70 năm và những dấu ấn trong sự phát triển của Thủ đô

Trong 70 năm qua, Hà Nội đã đi qua nhiều dấu mốc và Hà Nội ngày nay đang phát triển nhanh, bền vững, nỗ lực hoàn thành mục tiêu xây dựng Thủ đô Hà Nội “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”.

Nổi bật tinh thần Thủ đô Anh hùng

Sau chiến thắng Điện Biên Phủ lừng lẫy (ngày 7/5/1954), ngày 10/10/1954, Thủ đô Hà Nội được giải phóng, trở lại vị trí trung tâm, đầu não chính trị của cả nước. Thực hiện lời Bác dạy, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Thủ đô đã nỗ lực không ngừng, gương mẫu, đi đầu để đưa Thủ đô ngày càng phát triển.

Ngay sau những ngày giải phóng, cùng với Nhân dân toàn miền Bắc, Hà Nội lần lượt thực hiện các nhiệm vụ cách mạng: Khôi phục kinh tế (1954 - 1957), cải tạo xã hội chủ nghĩa (1958 - 1960); thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1960 - 1965). Đến năm 1965, Hà Nội đã trở thành một trung tâm công nghiệp lớn của miền Bắc, diện mạo Thủ đô đã có nhiều chuyển biến tích cực, bước đầu phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật, phát triển phong trào thi đua lao động sản xuất ngày càng sâu rộng, ra sức chi viện sức người, sức của cho miền Nam kháng chiến chống Mỹ.

Giai đoạn 1965 - 1968 và 1968 - 1972, quân, dân Hà Nội đã anh dũng, kiên cường lần lượt chiến đấu, chiến thắng hai cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, đồng thời chi viện cho tiền tuyến miền Nam. Trong đó, Hà Nội phải đối đầu và đã đánh thắng cuộc tập kích chiến lược bằng máy bay B52 trong 12 ngày đêm cuối năm 1972, lập nên kỳ tích “Điện Biên Phủ trên không”, được thế giới ngợi ca là “Thủ đô của lương tri và phẩm giá con người”.

Dưới sự lãnh đạo của T.Ư Đảng, Bác Hồ; sau đó là thực hiện Di chúc của Bác, Đảng bộ và Nhân dân Hà Nội đã làm nên nhiều thành tựu mới, bước đầu xây dựng Thủ đô xã hội chủ nghĩa, đồng thời ra sức chi viện cho cách mạng miền Nam với phương châm “thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”. Hai phong trào được khởi phát từ Hà Nội đã thành làn sóng mãnh liệt trong cả nước, tạo nên sức mạnh kỳ diệu, huy động cao độ sức đóng góp vào công cuộc chống Mỹ cứu nước là phong trào thanh niên “Ba sẵn sàng” và phụ nữ “Ba đảm đang”. Hàng chục vạn người con Thủ đô lên đường tòng quân chiến đấu khắp các chiến trường. Chỉ tính riêng sức người, Hà Nội đã có hơn 11.000 người con ưu tú hy sinh anh dũng cho sự nghiệp giải phóng hoàn toàn miền Nam, góp sức thu non sông về một mối.

Giai đoạn 1975 - 1985, cả nước cùng Hà Nội lâm vào cuộc khủng hoảng kinh tế - xã hội trầm trọng. Cơ chế kế hoạch hóa tập trung cao độ gắn với chế độ bao cấp vốn thích ứng với thời kỳ chiến tranh, nay không còn phù hợp nữa. Trong bối cảnh đó, Thành ủy Hà Nội đã mạnh dạn đổi mới tư duy, phong cách làm việc, vừa lo lãnh đạo giải quyết những nhiệm vụ cấp bách trước mắt, vừa chỉ đạo sửa đổi, tìm tòi cơ chế, chính sách mới để khắc phục tình trạng trì trệ, tạo tiền đề để Hà Nội bứt phá trong phát triển kinh tế - xã hội.

Bắt đầu từ Đại hội X Đảng bộ TP (tháng 8/1986), Đảng bộ TP đã cùng toàn Đảng bước vào thời kỳ đổi mới, xây dựng, phát triển, hoàn thiện cơ chế kinh tế mới, từng bước đưa Hà Nội ra khỏi khủng hoảng kinh tế - xã hội, đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa theo định hướng xã hội chủ nghĩa nhằm thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Đại hội Đảng bộ lần thứ X và các nghị quyết Đại hội sau đó.

Đi qua những thăng trầm của lịch sử, Thủ đô Hà Nội ngày nay luôn giữ vững vai trò là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa của cả nước. Đặc biệt, trong sự nghiệp đổi mới, Hà Nội đang thay đổi từng ngày, hướng tới một đô thị hiện đại, văn minh và hạnh phúc. Từ năm 1986 đến nay, Hà Nội đi đầu cùng đất nước tiến hành sự nghiệp đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo. Thành tựu đạt được qua 40 năm đổi mới khẳng định mạnh mẽ sức vươn của Thủ đô Anh hùng.

Đổi mới và phát triển mạnh mẽ

Những bước phát triển vượt bậc của Hà Nội là minh chứng cho nỗ lực của Đảng bộ, chính quyền, Nhân dân, để Thủ đô ngày càng phát triển, hiện đại nhưng luôn giữ được bản sắc nghìn năm văn hiến. Các danh hiệu “Thủ đô Anh hùng”, “Thành phố Vì hòa bình”, “Thành phố sáng tạo” chính là cơ hội thuận lợi cho Hà Nội trong việc định vị thương hiệu, quảng bá hình ảnh trong tất cả các lĩnh vực.

