Quản lý cán bộ trong lực lượng phòng chống tội phạm vẫn sơ hở

Theo đó, UBTP cơ bản nhất trí với đánh giá của Chính phủ và nhận thấy, năm 2018, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành trong đó lực lượng Công an làm nòng cốt triển khai nhiều phương án, kế hoạch phòng ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật, đã giải quyết những điểm nóng về an ninh, trật tự do các đối tượng phản động kích động, xuyên tạc chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước. Xử lý nghiêm nhiều cán bộ, trong đó có cả cán bộ cấp cao có hành vi phạm tội, tiếp tay, bao che cho các đối tượng phạm tội…

Tuy nhiên, qua giám sát, UBTP nhấn mạnh: Mặc dù tội phạm được kiềm chế trên nhiều lĩnh vực nhưng lại gia tăng về số người chết do hậu quả của các hành vi vi phạm pháp luật và tội phạm thuộc lĩnh vực xâm phạm trật tự xã hội (1.451 người chết, tăng 3,9%); một số loại tội phạm tăng như: cướp tài sản tăng 5,1%, giết người tăng 3,9%, trong đó có một số vụ án giết nhiều người với thủ đoạn dã man, tàn bạo gây bức xúc, lo lắng trong xã hội.

Công tác quản lý cán bộ trong lực lượng phòng, chống tội phạm vẫn còn sơ hở nên đã để xảy ra một số vụ án có sự tham gia của một số sỹ quan cấp cao trong lực lượng Công an. Một số cá nhân, doanh nghiệp đã móc ngoặc với cán bộ có chức vụ, quyền hạn tại một số địa phương để tạo các “nhóm lợi ích” hoặc lợi dụng công tác nghiệp vụ, các “tổ chức bình phong” nhằm dùng ảnh hưởng để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, gây thiệt hại rất lớn cho Nhà nước.

Đáng chú ý, có những vụ việc liên quan đến một số sỹ quan công an, quân đội, lãnh đạo một số địa phương đã kéo dài trong nhiều năm, nhưng đến nay mới được phát hiện, xử lý. Điển hình như vụ Phan Văn Anh Vũ, vụ Đinh Ngọc Hệ…

UBTP đã đề nghị Chính phủ yêu cầu các bộ trưởng, trưởng ngành chức năng có giải pháp mạnh mẽ để ngăn chặn tội phạm ngay trong chính các lực lượng chuyên trách về phòng, chống tội phạm, đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm và củng cố niềm tin của nhân dân.

Theo Chủ nhiệm Lê Thị Nga, UBTP nhận thấy, năm 2018, công tác phát hiện, xử lý vi phạm pháp luật và tội phạm đã đạt được nhiều kết quả tích cực và đạt chỉ tiêu của Nghị quyết số 63 của Quốc hội như: Số vụ án tham nhũng và các tội phạm khác về chức vụ được phát hiện tăng 32,23% số vụ, 13,23% số bị can. Đã tập trung lực lượng điều tra khám phá nhiều vụ án xâm hại trẻ em, đặc biệt là án hiếp dâm trẻ em (457 vụ, tăng 2,47%).

Tuy nhiên, nhóm tội phạm liên quan đến chiếm đoạt tài sản vẫn chiếm tỷ lệ cao trong cơ cấu tội phạm (51,79%), nhưng tỷ lệ phát hiện chưa nhiều. Tội phạm về chức vụ, tham nhũng bị xử lý mặc dù tăng nhưng vẫn chưa tương xứng với tình hình thực tế. Hoạt động “bảo kê cho vi phạm” diễn ra khá công khai tại các bến xe, chợ đầu mối nhưng không được cơ quan chức năng phát hiện, xử lý kịp thời, có vụ chỉ được xử lý khi dư luận và báo chí phản ánh. Tội phạm xâm hại tình dục trẻ em, nhất là hiếp dâm trẻ em mặc dù đã được các cơ quan quan tâm chỉ đạo điều tra, xử lý nhưng vẫn tiếp tục xảy ra một số vụ án nghiêm trọng….

UBTP nhận định, năm 2018, công tác điều tra, xử lý tội phạm tiếp tục có nhiều chuyển biến tích cực, chất lượng công tác điều tra đã được nâng lên rõ rệt, hạn chế được nhiều vi phạm trong hoạt động điều tra so với cùng kỳ. Một số chỉ tiêu của Nghị quyết số 37, Nghị quyết số 63 của Quốc hội đã đạt và vượt như: tỷ lệ khám phá tội phạm xâm phạm trật tự xã hội đạt 81,33%. Tuy nhiên, tỷ lệ giải quyết tố giác về tội phạm mới đạt 87,2%, chưa đạt yêu cầu của Nghị quyết số 37 của Quốc hội. Cơ quan điều tra một số địa phương tiếp nhận, xác minh tố giác về tội phạm còn chưa đúng quy định; có 3.368 tố giác vi phạm thời hạn giải quyết; VKSND các cấp đã ban hành 1.234 kiến nghị, kháng nghị yêu cầu khắc phục vi phạm trong việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo tội phạm (tăng 16,5%)…

Đáng lưu ý, còn để xảy ra 24 bị can bị oan trong giai đoạn điều tra. Còn để xảy ra 01 vụ án “Dùng nhục hình” trong giai đoạn điều tra gây chết người; vẫn còn 11.714 đối tượng truy nã đang ở ngoài xã hội, tiềm ẩn nguy cơ phát sinh tội phạm và vi phạm pháp luật.

Về công tác giải quyết, xét xử các loại án, UBTP chỉ ra, vẫn còn một số trường hợp Tòa án tuyên mức án chưa tương xứng với tính chất và mức độ của hành vi phạm tội; 86 trường hợp phải hủy án, 149 trường hợp phải sửa án. Còn 117 trường hợp cho hưởng án treo không đúng quy định, thậm chí, có trường hợp tuyên án treo gây bất bình trong dư luận (vụ Nguyễn Khắc Thủy phạm tội dâm ô với trẻ em xảy ra tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu). Theo Báo cáo của VKSNDTC, Viện kiểm sát đã ban hành 760 kiến nghị đối với TAND yêu cầu khắc phục các vi phạm trong quá trình giải quyết vụ án hình sự.

Số lượng các vụ án hành chính, tỷ lệ xét xử còn thấp (chỉ đạt 50%). Tỷ lệ bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan (chưa đạt chỉ tiêu theo yêu cầu Nghị quyết số 111 của Quốc hội, hủy: 3,03%; sửa: 3,34%). Qua giám sát của UBTP cho thấy, một số Thẩm phán còn nể nang, ngại va chạm với chính quyền địa phương trong quá trình giải quyết vụ án hành chính. Một số Tòa án còn có sai sót trong việc đánh giá chứng cứ, áp dụng pháp luật; thực hiện chưa đúng các quy định về xác định đối tượng khởi kiện, thời hiệu khởi kiện, tư cách người tham gia tố tụng…