Phân bổ nguồn lực ủng hộ đồng bào do bão lũ: hiệu quả, tránh thất thoát

Chiều nay, 23/9, tại Hà Nội, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (T.Ư MTTQ) Việt Nam đã tổ chức cuộc họp trực tuyến với 26 tỉnh, TP về công tác hỗ trợ đồng bào bị thiệt hại do cơn bão số 3 gây ra. Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư T.Ư Đảng, Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến; Ủy viên T.Ư Đảng, Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam Nguyễn Thị Thu Hà và Phó Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam Hoàng Công Thủy chủ trì cuộc họp.

Tham dự có các Phó Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam Nguyễn Hữu Dũng, Tô Thị Bích Châu cùng hơn 300 đại biểu tại 26 điểm cầu của các tỉnh, TP bị thiệt hại do cơn bão số 3 gây ra.

Phản ánh rõ khó khăn, kiến nghị liên quan

Mở đầu cuộc họp, Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến cho biết, cơn bão số 3 có cường độ rất mạnh, lớn nhất đổ bộ trực tiếp vào nước ta trong vòng 30 năm qua, đã gây thiệt hại lớn về người và tài sản cho các địa phương, với tổng thiệt hại kinh tế ban đầu ước trên 60 ngàn tỷ đồng.

Chiều 9/9, Bộ Chính trị đã họp và ra Kết luận về các nhiệm vụ khắc phục hậu quả của cơn bão số 3; Thủ tướng Chính phủ liên tiếp có 9 công điện khẩn chỉ đạo. Ngay sau cuộc họp của Bộ Chính trị, với tinh thần “tập trung hỗ trợ cao nhất, nhanh nhất, kịp thời nhất”, theo chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm, sáng 10/9, Đảng đoàn MTTQ Việt Nam đã họp gấp để thống nhất chủ trương và 15h cùng ngày Đoàn Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam đã tổ chức Lễ phát động và ra Lời kêu gọi toàn dân tham gia ủng hộ đồng bào bị thiệt hại do cơn bão số 3 gây ra. Ngay tại Lễ phát động, có 135 đơn vị đăng ký ủng hộ với tổng số tiền 407 tỷ đồng.

“Ban Thường trực UBTƯ MTTQ  Việt Nam đã triển khai đồng bộ các giải pháp, ban hành văn bản gửi Thường trực các tỉnh, thành ủy trong cả nước; phối hợp các bộ, ngành, cơ quan T.Ư; hướng dẫn đôn đốc các tổ chức thành viên, Ủy ban MTTQ các cấp triển khai mạnh mẽ công tác tuyên truyền, khai thác triệt để truyền thông qua mạng xã hội; kịp thời công khai, minh bạch nhằm tạo sự yên tâm, tin tưởng của Nhân dân. Nhờ các biện pháp đồng bộ, hưởng ứng mạnh mẽ của các cấp, các ngành và địa phương, Ban Vận động cứu trợ T.Ư - Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam đã vận động được kết quả kỷ lục, sau 14 ngày tiếp nhận về tài khoản của Ban Vận động cứu trợ T.Ư số tiền trên 1.656 tỷ đồng. Ban Cứu trợ T.Ư đã kịp thời phân bổ hỗ trợ đến các địa phương 2 đợt với tổng số tiền 1.035 tỷ đồng"- Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam khẳng định.

Để tiếp tục thực hiện công tác vận động, hỗ trợ Nhân dân khắc phục thiệt hại được kịp thời, đúng chỉ đạo của Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ và đúng quy định pháp luật, ông Đỗ Văn Chiến cho biết, Ban Thường trực Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam tổ chức cuộc họp trực tuyến này với Ban Thường trực và Ban Vận động cứu trợ của 26 địa phương bị thiệt hại, trong đó có mời lãnh đạo UBND các tỉnh, TP. Mục đích là nghe báo cáo cáo, phản ánh về công tác vận động, tiếp nhận và việc quản lý, sử dụng các nguồn mà MTTQ Việt Nam đã phân bổ, phản ánh rõ những khó khăn vướng mắc và kiến nghị đề xuất liên quan.

