Dự phiên họp có Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn, đại diện Bộ LĐTB&XH, Bộ VHTT&DL, Bộ Nội vụ, Bộ Tài chính, Bộ KH&ĐT, Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước, các thành viên Đoàn giám sát...
Chủ động chuẩn bị đội ngũ nhà giáo
Phát biểu mở đầu phiên họp thứ 25 của Ủy ban TVQH, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, giáo dục đào tạo được Đảng, Nhà nước xác định là quốc sách hàng đầu, là một trong các đột phá chiến lược để đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Thể chế hóa chủ trương của Đảng, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 về đổi mới chương trình sách giáo khoa giáo dục phổ thông để xem xét, đánh giá toàn diện kết quả tổ chức thực hiện sau hơn 10 năm thực hiện, rút ra bài học kinh nghiệm, đề xuất giải pháp, kiến nghị.
Để tiếp tục triển khai thực hiện hiệu quả 2 Nghị quyết trên, Ủy ban TVQH đã ban hành Nghị quyết số 23 về Chương trình giám sát năm 2023, trong đó có giám sát chuyên đề “Việc thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông”.
Chuyên đề giám sát đã nhận được sự quan tâm rộng rãi của các cấp, các ngành, cử tri và nhân dân. Đoàn giám sát đã nhận được sự quan tâm sát sao của Ủy ban TVQH, Chủ tịch Quốc hội đã thường xuyên chỉ đạo, cho ý kiến. Đoàn giám sát đã bám sát các kế hoạch, triển khai các hoạt động đúng tiến độ, trên cơ sở kế thừa kết quả các chuyên đề giám sát trước đây, thực hiện một số thay đổi về cách thức tiếp cận, tổ chức, đảm bảo khoa học, khách quan, tổng hợp xây dựng bộ tài liệu kỹ lưỡng.
Báo cáo tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hoá, Giáo dục của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, trong bối cảnh phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội đã được Chính phủ, các bộ, ngành trung ương, các tỉnh, thành phố và nhất là Bộ GD&ĐT, ngành giáo dục và toàn thể đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục phổ thông tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nghiêm túc, với tinh thần trách nhiệm, quyết tâm cao, tạo chuyển biến tích cực, đạt được nhiều kết quả quan trọng, đáng ghi nhận.
Việc thể chế hóa chủ trương của Đảng về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục phổ thông đã được Quốc hội, Chính phủ và các bộ, ngành nghiêm túc thực hiện. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức thực hiện đã được ban hành tương đối toàn diện, bao quát những vấn đề cốt lõi, cần thiết nhất theo yêu cầu đổi mới.
Nhìn chung, các văn bản được ban hành kịp thời, đúng tiến độ, phù hợp thẩm quyền. Tuy nhiên, vẫn còn tình trạng ban hành văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn triển khai thực hiện chưa bảo đảm yêu cầu về tiến độ và chất lượng, chưa phù hợp với quy định và yêu cầu của thực tiễn…
Về đổi mới chương trình giáo dục phổ thông, Đoàn giám sát nhận thấy, chương trình giáo dục phổ thông mới được xây dựng công phu, nghiêm túc, dựa trên cơ sở chính trị, khoa học, lý luận và thực tiễn, có tính kế thừa và phát triển; bám sát mục tiêu, yêu cầu và nội dung đổi mới theo Nghị quyết số 29-NQ/TW và Nghị quyết số 88/2014/QH13. Quy trình xây dựng, thẩm định, phê duyệt, ban hành Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã được thực hiện đúng quy định, công khai, minh bạch.
Bên cạnh đó, Chính phủ, Bộ GD&ĐT, Bộ Nội vụ và các địa phương đã chủ động chuẩn bị đội ngũ nhà giáo; đề xuất nhiều giải pháp để bổ sung biên chế giáo viên; sửa đổi, hoàn thiện cơ chế tuyển dụng lao động để giải quyết khó khăn về thiếu giáo viên; chủ động, tích cực đào tạo, bồi dưỡng tập huấn đội ngũ giáo viên, nâng chuẩn trình độ đào tạo của nhà giáo theo lộ trình; hệ thống cơ sở vật chất, thiết bị dạy học tiếp tục được quan tâm đầu tư.
