Trong chưa đầy 6 tháng, hai chiếc máy bay cùng dòng MAX 8 của Boeing gặp tai nạn, đặt ra dấu hỏi cho chất lượng các sản phẩm của “gã khổng lồ”. Hậu quả với nhà sản xuất máy bay hàng đầu thế giới có thể vượt xa những kịch bản tiên liệu được.
| Lắp ráp máy bay Boeing 737 MAX 8 tại Seattle, năm 2015. |
Từ niềm hy vọng
Toàn bộ 157 hành khách trên chiếc máy bay Boeing 737 MAX 8 có niên thọ mới 4 tháng của hãng hàng không Ethiopian Airlines đã thiệt mạng hôm 10/3. Kịch bản này gợi nhớ thảm họa của hãng hàng không Lion Air khi chiếc máy bay cùng loại của Boeing chìm xuống biển vào tháng 10/2018.
Dòng 737 MAX 8 được kỳ vọng là thành viên đầu tiên trong loạt sản phẩm máy bay thế hệ mới của Boeing. Dòng này cùng các mẫu MAX 7, 9 và 10, được Boeing đưa ra với dự tính cạnh tranh với máy bay dòng Airbus A320neo trong cuộc chiến nhằm thống trị phân khúc thị trường thân hẹp toàn cầu giữa hai “gã khổng lồ” Boeing và Airbus. Hơn 10.000 chiếc 737 đã được sản xuất, khiến nó trở thành dòng máy bay phản lực bán chạy nhất mọi thời đại.
Trao đổi với CNN, Jeffrey Thomas, tổng biên tập tờ Airline Ratings khẳng định đó là một chiếc máy bay xuất sắc và nhấn mạnh “Boeing 737 là máy bay được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới với hơn 7.000 chiếc đang được sử dụng”.
Doanh thu to lớn từ những đơn hàng Boeing 737 MAX 8 là lý do chính đẩy giá cổ phiếu của hãng này lên mức cao kỷ lục và dự kiến đem lại dòng tiền lên tới 15 tỷ USD trong năm nay. Nhưng tất cả những viễn cảnh đó là trước ngày chiếc máy bay của hãng Ethiopian Airlines gặp nạn.
Đến "nghi phạm"
Cho đến nay, chính phủ Trung Quốc – nhà đặt hàng lớn nhất của dòng máy bay này trên thế giới, đã dừng hoạt động tất cả các máy bay phản lực Boeing 737 MAX 8. Bắc Kinh cho biết sẽ liên lạc với Boeing và Cục Hàng không Liên bang Mỹ để xác nhận các vấn đề "an toàn bay" trước khi cho phép các máy bay hoạt động trở lại.
Thực tế, các mẫu MAX 8 mới cũng từng bị các nhà thanh tra để mắt. Trong năm 2017, Boeing đã có thời điểm đình chỉ tất cả máy bay 737 MAX vì vấn đề chất lượng sản xuất bên trong các động cơ mới.
Jamie Jewell, người phát ngôn nhà sản xuất động cơ máy bay CFM International cho biết vào thời điểm đó, các kiểm tra phát hiện "một số bất thường trong quy trình" sản xuất đĩa cho tuabin phản lực của dòng này, tuy nhiên cũng nhấn mạnh rằng không có vấn đề nào liên quan đến bộ phận được phát hiện trong hơn 2.000 giờ bay thử nghiệm cho 737 Max.
Mary Schiavo, cựu Chánh thanh tra Bộ Giao thông Mỹ khẳng định có chi tiết đáng ngờ giữa hai tai nạn máy bay của Lion Air và Ethiopian Airlines: “Một dòng máy bay mới gặp nạn 2 lần chỉ trong vòng 1 năm. Đó là hồi chuông cảnh tỉnh chưa từng có tiền lệ với ngành hàng không”. Nạn nhân nhãn tiền của việc này trước tiên là Boeing: "Thảm họa Lion Air từng là vấn đề lớn đối với Boeing và họ đã vượt qua… nhưng tai nạn thứ hai này sẽ đóng đinh trong đầu giới truyền thông và người dùng”, ông Schiavo nói. Dòng MAX 8 có thể bị cấm sử dụng trên toàn cầu nếu có liên hệ giữa hai vụ tai nạn liên quan đến chiếc máy bay bị phát nguyện, ông Schiavo nói. “Tự nguyện ngừng sản xuất là lựa chọn tốt hơn nhưng cũng đắt giá hơn với Boeing".