“Trên tinh thần phản ánh của các địa phương, Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam sẽ tổng hợp, có hướng dẫn cụ thể để thực hiện; Ban Vận động cứu trợ T.Ư sẽ tiếp tục phân bổ số kinh phí tiếp nhận ủng hộ bảo đảm quản lý chặt chẽ, sử dụng hiệu quả, công khai minh bạch nguồn hỗ trợ, để cùng Nhân dân khắc phục hậu quả thiệt hại, sớm đưa người dân quay trở lại cuộc sống thường nhật”- ông Đỗ Văn Chiến nhấn mạnh.

Ban Vận động cứu trợ của 26 địa phương đã tiếp nhận 1.654,327 tỷ đồng

Về kết quả tổ chức kêu gọi, vận động ủng hộ đồng bào bị thiệt hại do cơn bão số 3 gây ra, Trưởng Ban Phong trào - Cơ quan Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam Cao Xuân Thạo cho hay: hưởng ứng Lời kêu gọi của Đoàn Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam, hầu hết các bộ, ngành, cơ quan T.Ư và các tổ chức thành viên của MTTQ Việt Nam đều tổ chức kêu gọi, vận động và ủng hộ kinh phí thông qua Ban Vận động cứu trợ T.Ư. Một số cơ quan đã ủng hộ trực tiếp theo địa chỉ đến với các địa phương; đảm nhận hỗ trợ bằng các hạng mục, công trình сụ thể.

Ủy ban MTTQ Việt Nam các địa phương đã kịp thời tham mưu, đề xuất với Thường trực tỉnh/thành ủy, phối hợp UBND và các cơ quan liên quan, ban hành Thư kêu gọi và tổ chức lễ phát động ủng hộ Nhân dân trên địa bàn. Những địa phương khu vực bị thiệt hại cũng đã kịp thời hướng dẫn MTTQ cấp huyện, cấp xã tập trung thực hiện biện pháp ứng phó khẩn cấp với hoàn lưu sau bão số 3 và mưa lớn lũ, tố lốc trên địa bàn; chủ động phối hợp các cơ quan truyền thông tổ chức hoạt động tuyên truyền, kêu gọi các tổ chức, cá nhân và các tầng lớp Nhân dân tích cực tham gia ủng hộ.

Tính đến 17h00 ngày 22/9/2024, Ban Vận động cứu trợ T.Ư đã tiếp nhận tổng cộng 1.656 tỷ đồng, từ đó đã phân bổ 2 đợt tới các địa phương tổng cộng 1.035 tỷ đồng (đợt 1 là 385 tỷ đồng, đợt 2 là 650 tỷ đồng).

Với 37 địa phương không bị ảnh hưởng trực tiếp bởi cơn bão số 3, tổng hợp sơ bộ đến 17h00 ngày 22/9/2024, các địa phương đã tổ chức kêu gọi, vận động để ủng hộ các tỉnh miền Bắc bị thiệt hại được số tiền 941,492 tỷ đồng. Trong đó, TP Hồ Chí Minh tiếp nhận được trên 267, 578 tỷ đồng, tỉnh Nghệ An 79,728 tỷ đồng, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu 51 tỷ đồng… Từ số tiền tiếp nhận được, các tỉnh, TP đã chuyển về qua Ban Vận động cứu trợ T.Ư 147,125 tỷ đồng và chuyển ủng hộ trực tiếp cho các địa phương vùng thiệt hại 381,510 tỷ đồng.

Tại 26 địa phương bị thiệt hại do cơn bão số 3 gây ra, tính đến 17h00 ngày 19/9/2024, Ban Vận động cứu trợ cấp tỉnh, TP đã tiếp nhận tổng cộng 1.654,327 tỷ đồng (trong đó T.Ư phân bổ về 1.035 tỷ đồng, tiếp nhận từ các địa phương khác 208,320 tỷ đồng, thu tại địa phương 410,807 tỷ đồng).