Từ một quy mô diện tích và dân số nhỏ bé (152,2km² với 43,7 vạn người), Hà Nội hôm nay mang tầm vóc của một đô thị lớn với diện tích tổng diện tích gần 3.400km², 30 đơn vị hành chính quận, huyện, thị xã; đứng thứ 2 cả nước về dân số và quy mô GRDP, xếp thứ 8 về GRDP bình quân đầu người (thu nhập của người dân bình quân 150 triệu đồng/người/năm). Kinh tế Thủ đô liên tục tăng trưởng, năng suất lao động ngày càng tăng, đạt bình quân trên 7%/năm Tính đến hết năm 2023, tỷ lệ hộ nghèo trên địa bàn TP giảm còn 0,03%; tỷ lệ hộ cận nghèo 0,7%.

Hà Nội không chỉ là Thủ đô, trung tâm đầu não chính trị, hành chính quốc gia mà còn là trung tâm lớn về văn hóa, giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ, kinh tế và giao lưu quốc tế. Đến nay, Hà Nội đã ký thỏa thuận hợp tác với 61 thủ đô, TP các nước; có quan hệ kinh tế thương mại với gần 200 quốc gia và vùng lãnh thổ...

Những năm qua, Hà Nội đã có bước thay đổi lớn về diện mạo đô thị, nông thôn. Nhiều dự án khu đô thị mới văn minh, hiện đại đã và đang hình thành tạo nên không gian đô thị, diện mạo mới cho Thủ đô. Nhiều tuyến đường vành đai, trục hướng tâm, những tuyến cao tốc, đại lộ thênh thang, những cây cầu duyên dáng vắt qua sông Hồng, từng bước hình thành hệ thống giao thông đồng bộ, khép kín.

Thủ đô Hà Nội cũng là nơi hội tụ và kết tinh những giá trị truyền thống toàn dân tộc. Qua mỗi thời kỳ, Hà Nội luôn được đồng bào mọi miền đất nước gửi gắm niềm tin yêu và hy vọng. Ngày nay, với vai trò là trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, trung tâm lớn về văn hóa, khoa học, giáo dục, kinh tế và giao dịch quốc tế, Hà Nội luôn xác định trách nhiệm hợp tác với các tỉnh, TP trong vùng kinh tế trọng điểm và các địa phương trong cả nước nhằm khai thác tốt hơn tiềm năng, thế mạnh của mỗi địa phương, tạo ra sức mạnh tổng hợp, thúc đẩy sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của mỗi địa phương, cả nước. Nhiều biên bản hợp tác được ký kết, nhiều hoạt động hợp tác giữa Hà Nội với các tỉnh, TP được triển khai, đạt kết quả đáng khích lệ. Tinh thần "Hà Nội vì cả nước, cùng cả nước" đã tỏa sáng và kết tinh thành những giá trị vững bền, tiếp tục đưa Thăng Long - Hà Nội nổi bật lên những phẩm chất đặc biệt: Văn hiến, Anh hùng, Hòa bình, Hữu nghị!

Thời gian tới, Hà Nội định hướng sẽ triển khai thực hiện hiệu quả Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050; Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng Thủ đô đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065. Hai quy hoạch này sẽ giúp định hình về không gian, quản lý đô thị, đầu tư, phát triển đô thị TP Hà Nội trong tương lai…

Đẩy nhanh tiến độ các dự án giao thông trên cao, đường sắt đô thị nổi và ngầm, các công trình ngầm gắn với khả năng kết nối đồng bộ giữa các loại hình vận tải hành khách công cộng. Hoàn thành đưa vào khai thác sử dụng đường Vành đai 4 – Vùng Thủ đô, từ đó góp phần tăng cường khả năng kết nối, tạo động lực, tác động lan tỏa liên vùng, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội; chuẩn bị cho triển khai xây dựng đường Vành đai 5 trước năm 2027. Đầu tư, xây dựng phát triển đô thị, hoàn chỉnh mô hình cấu trúc phát triển Thủ đô. Phấn đấu đến năm 2025 có 3 đến 5 huyện phát triển thành quận; đến năm 2030 có thêm 1 đến 2 huyện phát triển thành quận.

Đồng thời hướng đến những mục tiêu, đến năm 2030, Hà Nội là TP “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”, nơi hội tụ tinh hoa văn hóa của cả nước và thế giới; trung tâm đi đầu trong nghiên cứu, sáng tạo, ứng dụng và chuyển giao khoa học - công nghệ mới; trung tâm, động lực thúc đẩy phát triển vùng đồng bằng sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm của Bắc Bộ và cả nước; trung tâm kinh tế tài chính lớn, cực tăng trưởng có vai trò dẫn dắt kinh tế của đất nước, có tầm ảnh hưởng trong khu vực, dựa trên mô hình phát triển xanh và kinh tế tuần hoàn, kinh tế số và kinh tế chia sẻ; thực sự là trung tâm lớn, tiêu biểu, hàng đầu cả nước về giáo dục, đào tạo chất lượng cao, ngang tầm khu vực và quốc tế.

Kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2024) là dịp chúng ta nhìn lại một chặng đường lịch sử vẻ vang, bước trưởng thành và phát triển, các dấu mốc đáng nhớ, để thêm tự hào và trách nhiệm với Hà Nội; chung tay, góp sức đưa Thủ đô vượt qua mọi khó khăn, thách thức, thực hiện thành công Nghị quyết số 15 - NQ/TW ngày 5/5/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, tạo thêm nhiều dấu ấn mới, cùng cả nước vững bước trên con đường đổi mới, hội nhập và phát triển.