Ngành xuất bản và chuyến tàu kinh tế số

Trước diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, cũng như bao lĩnh vực khác, ngành xuất bản, in và phát hành gặp nhiều khó khăn. Thực tế cho thấy quy định đóng cửa các địa điểm vui chơi, giải trí, giãn cách xã hội, trẻ em không đến trường khiến thói quen đến cửa hàng tìm mua sách của bạn đọc giảm rõ rệt. Vì vậy, hoạt động của các đơn vị xuất bản chịu ảnh hưởng không nhỏ. Theo Giám đốc Nhà xuất bản (NXB) Phụ nữ Khúc Thị Hoa Phương, do ảnh hưởng bởi dịch bệnh, nhiều nhà sách không nhập sách, dẫn đến hàng tồn kho, dòng tiền lưu thông chậm. Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Phát hành NXB Chính trị quốc gia Sự thật Trần Quốc Thắng cũng chia sẻ rằng, hệ thống bán lẻ của đơn vị đang bị ảnh hưởng nặng nề. Từ sau dịp nghỉ lễ 30/4 đến nay, lượng khách hàng đến mua trung bình chỉ 3 - 4 người mỗi ngày. Trước tình hình khó khăn chung, các đơn vị xuất bản đã tăng cường tham gia các chương trình bán hàng trên các trang thương mại điện tử, kết hợp mở các kênh online từ các cộng tác viên bán hàng trên mạng xã hội, tổ chức các chương trình ưu đãi, tri ân khách hàng vào các ngày lễ, Tết. Theo TS Nguyễn Mạnh Hùng - CEO Thái Hà Books: Nếu bỏ lỡ chuyến tàu kinh tế số này, chắc chắn ngành xuất bản sẽ bị tụt lại phía sau. Hiện nay, Thái Hà Books đã đẩy mạnh hợp tác với các đơn vị thương mại điện tử lớn để phát hành nhiều đầu sách.

Điểm sáng phát hành online

Đối lập với bức tranh nhiều mảng tối trên thị trường sách thực địa, hoạt động xuất bản tìm thấy điểm sáng khi phát hành online. Điểm sáng rõ nhất là Hội sách trực tuyến quốc gia 2021 - một sự kiện tổ chức trên sàn thương mại điện tử book365.vn. Diễn ra từ ngày 17/4 - 16/5, hội sách quy tụ khoảng 100 nhà xuất bản, công ty phát hành sách tham gia (tăng 20 đơn vị so với năm 2020). Hội sách đã cung cấp hơn 40.000 cuốn sách tới tay bạn đọc (tăng gấp ba lần so với năm 2020 là 13.000 cuốn). Doanh số giá bìa đạt 4,5 tỷ đồng; doanh số theo giá bán (đã trừ giảm giá của các đơn vị) đạt 3,5 tỷ đồng, tăng gấp 3,5 lần so với hội sách 2020 (1 tỷ đồng).

Ngoài ra, Hội sách trực tuyến quốc gia 2021 có nhiều thống số ấn tượng như: Có hơn 5,9 triệu lượt độc giả truy cập hội sách (tăng gấp 3 lần so với năm 2021); hơn 27.000 đơn hàng, trong đó chiếm hơn 60% số đơn hàng đến từ tỉnh, thành ngoài Hà Nội và TP Hồ Chí Minh (gấp 2,5 lần so với năm 2020). Hội sách đã diễn ra gần 20 đợt trợ giá khác nhau, gần 30.000 cuốn sách trợ giá 50 - 90% tới bạn đọc. Tổng số tiền tài trợ lên tới gần 1 tỷ đồng. Các thông số từ sàn Book365 chứng tỏ sức hút và tính hiệu quả của việc cung cấp sách qua môi trường số đến tay bạn đọc.

Dịch bệnh đến bất ngờ đặt ra thách thức cho các đơn vị làm sách trong việc nâng cao khả năng tiếp cận ứng dụng công nghệ để quản lý kênh bán hàng. Là một trong những đơn vị tham gia tích cực đầu tiên trên sàn này, Thái Hà Books bằng sự linh hoạt của mình trong việc phát triển thị trường, tập trung khai thác phát hành online nên doanh số vẫn đạt mức 70 - 80% so với các năm trước. Đây là kết quả đáng kích lệ. Đại diện Thái Hà Books ước tính, doanh thu kinh doanh online 6 tháng đầu năm 2021 sẽ đạt mức tăng trưởng 30% so với cùng kỳ.

Có thể thấy, trước nhu cầu của bạn đọc trong bối cảnh đại dịch, phát hành sách online là một lựa chọn phù hợp, kịp thời. Nó phổ biến từ vài năm trở lại đây và đặc biệt lên ngôi trong mùa dịch. Năm bắt xu hướng này, ngành xuất bản đang trong những bước đi đầu của công cuộc chuyển đổi số. Thời gian để thích nghi cũng tạo nên thách thức cho người làm kinh doanh sách khi phải đẩy nhanh ứng dụng công nghệ thông tin, marketing online, truyền thông qua mạng xã hội. Sau đó, các đơn vị làm sách phải có tính toán trước cho những bài toán cho tương lai như phát hành sách online thời hậu Covid-19, nâng cấp cơ sở hạ tầng của các kênh online, để đáp ứng được nhu cầu dài lâu của khách hàng.