Vũ khí mới trong cuộc chiến Nga - Ukraine

Nam Trung
Chia sẻ Zalo

Kinhtedothi - Điện Kremlin hôm 5/6 cho biết, một thông báo khẩn cấp từ Tổng thống Vladimir Putin được phát sóng trên nhiều đài phát thanh và truyền hình ở các khu vực của Nga giáp với Ukraine là một sản phẩm giả mạo do tin tặc tạo ra.

Ảnh chụp màn hình đoạn phim cho thấy hình ảnh giả mạo Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố thiết quân luật trên phương tiện truyền thông nhà nước Nga hôm 5/6/2023
Ảnh chụp màn hình đoạn phim cho thấy hình ảnh giả mạo Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố thiết quân luật trên phương tiện truyền thông nhà nước Nga hôm 5/6/2023

Phát biểu giả giọng Tổng thống Putin đã được phát đi hôm 5/6, nói rằng "tình trạng khẩn cấp" đã được ban bố ở các vùng Belgorod, Voronezh và Rostov của Nga do các cuộc tấn công sắp tới từ lực lượng Ukraine. Tuyên bố giả mạo cũng kêu gọi cư dân tại các khu vực này sơ tán khỏi nhà của họ để tìm nơi trú ẩn sâu hơn bên trong nước Nga.

Radio Mir, một trong những đài bị tấn công, cho biết vụ tấn công bởi tin tặc đã kéo dài khoảng 40 phút. Trong khi đó, các clip phát sóng trên truyền hình về một video "deepfakes" Tổng thống Putin cũng bắt đầu lan truyền trên mạng xã hội. Đến nay vẫn chưa ai đứng ra nhận trách nhiệm về vụ hack.

Hãng thông tấn TASS dẫn lời phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov xác nhận: "Đã có một vụ tấn công mạng tại một số khu vực, bao gồm đài phát thanh Radio Mir và một số mạng khác. Nhưng mọi sự cố hiện đã được xử lý và kiểm soát".

Nhà khoa học dữ liệu Arseny Khakhalin - người thường xuyên viết về trí tuệ nhân tạo (AI) - đã tweet rằng vụ tấn công mạng lần này có thể là "việc vũ khí hóa deepfake đầu tiên trong một cuộc chiến thực sự".

Đại tá Philip Ingram, cựu sĩ quan tình báo quân đội Anh và nhà hoạch định chiến lược của NATO, bình luận với Politico Europe: "Các bài đăng giả mạo có chủ ý là nguy cơ ngày càng tăng trong một thế giới chịu ảnh hưởng của AI". Trong tuyên truyền chiến tranh, 'deepfakes' mang lại hiệu quả quân sự hoặc chính trị một cách thuyết phục".

"Tôi ngờ rằng đây sẽ là một công cụ chiến đấu mới. Vài tuần trước, bức ảnh đánh bom Lầu Năm Góc giả mạo lan truyền trên Twitter cũng đã khiến thị trường chứng khoán lao dốc nửa nghìn tỷ USD, trước khi hồi phục trở lại" - Hany Farid, giáo sư tại Đại học của California, và là một chuyên gia về truyền thông kỹ thuật số, nói với Newsweek.

"Đừng quá bất ngờ khi con người xây dựng và triển khai các công cụ để thao túng thực tế. Cùng với các cơ chế phân phối tin tức TV/radio/internet hiện có, nhiều tác nhân khác nhau sẽ lạm dụng những công nghệ này" - ông Farid nói - "Điều này đặc biệt đúng khi các cơ quan quản lý của chúng ta chưa thể tìm ra cách đưa ra các biện pháp bảo vệ thích hợp đối với lĩnh vực công nghệ".

Trong khi đó, Ian Garner, một chuyên gia về tuyên truyền của Nga, nêu quan điểm: "Phía Ukraine - hoặc những người ủng hộ họ - đang ra đòn thông minh... để gieo rắc hỗn loạn sâu trong nước Nga, với hàng loạt video và tin tức liên tục về những câu chuyện mập mờ giữa sự thật và thực tế. 'Các diễn viên' thân Ukraine có thể khiến người dân Nga phải cảnh giác".

Cuộc tấn công mạng hôm 5/6 xảy ra sau một loạt các cuộc tấn công xuyên biên giới của các chiến binh thân Ukraine thuộc Quân đoàn Nước Nga Tự do và Quân đoàn Tình nguyện Nga - được cho là những công dân Nga chống Chính phủ. Hôm 4/6, một trong các nhóm này cho biết họ đã bắt hàng chục tù binh và có ý định dùng để đổi lấy những người lính Ukraine đã bị bắt.

Những nỗ lực này được cho là nhằm dồn các lực lượng của Moscow vào thế khó, và buộc họ phải phân bổ nhân lực và vũ khí vốn đang trở nên khan hiếm để bảo vệ đường biên giới chung dài 1.000km, giữa bối cảnh ngày càng có nhiều dự báo rằng Kiev sẽ tiến hành một cuộc tấn công lớn để chiếm lại các vùng lãnh thổ.

Thứ trưởng Quốc phòng Ukraine Hanna Maliar hôm 5/6 nói rằng quân đội nước này đang "chuyển sang các hành động tấn công" dọc theo một số khu vực của tiền tuyến. Trong khi đó, chỉ huy lực lượng mặt đất của Kiev, Tướng Oleksandr Syrskyi, cho biết các đơn vị của ông đang "tiến nhanh" về phía thành phố Bakhmut.

Cùng ngày, Bộ Quốc phòng Nga thông báo đã thành công đẩy lùi các cuộc tiến công của Ukraine tại vùng Donetsk và Zaporizhzhia, đồng thời khiến cho đối thủ phải "chịu tổn thất đáng kể". "Đối phương đã thiết lập lại Lữ đoàn cơ giới số 23 và 31, tiếp tục thực hiện các cuộc tập kích gần Novodarovka và Levadnoye. Tuy vậy, các cuộc tiến công của đối thủ đã bị chặn đứng bởi tên lửa và pháo binh Nga" - Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Nga, Trung tướng Igor Konashenkov, cho biết.