Từ số tiền tiếp nhận được, các tỉnh, TP bị thiệt hại bởi cơn bão số 3 gây ra sẽ căn cứ điều kiện thực tiễn để phân bổ nguồn lực hỗ trợ trên địa bàn. Đến thời điểm này, tỉnh Lào Cai đã phân bổ 47,140 tỷ đồng, tỉnh Yên Bái phân bổ 75 tỷ đồng, tỉnh Tuyên Quang phân bổ 25,425 tỷ đồng, tỉnh Phú Thọ phân bổ gần 40 tỷ đồng, tỉnh Bắc Giang phân bổ 68 tỷ đồng, tỉnh Thái Nguyên phân bổ 38,802 tỷ đồng, TP Hải Phòng phân bổ 47 tỷ đồng… Trong đó, tập trung vào hỗ trợ gia đình người chết, người mất tích, người bị thương; hỗ trợ lương thực; hỗ trợ làm nhà cho các hộ gia đình bị đổ sập, trôi hoàn toàn; hỗ trợ gia đình có nhà ở bị hư hỏng nặng; hỗ trợ các gia đình bị thiệt hại khôi phục sản xuất…

Tại cuộc họp, đại biểu tham dự đã cùng tập trung thảo luận, đề xuất hướng giải quyết để nguồn lực ủng hộ đến với đồng bào bị ảnh hưởng bởi cơn bão số 3 một cách nhanh nhất, kịp thời nhất và đúng quy định pháp luật.

4 nguyên tắc phân bổ nguồn lực ủng hộ

Từ các ý kiến tại cuộc họp, Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến tiếp tục trân trọng cảm ơn tấm lòng hảo tâm của các tổ chức, cá nhân, DN, người dân ở trong nước, kiều bào ta ở nước ngoài, bạn bè quốc tế đã ủng hộ người dân bị thiệt hại do cơn bão số 3. Đồng thời, hoan nghênh các Ban tham mưu, bộ phận nghiệp vụ, Ban Vận động cứu trợ T.Ư đã nỗ lực, chỉ đạo kịp thời triển khai thực hiện công tác tiếp nhận, đẩy mạnh tuyên truyền, tổng hợp và phân bổ nguồn lực hỗ trợ theo đúng tinh thần Nghị định 93/2021/NĐ-CP ngày 27/10/2021 về vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bênh, sự cố; hỗ trợ bệnh nhân mắc bênh hiểm nghèo.

“Đây là những khoản tiền ủng hộ mang nặng nghĩa tình của đồng bào, đồng chí cả nước, kiều bào ta ở nước ngoài và bạn bè quốc tế, chúng ta phải có trách nhiệm sử dụng đúng mục đích, hiệu quả, không lãng phí và không để xảy ra tiêu cực”, ông Đỗ Văn Chiến nhấn mạnh.

Từ đó, Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam TP đề nghị Ban Vận động cứu trợ T.Ư tiếp tục căn cứ mức độ thiệt hại của các địa phương và khẩn trương họp Ban Vận động cứu trợ T.Ư để thực hiện phân bổ nguồn lực tiếp nhận ủng hộ này về các địa phương, nhằm hỗ trợ người dân khắc phục hậu quả của cơn bão số 3 kịp thời nhất.

Theo ông Đỗ Văn Chiến, tại cuộc họp của Đảng đoàn MTTQ Việt Nam vừa qua đã thống nhất, Ban Thường trực, Ban Vận động cứu trợ và Thủ trưởng cơ quan Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam thực hiện công khai minh bạch việc thống kê tiếp nhận ủng hộ và phân bổ kịp thời đến các tỉnh; đề nghị quá trình phân bổ từ T.Ư đến tỉnh, từ tỉnh đến huyện, từ huyện đến xã cũng thực hiện công khai, minh bạch. Khi xã phân bổ đến người dân, hộ dân thì lập danh sách công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng hoặc tại trụ sở UBND xã. Sau khi phân bổ, trong quá trình thực hiện hỗ trợ, Đảng đoàn MTTQ Việt Nam sẽ phân công các Ủy viên Đảng đoàn với vai trò Ủy viên Đoàn Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam đi giám sát, kiểm tra theo kế hoạch do Ban Thường trực Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam ban hành.

