng, không xác định được rõ nguyên nhân thì không thể đưa ra giải pháp, cũng như kiến nghị xác đáng để giải quyết hiệu quả vấn đề này. Hiện nay, tình trạng tố cáo sai xảy ra còn rất nhiều, cụ thể, trong năm 2016 có đến 4.194 vụ tố cáo sai (chiếm 65,6%), trong khi tố cáo đúng chỉ có 622 vụ (chiếm 9,7%). Chính phủ cần nêu rõ kết quả xử lý và kiến nghị xử lý đối với các trường hợp tố cáo sai để nâng cao ý thức, trách nhiệm của người dân khi đi khiếu nại, tố cáo. Trong đó chỉ rõ có bao nhiêu vụ giải quyết sai có tính chất chủ quan để có hình thức kiểm điểm cá nhân, cơ quan làm sai, góp phần xoa dịu nỗi bức xúc, tạo niềm tin ở người dân. Đồng thời, rà soát kỹ lưỡng, đảm bảo tính chính xác về số liệu trong báo cáo, đưa ra dự báo cụ thể về tình hình KNTC trong thời gian tới để chuẩn bị và kiểm soát được tình hình.
