Nguyên nhân gây viêm khớp đa dạng
Viêm khớp có nhiều nguyên nhân. Viêm xương khớp là do khớp bị hao mòn theo thời gian hoặc do sử dụng quá mức. Viêm khớp dạng thấp, lupus và xơ cứng bì là do hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công các mô của chính cơ thể. Bệnh gút (gout) là do sự tích tụ các tinh thể trong khớp. Một số dạng viêm khớp có thể liên quan đến gen. Đối với một số dạng viêm khớp khác, nguyên nhân vẫn chưa được biết rõ.
Ai có nguy cơ mắc viêm khớp? Một số yếu tố nguy cơ mắc viêm khớp không thể tránh khỏi hoặc thay đổi bao gồm: tuổi tác, càng lớn tuổi, càng có nhiều khả năng bị viêm khớp; giới tính: phụ nữ có nhiều khả năng bị viêm khớp hơn nam giới; di truyền: một số loại viêm khớp có liên quan đến một số gen nhất định...
Các yếu tố nguy cơ có thể tránh hoặc thay đổi bao gồm: cân nặng: thừa cân hoặc béo phì có thể làm hỏng khớp gối và điều này có thể khiến chúng dễ bị viêm xương khớp hơn; chấn thương; nhiễm trùng; viêm khớp phản ứng có thể ảnh hưởng đến các khớp sau khi bị nhiễm trùng…
Người chạy bộ có thể bị viêm khớp, nhưng chạy bộ có phải là nguyên nhân không? Nhiều năm chạy bộ (chạy trên vỉa hè hoặc thậm chí là bề mặt mềm hơn) có thể làm mòn khớp, giống như lốp xe bị mòn sau khi bạn chạy đủ nhiều dặm. Thật dễ dàng để đổ lỗi cho việc chạy bộ khi một người chạy bộ thường xuyên bị viêm khớp. Nhưng sự đổ lỗi đó có thể là sai lầm. Những câu hỏi cần đặt ra: chạy bộ có làm hỏng khớp và dẫn đến viêm khớp không? Viêm khớp có phát triển trước và dễ nhận thấy hơn khi chạy không?
Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy chạy không gây ra bệnh viêm xương khớp hoặc bất kỳ bệnh khớp nào khác. Một phân tích vào năm 2022 về 24 nghiên cứu không tìm thấy bằng chứng nào về tác hại đáng kể đối với sụn lót khớp gối trên phim chụp MRI ngay sau khi chạy. Nhìn chung, nghiên cứu cho thấy chạy bộ không phải là nguyên nhân gây viêm khớp, thậm chí có thể có tác dụng bảo vệ khớp.
Xu hướng trong các nghiên cứu gần đây cho thấy rằng chạy bộ không làm mòn các khớp của bạn. Điều đó sẽ giúp cho những người trong chúng ta thích chạy bộ an tâm.
Triệu chứng viêm khớp và cách phòng ngừa
Viêm khớp có nghĩa là đỏ và sưng (viêm) ở khớp. Khớp là nơi 2 hoặc nhiều xương gặp nhau. Có hơn 100 bệnh viêm khớp khác nhau. Các bệnh thấp khớp bao gồm bất kỳ tình trạng nào gây đau, cứng và sưng ở khớp, cơ, gân, dây chằng hoặc xương. Viêm khớp thường là tình trạng dai dẳng (mãn tính).
Viêm khớp và các bệnh thấp khớp khác phổ biến hơn ở phụ nữ so với nam giới. Chúng cũng thường liên quan đến tuổi già. Nhưng chúng ảnh hưởng đến mọi người ở mọi lứa tuổi. Có 2 dạng viêm khớp phổ biến nhất:
Viêm xương khớp: là loại viêm khớp phổ biến nhất. Đây là bệnh mãn tính của các khớp, đặc biệt là các khớp chịu lực của đầu gối, hông và cột sống. Bệnh phá hủy lớp phủ ở đầu xương (sụn) và làm hẹp không gian khớp. Bệnh cũng có thể gây ra tình trạng xương phát triển quá mức, gai xương và giảm chức năng. Bệnh xảy ra ở hầu hết mọi người khi họ già đi. Bệnh cũng có thể xảy ra ở những người trẻ tuổi do chấn thương hoặc sử dụng quá mức.
Viêm khớp dạng thấp: đây là một bệnh viêm của lớp lót khớp. Tình trạng viêm có thể ảnh hưởng đến tất cả các khớp. Bệnh cũng có thể ảnh hưởng đến các cơ quan như tim hoặc phổi.
Các dạng viêm khớp hoặc rối loạn liên quan khác bao gồm: bệnh gút, tình trạng này khiến các tinh thể axit uric tích tụ trong các khớp nhỏ, chẳng hạn như ngón chân cái, bệnh gây đau và viêm; lupus: đây là một rối loạn tự miễn dịch mãn tính, bệnh gây ra các giai đoạn viêm và tổn thương ở khớp, gân và các cơ quan; xơ cứng bì: bệnh tự miễn dịch này gây ra tình trạng dày và cứng da và các mô liên kết khác trong cơ thể; viêm cột sống dính khớp…
Các triệu chứng viêm khớp của mỗi người có thể khác nhau. Các triệu chứng phổ biến nhất bao gồm: đau ở 1 hoặc nhiều khớp không khỏi hoặc tái phát; nóng và đỏ ở 1 hoặc nhiều khớp; sưng ở 1 hoặc nhiều khớp; cứng ở 1 hoặc nhiều khớp; khó cử động 1 hoặc nhiều khớp theo cách bình thường…
Để xác định tình trạng viêm khớp, nên đến bác sĩ để được thăm khám, tư vấn. Phương pháp điều trị sẽ phụ thuộc vào các triệu chứng, độ tuổi và sức khỏe tổng quát của bạn. Không có cách chữa khỏi bệnh viêm khớp. Mục tiêu của việc điều trị thường là hạn chế cơn đau và tình trạng viêm, đồng thời giúp bảo đảm chức năng của khớp. Thực hiện các thay đổi lối sống có thể cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn.
Các thay đổi lối sống bao gồm: giảm cân, cân nặng tăng thêm gây thêm áp lực lên các khớp chịu lực, chẳng hạn như hông và đầu gối; tập thể dục: một số bài tập có thể giúp giảm đau và cứng khớp bao gồm bơi lội, đi bộ, các bài tập kéo giãn; hoạt động và nghỉ ngơi: để giảm căng thẳng cho các khớp, hãy chuyển đổi giữa hoạt động và nghỉ ngơi; sử dụng các thiết bị hỗ trợ như gậy, nạng và xe tập đi...
