Việc chuyển đổi phải kiên trì thực hiện
Tại Hội nghị, các đại biểu đã đánh giá lại toàn diện việc thực hiện các giải pháp chống khai thác IUU tại Việt Nam; phân tích kết quả, hạn chế, bài học kinh nghiệm; đề ra các nhiệm vụ, giải pháp để chấm dứt tình trạng khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định.
Kết luận Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, lãnh đạo Đảng, Nhà nước rất quan tâm công tác chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định thông qua việc tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo; tăng cường kiểm tra, giám sát; đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục người dân; tiếp tục hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách; thúc đẩy phát triển sản xuất kinh doanh, tạo sinh kế cho người dân; phối hợp với các nước, tổ chức có liên quan để xử lý; đẩy mạnh nuôi trồng thủy hải sản để hạn chế đánh bắt.
Để chống khai thác IUU, gỡ "thẻ vàng" của Ủy ban châu Âu (EC), Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo quốc gia đã giao cụ thể nội dung, nhiệm vụ, thời gian hoàn thành, kết quả đạt được cho từng bộ, ngành, địa phương có liên quan. Các bộ, ngành, cơ quan, địa phương tích cực vào cuộc, các lực lượng chức năng đã tăng cường kiểm tra, thực thi pháp luật.
Nhờ đó, chúng ta đạt được một số kết quả tích cực, thể hiện qua việc củng cố hành lang pháp lý, hoàn thiện thể chế; có các biện pháp về công nghệ, hành chính… để tăng cường quản lý tàu cá phù hợp tình hình mỗi địa phương; kiểm soát việc khai thác ngoài khơi; có các biện pháp tương đối quyết liệt để xử lý vi phạm, kể cả xử lý hình sự; phối hợp giữa các địa phương cũng tốt hơn. Sau 3 đợt thanh tra của EC, kết quả triển khai thực hiện chống khai thác IUU đã có sự chuyển biến.
Tuy nhiên, công tác chống khai thác IUU vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập cần giải quyết trong thời gian tới; vẫn còn nhiều nhiệm vụ chậm hoàn thành theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ; kết quả chưa đạt được như mong muốn và còn nhiều việc phải làm như vẫn có tình trạng tàu cá, ngư dân vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; việc xử phạt các hành vi vi phạm có nơi, có lúc còn chưa thực sự nghiêm túc…
Thủ tướng nhấn mạnh cần kiên định, kiên trì các quan điểm chỉ đạo xuyên suốt của Đảng, Nhà nước về công tác này. "Đánh bắt thủy hải sản là sinh kế lâu đời của ngư dân. Do đó, việc chuyển đổi không phải là việc dễ trong ngày một, ngày hai mà chúng ta phải kiên trì thực hiện", Thủ tướng phát biểu.
Tránh vì lợi ích cá nhân, cục bộ mà quên đi lợi ích tập thể, lợi ích quốc gia, dân tộc
Thủ tướng nêu rõ các mục tiêu: Thứ nhất, phát triển kinh tế biển hiệu quả, bền vững theo Nghị quyết 36-NQ/TW năm 2018 của Trung ương về chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam; thứ hai, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của ngư dân, phát huy ý thức, trách nhiệm của người dân trong khai thác nguồn lợi đại dương và bảo vệ chủ quyền biển đảo; thứ ba là giải quyết dứt điểm khuyến cáo của các nước, các tổ chức quốc tế, trong đó có EC; thứ tư, không để phát sinh vấn đề phức tạp mới trong quản lý và khai thác nguồn lợi thủy sản; thứ năm, chấm dứt đánh bắt, khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo, không theo quy định.
Về nhiệm vụ, giải pháp thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương và các cơ quan liên quan tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, hành động quyết liệt để khẩn trương hoàn thành việc khắc phục các tồn tại, hạn chế, thực hiện có kết quả các nhiệm vụ, giải pháp để ngăn chặn và chấm dứt khai thác IUU, triển khai các ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, của Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia để đón và làm việc với Đoàn Thanh tra của EC đạt kết quả tốt nhất.
Thủ tướng nêu rõ cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, quy định, trong đó có quy định về xử lý vi phạm; đồng thời nhấn mạnh cần làm tốt hơn nữa công tác tuyên truyền, giáo dục, vận động người dân.
Trong quá trình Đoàn Thanh tra của EC công tác tại Việt Nam, cần chuẩn bị hồ sơ, tài liệu liên quan đầy đủ, khách quan, trung thực, tận dụng mọi cơ hội giải thích, chứng minh cho Đoàn Thanh tra hiểu, nắm được hoàn cảnh, điều kiện ngành thủy sản Việt Nam (trong một nước trải qua nhiều năm chiến tranh, còn nhiều khó khăn, đất nước đang phát triển, nền kinh tế đang chuyển đổi, việc chuyển đổi sinh kế, nghề nghiệp của người dân cần có thời gian và độ trễ), cũng như quyết tâm của Chính phủ, nỗ lực của các cơ quan liên quan của Việt Nam trong chống khai thác IUU.
"Các địa phương phải hợp tác, thẳng thắn, trung thực, khiêm tốn, cầu thị, lắng nghe, không đối phó để có kết quả tốt nhất trong đợt thanh tra của EC", Thủ tướng nhắc nhở.
Với ngư dân, Thủ tướng cho rằng cần đề cao ý thức, trách nhiệm công dân trong sống, làm việc theo Hiến pháp và pháp luật, tham gia đóng góp bảo vệ môi trường và phát huy nghĩa vụ công dân trong quan hệ với các nước. "Cần làm sao để người dân có ý thức, thực hiện nghiêm "đi khai, về báo" một cách tự giác vì lợi ích của chính mình và của cộng đồng, của đất nước", Thủ tướng nhấn mạnh.
Thủ tướng kêu gọi tinh thần trách nhiệm và hành động của tất cả các cấp, các ngành trong công tác chống khai thác IUU, nhất là người đứng đầu, đặc biệt là cấp cơ sở - nơi trực tiếp tiếp xúc, quản lý ngư dân. Thủ tướng đề nghị coi đây là một tiêu chí trong đánh giá công tác điều hành, quản lý, xếp loại cán bộ các cấp năm 2023 và các năm tiếp theo.
Thủ tướng một lần nữa nhấn mạnh, cần nghiêm túc thực thi công vụ, cương quyết xử lý vi phạm nhưng chia sẻ với khó khăn của người dân, có cách làm hợp lý, phù hợp với hoàn cảnh, điều kiện từng địa phương, điều căn bản nhất là cần chăm lo, hỗ trợ sinh kế người dân, đồng thời đề cao ý thức và trách nhiệm của người dân, tránh vì lợi ích trước mắt mà quên đi lợi ích lâu dài, tránh vì lợi ích cá nhân, cục bộ mà quên đi lợi ích tập thể, lợi ích quốc gia, dân tộc.
