Các nhà lãnh đạo thế giới hôm 15/6 đã quy tụ tại Thụy Sĩ nhằm tìm kiếm sự đồng thuận rộng rãi hơn cho các đề xuất hòa bình của Ukraine tại một hội nghị thượng đỉnh hòa bình cho nước này.
Hơn 90 quốc gia đã tham gia, nhưng sự vắng mặt của Trung Quốc và Nga đặt dấu hỏi về khả năng thành công của hội nghị.
Các đàm phán tại đây tập trung vào những mối quan ngại rộng lớn hơn do chiến tranh gây ra, chẳng hạn như an ninh lương thực và hạt nhân. Tuy nhiên, Thổ Nhĩ Kỳ và Ả Rập Saudi cho biết tiến trình cần có sự tham gia của Nga để đưa ra kết quả thực chất.
Reuters cho biết dự thảo tuyên bố cuối cùng của hội nghị thượng đỉnh cho rằng “cuộc chiến” ở Ukraine đã gây ra “sự đau khổ và tàn phá trên quy mô lớn về con người” và kêu gọi sự toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine phải được tôn trọng.
Tài liệu đề ngày 13/6 cũng kêu gọi Kiev giành lại quyền kiểm soát nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia và quyền tiếp cận các cảng biển của nước này.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ca ngợi việc tham dự hội nghị thượng đỉnh là thành công và dự đoán “lịch sử đang được tạo nên”.
Tổng thống Mỹ Joe Biden đã cử cấp phó Kamala Harris đại diện cho ông - một quyết định khiến Kiev tức giận. Bà Harris đã công bố hơn 1,5 tỷ USD viện trợ năng lượng và nhân đạo cho Ukraine.
Trước thềm hội nghị thượng đỉnh, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết Nga sẽ chấm dứt chiến tranh nếu Kiev đồng ý từ bỏ tham vọng của NATO và bàn giao 4 tỉnh mà Moscow tuyên bố chủ quyền. Các điều kiện rõ ràng phản ánh sự tự tin ngày càng tăng của Moscow rằng lực lượng của họ chiếm thế thượng phong. Nhưng chúng đã nhanh chóng bị Ukraine và các đồng minh bác bỏ.
Trung Quốc cho biết họ không tham gia sự kiện này sau khi Nga bị loại khỏi tiến trình, trong khi Mỹ cho rằng quyết định của Bắc Kinh được đưa ra theo yêu cầu của Moscow.
Để tránh một số vấn đề khó khăn nhất, Thủ tướng Đức Olaf Scholz đã so sánh hội nghị thượng đỉnh với “một cái cây nhỏ cần được tưới nước, nuôi dưỡng và chăm sóc tinh tế” sẽ mang lại kết quả sau này.
Tuy nhiên, các quốc gia bao gồm Thổ Nhĩ Kỳ, Ả Rập Saudi và Kenya coi sự vắng mặt của Nga là một trở ngại.
Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan cho biết: “Phải lưu ý rằng hội nghị thượng đỉnh này có thể hướng tới kết quả tốt hơn nếu Nga có mặt trong phòng”.
Ngoại trưởng Ả Rập Saudi, Hoàng tử Faisal bin Farhan Al Saud cho biết các cuộc đàm phán đáng tin cậy sẽ liên quan đến "sự thỏa hiệp khó khăn".
Bob Deen, nhà nghiên cứu cao cấp tại Viện nghiên cứu Clingendael có trụ sở tại Hà Lan, cho biết những lời kêu gọi Nga ngồi vào bàn đàm phán sẽ ngày càng mạnh mẽ hơn theo thời gian.
