Đưa thiên nhiên hòa quyện vào không gian đô thị
Cuối tháng 6/2021, quận Hoàn Kiếm (Hà Nội) xin ý kiến về dự án "Quy hoạch không gian công cộng và thử nghiệm quản lý không gian xanh theo hướng sinh thái tại quận Hoàn Kiếm".
Cụ thể, thời gian qua, UBND quận Hoàn Kiếm đã phối hợp với Viện PRX – Đại diện vùng Ile-de-France (Pháp) tại Việt Nam và đơn vị tư vấn DE-SO (Pháp) nghiên cứu xây dựng “Dự án quy hoạch không gian công cộng và thử nghiệm quản lý không gian xanh theo hướng sinh thái tại quận Hoàn Kiếm”.
| Theo chuyên gia Pháp, Nhà hát lớn Hà Nội là một trong những điểm nhấn thực hiện quy hoạch không gian công cộng và không gian xanh của quận Hoàn Kiếm |
Phương án nghiên cứu của Công ty tư vấn DE-SO (Pháp) đưa ra là phát triển các không gian xanh trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, kết hợp mở rộng các không gian cho người đi bộ, tôn vinh các công trình kiến trúc có giá trị trong phạm vi dự án, gắn với việc tu bổ công trình và chiếu sáng cảnh quan.
Trong đó, đơn vị tư vấn đã đưa ra phương án cải tạo cảnh quan Ba trục chính, tác động phát triển thương mại du lịch tại quận Hoàn Kiếm. Gồm tượng đài Vua Lý Thái Tổ với quảng trường Ngân hàng Nhà nước, vườn hoa Diên Hồng với công trình nhà khách Chính Phủ và quảng trường nhà Hát lớn, gắn với tuyến phố Tràng Tiền, Hàng Khay, hồ Hoàn Kiếm.
Dự án nghiên cứu dựa trên hai nguyên tắc cơ bản: Thứ nhất, khôi phục lại những không gian dành cho người đi bộ trong khu di sản này trước tình trạng khai thác điểm đỗ xe chưa được tổ chức bài bản khiến cho nhiều diện tích dành cho người đi bộ đang bị chiếm dụng.
Thứ 2, củng cố và tăng cường sự hiện diện của không gian xanh để ứng phó tốt hơn với những thách thức của tình trạng biến đổi khí hậu và ô nhiễm không khí mà thành phố Hà Nội đang ngày càng phải đối mặt.
Mục tiêu của dự án là cải thiện chất lượng không gian công cộng bằng cách chú trọng đến việc đưa thiên nhiên hòa quyện vào không gian đô thị, từ đó góp phần ngăn chặn các tác động của hiện tượng đảo nhiệt trong nội đô và phát huy các không gian công cộng có bóng cây che phủ.
Dự án thể hiện sự tiếp cận và ứng xử phù hợp với một di sản đô thị
Góp ý về dự án, các chuyên gia đánh giá cao kết quả nghiên cứu và phương án đề xuất. Đồng thời, đề nghị UBND quận Hoàn Kiếm, đơn vị Tư vấn thiết kế tiếp tục nghiên cứu, bổ sung một số vấn đề cụ thể.
GS.TS.KTS Doãn Minh Khôi - Viện trưởng Viện UAI, đại học Xây dựng hoàn toàn nhất trí với tầm nhìn, quy hoạch không gian xanh khu vực trung tâm quận Hoàn Kiếm. Tuy nhiên, theo ông cần mở rộng phạm vi nghiên cứu ra trục vườn hoa Lý Thái Tổ, đây là trục mở ra Hồ Gươm hết sức quan trọng. Đó là không gian xanh duy nhất tạo sự kết nối cho các công trình và quảng trường ở tuyến hai mở ra tuyến một (là đường vòng quanh Hồ Gươm).
GS.TS.KTS Hoàng Đạo Kính - Nguyên uỷ viên Hội đồng di sản quốc gia đánh giá, dự án thể hiện sự tiếp cận và ứng xử phù hợp với một di sản đô thị, đặc biệt những đề xuất mang tính cải thiện – nâng cấp – tiện nghi hóa đều tinh tế và mang tính khả thi cao. “Có thể coi đây là một ví dụ tốt để ứng dụng cho các khu vực đô thị khác của Thủ đô”, Giáo sư bày tỏ.
GS.TS.KTS Hoàng Đạo Kính góp ý, cần tiếp tục duy trì và phát huy giá trị của di sản đô thị hiện hữu; củng cố và khẳng định tính Thủ đô gồm: Cải tạo, chỉnh trang, nâng cấp gắn với định hình kiến trúc cho trục phố chính Tràng Tiền - Hàng Khay - Tràng Thi; Nâng cấp, cải thiện và nhấn mạnh bảo tồn công trình kiến trúc giữ được diện mạo đô thị sẽ tạo nên sự khác biệt, tinh hoa cho Thủ đô.
Theo KTS Trần Ngọc Chính - Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, đây là một dự án rất quan trọng sẽ làm thay đổi bộ mặt kiến trúc của trung tâm thủ đô. Dự án tập trung vào 2 nội dung: Không gian công cộng và quản lý không gian xanh.
