Bác sĩ Trần Thị Thùy Trang – Khoa Da liễu, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, sẩn ngứa là một trong những bệnh da thường gặp ở trẻ nhỏ. Bệnh xảy ra quanh năm nhưng với thời tiết nóng ẩm cùng với sự phát triển các loại côn trùng như muỗi, bọ chét…, tỷ lệ trẻ mắc sẩn ngứa ở mùa Xuân-Hè cao hơn so với những thời điểm khác trong năm.
Biểu hiện của bệnh là các nốt sần hoặc sẩn kèm theo cảm giác ngứa. Sẩn ngứa là phản ứng viêm xuất tiết xuất hiện ở lớp trung bì nông kèm sự tham gia của một số tế bào viêm.
Nguyên nhân dẫn đến bệnh sẩn ngứa
Mặc dù một số trường hợp có nguyên nhân cụ thể, nhưng nhiều trường hợp sẩn ngứa không phát hiện được căn nguyên. Có một số căn nguyên dẫn đến bệnh sẩn ngứa như do côn trùng đốt, kích thích về cơ học, vật lý, ánh sáng. Một số loại thức ăn, hóa chất cũng là yếu tố gây nên tình trạng này.
Sẩn ngứa cũng có thể là biểu hiện của viêm da cơ địa. Trong một số ít trường hợp, sẩn ngứa có thể là biểu hiện của những bệnh lý toàn thân, bệnh lý mãn tính như: bệnh nội tiết đái tháo đường, bệnh tuyến giáp, viêm gan, tắc mật; suy thận mạn tính; bệnh lý về máu…
Theo bác sĩ Trần Thị Thùy Trang, có nhiều căn nguyên gây bệnh, tuy nhiên đối với trẻ em nguyên nhân thường gặp là do tiếp xúc với côn trùng (muỗi, bọ chó/mèo, giãn dĩn…) hoặc do trẻ nhiễm ký sinh trùng (trẻ lâu ngày không được tẩy giun). Đa phần những trường hợp sẩn ngứa ở trẻ đều ít khi xảy ra do cơ quan nội tạng mà cha mẹ cần chú ý đến tác nhân bên ngoài như đã nêu trên.
Một số biểu hiện thường gặp của bệnh
Trẻ bị sẩn ngứa trên da thường xuất hiện những nốt sẩn đỏ, sẩn phù bên trên có mụn nước nhỏ rất ngứa thường tập trung ở những vùng da hở như cẳng tay, cẳng chân, quanh thắt lưng. Các sẩn cục là những tổn thương sẩn chắc màu nâu đỏ hoặc màu xám kích thước 1-2 cm. Các vết xước do cào gãi, mụn nước có thể trợt vỡ gây tiết dịch, đóng vảy tiết.
Phân loại sẩn ngứa thành 3 thể theo tiến triển: Cấp tính, bán cấp và mạn tính.
Thể cấp tính thường gặp ở trẻ nhỏ vào mùa Xuân-Hè. Tổn thương chủ yếu là sẩn phù, trên tổn thương có mụn nước, vỡ gây tiết dịch nếu không xử trí đúng có thể gây viêm nhiễm.
Thể bán cấp, tiến triển của bệnh dai dẳng và có thể mạn tính. Nguyên nhân của thể bán cấp đôi khi khó phát hiện. Thể bệnh này có thể liên quan đến một số bệnh lý toàn thân như đã đề cập ở trên. Các tổn thương là sẩn nổi cao, trên có mụn nước hoặc vết trợt hoặc vảy tiết do chà xát kèm ngứa nhiều.
Thể mạn tính biểu hiện đa dạng, hay tái phát và tiến triển dai dẳng. Bệnh nhân ngứa nhiều khiến phải chà xát, cào gãi hình thành vết trợt, dày da thâm nhiễm. Sẩn cục, tổn thương tiến triển dai dẳng, có thể kéo dài hàng năm.
Các thể bệnh cấp tính, mạn tính có thể gặp ở trẻ nhỏ với tổn thương ngứa dai dẳng có thể ảnh hưởng đến sinh hoạt, giấc ngủ của trẻ.
Các bác sĩ chuyên khoa Da liễu chủ yếu dựa vào biểu hiện lâm sàng, vị trí thường gặp, triệu chứng ngứa để chẩn đoán bệnh.
Trong một số trường hợp cần thiết phải làm thêm các xét nghiệm để chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh, bệnh lý kèm theo hoặc tình trạng bội nhiễm thứ phát nếu có.
Cách điều trị, phòng tránh
Khi trẻ bị sẩn ngứa, không nên để trẻ cào gãi mà nên đưa trẻ đến bệnh viện để thăm khám và điều trị. Tuyệt đối không dùng lá khế hay lá trầu không để đắp, tắm cho trẻ.
Do nguyên nhân đa dạng nên điều trị triệu chứng cần được kết với với tìm và điều trị nguyên nhân để hạn chế tái phát bệnh. Việc điều trị tùy từng giai đoạn có thể có những điều trị thích hợp, điều quan trọng giúp trẻ hạn chế gãi, chà xát.
Đối với các sẩn ngứa có thể sử dụng thuốc corticosteroid bôi. Tùy vào vị trí và mức độ tổn thương mà các bác sĩ sẽ chỉ định cụ thể. Ngoài ra, có thể bôi thêm dưỡng ẩm, sử dụng thuốc kháng histamin uống để trẻ giảm ngứa gãi. Trong những trường hợp bội nhiễm, các bác sĩ có thể cân nhắc kê thêm kháng sinh tại chỗ hoặc toàn thân.
“Để phòng bệnh và hạn chế tái phát cần tránh các yếu tố kích thích như côn trùng đốt, giun sán, một số nguyên nhân như thuốc, thức ăn, hóa chất. Vệ sinh xung quanh khu vực sinh sống. Sử dụng các sản phẩm ngăn ngừa côn trùng đốt trên da. Trẻ có thể mặc quần áo dài, thoáng mát để hạn chế côn trùng đốt. Vệ sinh thường xuyên nhà cửa, chăn màn, vật nuôi,… Trẻ nên được tẩy giun định kỳ. Hạn chế ra nắng, mặc quần áo bảo vệ đối với sẩn ngứa do ánh sáng. Nếu trẻ có các biểu hiện nghi ngờ mắc bệnh sẩn ngứa, bố mẹ hoặc người giám hộ có thể đưa trẻ đến khám tại phòng khám Da liễu tại các cơ sở y tế” - bác sĩ Trần Thị Thùy Trang khuyến cáo.
