Năm 2012, kiềm chế lạm phát đạt mục tiêu

Như vậy, lạm phát năm 2012 đã được kiềm chế dưới một con số và gần xấp xỉ mức lạm phát 6,52% của năm 2009 và thấp hơn nhiều so với mức tăng 11,75% của năm 2010 và 18,13% của năm 2011.

Đóng góp tích cực của khu vực nông nghiệp

Như vậy, lạm phát của năm nay đã dừng ở mức dưới 7%, đảm bảo được mục tiêu của Quốc hội đề ra, bằng 1/3 con số tương ứng của năm 2011. Đây là tin vui đối với người tiêu dùng, đặc biệt là người nghèo,  người có thu nhập cố định bằng tiềnTheo nhóm hàng hoá, dịch vụ tiêu dùng, có 6 nhóm giá tăng cao hơn tốc độ chung (cao nhất là thuốc và dịch vụ y tế; tiếp đến là giáo dục; hàng hoá và dịch vụ khác, tiền thuê nhà ở, điện, nước, chất đốt và vật liệu xây dựng; ăn uống ngoài gia đình;…). Có 5 nhóm giá tăng thấp hơn tốc độ chung (thấp nhất là thực phẩm; tiếp đến là đồ uống và thuốc lá; văn hoá, giải trí và du lịch; thiết bị và đồ dùng gia đình; giao thông). Có hai nhóm giá giảm (nhiều nhất là lương thực, tiếp đến là bưu chính viễn thông). Việc giảm tương đối sâu của giá lương thực và tăng thấp của giá thực phẩm, hai nhóm chiếm tỷ trọng cao nhất trong tổng tiêu dùng của dân cư, đã thể hiện sự đóng góp tích cực của nông nghiệp, nông dân đối với công cuộc kiềm chế lạm phát. Tuy nhiên, số liệu cũng phản ánh sự thiệt thòi của khu vực này, khi giá lương thực - thực phẩm giảm, trong khi giá nguyên nhiên vật liệu đầu vào và giá hàng hoá, dịch vụ tiêu dùng ngoài lương thực - thực phẩm tăng cao hơn.

Thuốc, dịch vụ y tế là một trong 6 nhóm hàng hóa có giá tăng cao hơn tốc độ chung.  Trong ảnh:  Mua bán thuốc tại Bệnh viện Bạch Mai. Ảnh: Dương Ngọc

Chuyển từ tăng trưởng chiều rộng sang chiều sâu

CPI năm 2012 tăng thấp hơn như trên do nhiều nguyên nhân. Nguyên nhân quan trọng do sự "co lại" của đầu tư, sản xuất và tiêu dùng. Tỷ lệ vốn đầu tư/GDP giảm mạnh (nếu thời kỳ 2006 - 2010 là 42,7%, năm 2011 còn 34,6%, thì năm 2012 ước còn 29,5%); tỷ trọng vốn đầu tư của khu vực Nhà nước (đầu tư công) trong tổng vốn đầu tư toàn xã hội đã giảm xuống. Tăng trưởng kinh tế năm nay chỉ đạt 5,03%, thấp nhất tính từ năm 2000 đến nay, thấp hơn mục tiêu đã đề ra. Tốc độ tăng tổng mức bán lẻ hàng hoá và doanh thu dịch vụ tiêu dùng, nếu loại trừ yếu tố tăng giá, của năm 2012 thấp chưa bằng một nửa của thời kỳ 2006 - 2011 (6,4% so với 15%/năm). Có nguyên nhân do chính sách tiền tệ và chính sách tài khoá đã được thắt chặt từ năm 2011 và tiếp tục được thắt chặt cho đến giữa năm 2012. Tuy nhiên, điều quan trọng đó là có sự chuyển đổi căn bản trong việc điều hành kinh tế vĩ mô. Không còn chạy theo tốc độ tăng trưởng bằng mọi giá, đã khởi động việc chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ chiều rộng sang chiều sâu, từ số lượng sang chất lượng. Chuyển việc điều hành từ thụ động, chạy theo việc ngăn chặn lạm phát sang chủ động kiềm chế lạm phát theo mục tiêu. Ngay cả khi có rất nhiều ý kiến đề xuất phải kích cầu, nhưng Chính phủ vẫn kiên định và nhất quán với mục tiêu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, chỉ đưa ra các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, hỗ trợ thị trường. Bên cạnh đó, cũng phải kể đến tâm lý kỳ vọng lạm phát đã giảm bớt áp lực, biểu hiện ở chỗ giá vàng sau hơn một thập kỷ tăng hai chữ số, năm nay chỉ tăng 0,4%; giá USD tăng cao trong 4 năm trước, năm nay giảm 0,96%. Trong khi vàng và USD thường được chọn là nơi trú ẩn của dòng vốn trong thời kỳ lạm phát.

Tuy lạm phát tăng thấp hơn trong năm 2012, nhưng chưa thể lơ là, chủ quan, bởi lạm phát cao vẫn rất dễ quay trở lại. Nguyên nhân sâu xa, tiềm ẩn của lạm phát là hiệu quả đầu tư và năng suất lao động còn thấp và chưa có nhiều cải thiện. Việc thực hiện lộ trình giá thị trường đối với một số loại hàng hoá, dịch vụ quan trọng là cần thiết và đúng hướng, nhưng khi điều chỉnh, nếu không có sự phối hợp chặt chẽ, tính toán kỹ liều lượng, thời điểm sẽ rất dễ gây ra sự cộng hưởng như đã mấy lần xảy ra. Nguyên nhân trực tiếp là chính sách tiền tệ, kể cả tỷ giá, nếu nới lỏng quá mức sẽ cộng hưởng với giá thế giới cũng do sự nới lỏng này để kích thích kinh tế của nhiều nền kinh tế lớn gây ra. Cần chú ý tới chu kỳ "1 năm tăng thấp hơn có 2 năm tăng cao" như 9 năm qua rất dễ lặp lại.