Tăng sức hấp dẫn, tôn vinh, giữ gìn môi trường, giá trị di sản của khu vực
Đánh giá về dự án, Hội quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam cơ bản thống nhất với những đề xuất trong nhiệm vụ thiết kế. Hội quy hoạch cho rằng đây là những đề xuất khá tốt, thích hợp với khu vực này, khi hoàn thành sẽ tạo nên sự hấp dẫn, làm phong phú thêm cho các hoạt động cho khu vực có phố đi bộ.
Về phạm vi và hướng tiếp cận của “Dự án thiết kế tổng thể không gian công cộng và thử nghiệm quản lý không gian xanh theo hướng sinh thái tại quận Hoàn Kiếm” với nội dung tập trung vào tổ chức không gian đi bộ, cải tạo chính trang kiến trúc tuyến phố, cải tạo các không gian cây xanh, không gian công cộng, tăng sức hấp dẫn và tôn vinh các công trình kiến trúc di sản trong khu vực là rất cần thiết và tiếp cận của dự án là phù hợp.
Hội cũng nêu một nội dung góp ý, trong đó, việc tái cấu trúc quảng trường Cách mạng Tháng 8 với giải pháp mở rộng thềm nhà hát lớn và thay đổi hình thức đảo giao thông là phù hợp sẽ tạo được tính dẫn hướng cho phương tiện giao thông.
Tuy nhiên đây là ngã 5 có lưu lượng giao thông lớn, nhất là vào giờ cao điểm, vì vậy cũng cần đề xuất phương án phân luồng giao thông để tránh ùn ứ phương tiện giao thông, có như vậy đề xuất của dự án mới có tính thuyết phục.
Ý kiến từ Sở Quy hoạch - Kiến trúc cho rằng, các giải pháp đề xuất đưa ra cũng sẽ làm tăng lên sức hấp dẫn và tôn vinh, giữ gìn được môi trường và giá trị di sản của khu vực, tạo điều kiện thu hút du lịch, thúc đẩy phát triển kinh tế của địa phương. Tuy nhiên, để đảm bảo có sự thống nhất nghiên cứu tổng thể, UBND quận Hoàn Kiếm có thể cùng các đơn vị hợp tác lưu ý nghiên cứu thêm các nội dung.
Cụ thể, về ranh giới nghiên cứu: Nên mở rộng nghiên cứu thêm về phía Tây của Hồ Hoàn Kiếm nhằm kết nối thêm khu vực Quảng trường Nhà thờ lớn, trục phố Nhà Thờ, Nhà Chung; Mở rộng thêm các không gian đi bộ trên các phố nhỏ có liên quan xung quanh khu vực Hồ Hoàn Kiếm và Tràng Tiền như phố Nguyễn Khắc Cần, phố Nguyễn Xí, Đinh Lễ.
| Chuyên gia Pháp nêu ý tưởng quy hoạch phát triển không gian xanh trên địa bàn quận Hoàn Kiếm. Trong ảnh là vườn hoa Diên Hồng |
Về việc cải tạo các vườn hoa, cây xanh để nâng cao giá trị di sản về cảnh quan cho khu vực tạo hiệu quả cao cho người sử dụng là hết sức cần thiết và nên lấy ý kiến của Sở Xây dựng để được tham góp ý kiến đảm bảo chất lượng.
Về chỉnh trang mái che, biển hiệu, màu sắc công trình cần nghiên cứu kỹ đảm bảo tạo sự thống nhất trong tổng thể khu vực. Sở Xây dựng Hà Nội cho rằng, việc thực hiện quy hoạch, cải tạo đồng bộ để tạo ra không gian công cộng có điểm nhấn hấp dẫn, thu hút du khách cùng người dân đến với khu vực Trung tâm Thành phố là cần thiết.
Sở Xây dựng góp ý, giải pháp chiếu sáng cho các khu vực (khu vực Tam giác kết nối, trục hoành tráng, các trục đường phụ….) cần đồng thời đáp ứng phục vụ không gian đi bộ và chiếu sáng phục vụ giao thông, chiếu sáng cảnh quan.
Ý kiến của Sở Văn Hóa và Thể thao bày tỏ nhất trí với dự án, đồng thời cho rằng, cần kết hợp vườn hoa, công trình kiến trúc trọng điểm như Nhà hát lớn, vườn hoa Diên Hồng, Ngân hàng nhà nước... từ đó tạo ra điểm nhấn trong khu trung tâm thành phố, tuyến phố đi bộ.
Tuy nhiên, cần lưu ý cân nhắc việc trồng cây xanh trên tuyến phố Tràng Tiền. Nên trông cây thấp tán nhỏ hoặc chủ yếu trang trí bằng bồn hoa, chậu hoa.
Viện Quy hoạch xây dựng Hà Nội nhận xét, phương án nghiên cứu công phu, từ tổng thể đến chi tiết; đề xuất các giải pháp cụ thể trên cơ sở nghiên cứu, đánh giá hiện trạng. Tuy nhiên, cần nghiên cứu mở rộng phạm vi nghiên cứu đến hết vườn hoa tượng đài Lý Thái Tổ (kết nối đồng bộ không gian với khu vực Hồ Hoàn Kiếm).
