| Việc Australia bất ngờ hủy thỏa thuận mua tàu ngầm thông thường của Pháp đang gây ra một cuộc khủng hoảng ngoại giao nghiêm trọng. Ảnh: Getty |
Hai nguồn thạo tin ngày 19/9 tiết lộ với Reuters rằng, Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Florence Parly đã quyết định hủy cuộc gặp song phương với người đồng cấp Anh Ben Wallace trong tuần vừa qua.
Ở một động thái khác, Bộ Quốc phòng Anh từ chối bình luận về sự việc.
Việc Australia bất ngờ hủy thỏa thuận mua tàu ngầm thông thường, trị giá hàng chục tỷ USD, đã ký với Pháp từ năm 2016, sau khi cùng Mỹ và Anh tuyên bố thành lập liên minh quân sự 3 bên đang gây ra một cuộc khủng hoảng ngoại giao nghiêm trọng.
Chính phủ Pháp nổi giận vì cho rằng không được các đồng minh tham khảo ý kiến, trong khi Australia khẳng định đã nói rõ cho Paris biết những quan ngại về hợp đồng tàu ngầm suốt nhiều tháng.
Trong tuyên bố chung công bố hôm 15/9, Mỹ, Anh và Australia thông báo sẽ thiết lập quan hệ đối tác an ninh ba bên, được gọi là AUKUS, ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. AUKUS cho phép Mỹ và Anh cung cấp cho Australia công nghệ và năng lực triển khai các tàu ngầm hạt nhân, điều khiến Caberra quyết định rút khỏi thỏa thuận mua tàu ngầm của của Paris.
Ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian nói rằng thỏa thuận trên là không thể chấp nhận được, đồng thời gọi đây là "nhát dao đâm sau lưng". Paris đã triệu hồi các đại sứ tại Washington và Canberra về nước để tham vấn.
Trong một diễn biến, ngày 19/9, người phát ngôn Chính phủ Pháp Gabriel Attal thông báo Tổng thống Emmanuel Macron và người đồng cấp Mỹ Joe Biden sẽ tiến hành điện đàm trong vài ngày tới trong bối cảnh căng thẳng bùng lên liên quan đến một hợp đồng mua bán tàu ngầm. Theo người phát ngôn Gabriel Attal, lãnh đạo Mỹ và Pháp sẽ có cuộc trao đổi qua điện thoại theo đề nghị của ông Biden.
Dự kiến, Tổng thống Macron sẽ yêu cầu Tổng thống Mỹ "làm rõ" sau tuyên bố thiết lập AUKUS ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, theo đó cho phép Mỹ và Anh cung cấp cho Australia công nghệ và năng lực triển khai các tàu ngầm hạt nhân, điều khiến Canberra quyết định rút khỏi thỏa thuận mua tàu ngầm của Paris.
Cùng ngày, Australia đã lên tiếng bảo vệ quyết định hủy bỏ hợp đồng mua tàu ngầm Pháp trị giá hàng chục tỷ USD, thay vào đó lựa chọn một thỏa thuận thay thế với Mỹ và Anh.
Thủ tướng Australia Scott Morrison nói ông hiểu sự thất vọng của Pháp về việc hủy bỏ đơn đặt hàng, song nhấn mạnh rằng việc đưa ra quyết định này là vì lợi ích tốt nhất của Canberra.
Thủ tướng Morrison cũng đã bác bỏ những cáo buộc của Pháp cho rằng Canberra "lừa dối" về các kế hoạch nhằm hủy bỏ hợp đồng. Ông Morrison khẳng định trên thực tế ông đã nêu những lo ngại về hợp đồng mua bán tàu ngầm với Pháp cách đây vài tháng.
Trước đó cùng ngày, Bộ trưởng Quốc phòng Australia Peter Dutton đã lý giải nguyên nhân hủy hợp đồng đóng tàu ngầm với Pháp. Ông Dutton cho biết chính phủ của ông đã "thẳng thắn, cởi mở và trung thực" với Pháp rằng họ lo ngại về thỏa thuận trên, vốn vượt quá ngân sách và chậm hơn nhiều năm so với kế hoạch./.