Đề xuất 3 nhóm giải pháp thực hiện
Từ kết quả giám sát, Đoàn giám sát đã đề xuất 3 nhóm giải pháp về thể chế, cơ chế và về tổ chức thực hiện. Cụ thể, nhóm giải pháp về hoàn thiện thể chế, chính sách; nhóm giải pháp về nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về đổi mới chương trình giáo dục phổ thông; nhóm giải pháp về tăng cường các điều kiện bảo đảm triển khai đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông.
Đoàn giám sát kiến nghị trong thời gian tới nghiên cứu bổ sung, sửa đổi Luật Giáo dục; xây dựng Luật điều chỉnh về nhà giáo; bổ sung, sửa đổi pháp luật liên quan (như Luật Ngân sách nhà nước, Luật Đầu tư, Luật Đất đai, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, các luật về thuế…); Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các Đoàn đại biểu Quốc hội, HĐND các tỉnh, thành phố tiếp tục tăng cường giám sát việc triển khai thực hiện đổi mới chương trình giáo dục phổ thông; giám sát việc triển khai thực hiện nhiệm vụ về giáo dục trong các chương trình mục tiêu quốc gia; giám sát việc bảo đảm cơ sở vật chất trường, lớp được bố trí trong kế hoạch đầu tư công trung hạn của các địa phương…
Đồng thời kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, các cơ quan, tổ chức có liên quan, UBND cấp tỉnh triển khai thực hiện các giải pháp, kiến nghị nêu trong Báo cáo số 584/BC-ĐGS ngày 11/8/2023 của Đoàn giám sát…
Kiến nghị có nghị quyết riêng về đổi mới giáo dục
Thay mặt cơ quan chịu sự giám sát, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết, ngành giáo dục với hơn 1 triệu nhà giáo đã làm rất nhiều việc rất thực chất, vượt qua muôn vàn khó khăn thử thách để tạo nên những chuyển biến có thực trong thực tế. Đây là lần đầu tiên kể từ khi triển khai đổi mới giáo dục phổ thông năm 2018 có một Đoàn giám sát làm việc với quy mô rộng lớn, toàn diện mang tính toàn quốc.
''Ngành giáo dục thấy vui mừng vì những gì ngành giáo dục làm được trong thời gian qua đã được ghi nhận. Những ghi nhận của Đoàn giám sát khiến cho toàn ngành được động viên rất nhiều, bởi Đoàn giám sát đã làm việc một cách rất nghiêm túc, trách nhiệm, khoa học, sâu sát, thực tiễn và với tinh thần thấu hiểu, xây dựng'' -Bộ trưởng Bộ GD&ĐT bày tỏ.
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn khẳng định, đổi mới giáo dục phổ thông theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 là một cuộc đổi mới có chiều sâu toàn diện và triệt để nhất so với lần đổi mới trước đây; khác về tư tưởng chỉ đạo, nhằm phát triển toàn diện con người.
Cảm ơn các nhận định đã nêu trong báo cáo giám sát, người đứng đầu ngành giáo dục cho biết, ngành sẽ nghiên cứu tiếp thu và giải trình thêm trước Quốc hội, trước nhân dân; xử lý và triển khai ngay các công việc cần thiết.
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cũng kiến nghị Đoàn giám sát nghiên cứu bỏ nội dung như giao Bộ GD&ĐT soạn thảo một bộ sách giáo khoa trong dự thảo Nghị quyết về giám sát. Đồng thời, kiến nghị có nghị quyết riêng về đổi mới giáo dục và giao Bộ GD&ĐT trình Chính phủ trình Quốc hội các phương án về tăng cường điều kiện đảm bảo cho đổi mới giáo dục, đặc biệt và quan trọng nhất làm sao cho đội ngũ giáo viên sống bằng nghề…