Đặc biệt, nhấn mạnh việc công khai minh bạch tới đối tượng được thụ hưởng, Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam đề cập tới 4 nguyên tắc trong việc phân bổ nguồn lực hỗ trợ. Thứ nhất, phân bổ hỗ trợ phải kịp thời, đúng đối tượng, sử dụng đúng mục đích, có hiệu quả. Thứ hai, việc hỗ trợ bảo đảm công khai, minh bạch trực tiếp đến người thụ hưởng. Thứ ba, Ban Vận động Cứu trợ các tỉnh, TP không hỗ trợ trùng lặp (1 người không được hưởng 2 lần/1 nội dung hỗ trợ, khi sử dụng nguồn NSNN thì không dùng nguồn lực vận động ủng hộ để hỗ trợ).

Thứ tư, bám sát nội dung Nghị định 93/2021/NĐ-CP về phân bổ nguồn lực hỗ trợ, cần tập trung ưu tiên: hỗ trợ gia đình có người chết, người mất tích, người bị thương theo đúng văn bản hướng dẫn; hỗ trợ lương thực, thực phẩm, nước uống cho người dân bị mất nhà, mất tài sản (với người mất toàn bộ tải sản, không có nguồn thu nhập thì khuyến khích hỗ trợ tối đa trong 3 tháng theo mức 15kg gạo/người/tháng); hỗ trợ thuốc và khám chữa bệnh đối với những người không có thu nhập; hỗ trợ làm nhà ở cho những hộ dân bị sập đổ, thiệt hại hoàn toàn, nhà ở bị hư hỏng nặng, hộ phải sửa chữa về nhà ở; hỗ trợ học sinh nghèo khó khăn do ngập lụt mất hết sách vở, dụng cụ học tập; hỗ trợ người dân phục hồi sản xuất, thông qua việc hỗ trợ giống cây trồng vật nuôi.

Về định mức hỗ trợ, đối với nhà sập đổ hoàn toàn, mức hỗ trợ tối thiểu 50 triệu đồng/hộ, bằng với mức xây dựng nhà đại đoàn kết đang triển khai; đối với việc hỗ trợ sửa chữa nhà ở, mức tối thiểu là 25 triệu đồng/hộ.

Mức hỗ trợ cụ thể do Ban Vận động cứu trợ tỉnh phối hợp UBND tỉnh và xin ý kiến cấp có thẩm quyền quyết định mức hỗ trợ và thông báo với HĐND biết để giám sát trong quá trình thực hiện. Về thời gian tiếp nhận ủng hộ, theo Nghị định 93/2021/NĐ-CP, sau 90 ngày kể từ ngày phát động, Ban Vận động cứu trợ từ T.Ư đến địa phương sẽ đóng tài khoản tiếp nhận ủng hộ. Như vậy, tài khoản tiếp nhận ủng hộ đồng bào bị thiệt hại bởi cơn bão số 3 sẽ đóng vào ngày 9/12/2024; chậm nhất đến hết ngày 31/12/2024 các địa phương tiến hành phân bổ xong nguồn lực.

“Trong quá trình tổ chức thực hiện, nếu xảy ra vướng mắc, cần có hướng dẫn của Ban Thường trực Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam và của Ban Vận động cứu trợ T.Ư thì Ban Vận động cứu trợ các tỉnh, TP phản ánh bằng văn bản gửi về Ban Vận động Cứu trợ T.Ư - Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam; Ban Vận động cứu trợ T.Ư sẽ có trách nhiệm giải đáp kịp thời, bảo đảm thời gian, tiến độ thực hiện. Đề nghị Ban Vận động cứu trợ các tỉnh, TP sau khi tiếp nhận nguồn lực phân bổ sẽ báo cáo về Ban Vận động cứu trợ T.Ư định kỳ 10 ngày/lần đến khi kết thúc việc sử dụng nguồn lực phân bổ (ngày 30/12/2024). Ban Vận động cứu trợ các tỉnh, TP tiếp tục bám sát những văn bản liên quan để phân bổ nguồn lực ủng hộ đúng quy định pháp luật, nhằm giúp đỡ người dân nhanh, kịp thời nhất và không để xảy ra thất thoát, lãng phí, tiêu cực”- ông Đỗ Văn Chiến nêu rõ.