Xin Thứ trưởng cho biết ý nghĩa chuyến công tác của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN - GCC lần thứ nhất và thăm Vương quốc Ả-rập Xê-út.
Trước hết, xin được khẳng định chuyến công tác của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự HNCC ASEAN-GCC và thăm Vương quốc Ả-rập Xê-út đã thành công tốt đẹp, đạt và vượt các mục tiêu đề ra, nhằm tích cực triển khai đường lối đối ngoại của Đại hội Đảng lần thứ XIII, trong đó nhấn mạnh sự chủ động tăng cường quan hệ với các nước và tìm hướng đi mới mở rộng hợp tác kinh tế phục vụ phát triển bền vững, đồng thời phát huy vai trò nòng cốt của Việt Nam tại các diễn đàn, cơ chế hợp tác đa phương cấp khu vực và toàn cầu.
Về HNCC ASEAN-GCC, đây là lần đầu tiên kể từ khi thiết lập quan hệ năm 1990, lãnh đạo các nước ASEAN đã gặp gỡ với lãnh đạo các nước Hội đồng hợp tác vùng Vịnh (GCC), ghi dấu mốc lịch sử trong quan hệ hai bên, đồng thời tiếp thêm động lực mới cho hợp tác ASEAN-GCC, vì hòa bình, ổn định và phồn vinh của cả hai khu vực và trên thế giới.
HNCC ASEAN-GCC có ý nghĩa đặc biệt và đạt được những mục tiêu đề ra với nhiều kết quả quan trọng. Thứ nhất, hai bên đều khẳng định coi trọng vai trò và vị trí của nhau, cam kết tăng cường và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ, hợp tác bình đẳng, cùng có lợi; dự kiến sẽ định kỳ tổ chức gặp gỡ cấp cao ASEAN-GCC 2 năm/lần. Thứ hai, ASEAN và GCC nhấn mạnh cần khai thác hiệu quả dư địa, tiềm năng hợp tác còn rất lớn giữa hai bên, nhất trí phối hợp đẩy mạnh hợp tác trên các lĩnh vực chính trị-an ninh, kinh tế, văn hóa-xã hội và hợp tác phát triển. Có thể kể đến một số lĩnh vực ưu tiên như thương mại, đầu tư, bảo đảm chuỗi cung ứng, kết nối, hợp tác biển, an ninh năng lượng, lương thực, công nghiệp Halal, đổi mới sáng tạo, văn hóa, du lịch, lao động, ứng phó biến đổi khí hậu, chuyển đổi năng lượng, phát triển xanh,… Thứ ba, hai bên nhất trí tăng cường hợp tác đa phương, thúc đẩy đối thoại, hợp tác, xây dựng lòng tin, thượng tôn pháp luật, tôn trọng độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, không can thiệp vào công việc của nhau, chung tay giải quyết các thách thức khu vực và toàn cầu, đóng góp hiệu quả cho hoà bình, an ninh, ổn định và phát triển bền vững.
Các nước bày tỏ quan ngại về những diễn biến gần đây tại Dải Gaza, kêu gọi các bên ngừng bắn ngay lập tức, chấm dứt các hành động sử dụng vũ lực, tôn trọng luật nhân đạo quốc tế, nối lại đàm phán, giải quyết các bất đồng thông qua các biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế và các nghị quyết liên quan của LHQ. Kết thúc Hội nghị, các lãnh đạo ASEAN và GCC đã thông qua Tuyên bố chung, đề ra các định hướng phát triển và nâng tầm quan hệ ASEAN-GCC trong thời gian tới.
Về quan hệ với Ả-rập Xê-út và các nước vùng Vịnh, chuyến thăm Ả-rập Xê-út lần này là chuyến công tác đầu tiên của một Thủ tướng Chính phủ Việt Nam, tạo tiền đề quan trọng để hai nước tăng cường tin cậy chính trị và mở ra các cơ hội hợp tác mới. Đồng thời, đây cũng là cơ hội thắt chặt hơn mối quan hệ với tất cả các quốc gia vùng Vịnh, một khu vực có tổng GDP lên đến 2.200 tỷ USD, nếu tính là một nền kinh tế đơn nhất sẽ đứng thứ 8 trên thế giới.
Chuyến công tác của Thủ tướng Phạm Minh Chính tạo bước đột phá trong tìm kiếm những cơ hội hợp tác mới, mở rộng thị trường cho hàng hoá, dịch vụ của Việt Nam vào Ả-rập Xê-út và cả thị trường GCC, đặc biệt là về thu hút vốn đầu tư, mở rộng thương mại, chuyển đổi năng lượng, tăng trưởng bền vững, cung ứng lao động tay nghề cao, phát triển ngành Halal, xuất khẩu nông thuỷ sản và du lịch.
Xin Thứ trưởng cho biết về các hoạt động và kết quả nổi bật của chuyến công tác vừa qua của Thủ tướng Chính phủ.
Chuyến thăm của Thủ tướng Chính phủ tới Ả-rập Xê-út đã mở đường cho các cơ hội hợp tác mới giữa Việt Nam và Ả-rập Xê-út nói riêng và các nước thành viên GCC nói chung. Trong 2 ngày tại Ả-rập Xê-út, Thủ tướng Chính phủ đã tiến hành 20 hoạt động với nội dung, hình thức phong phú, đạt được nhiều kết quả cụ thể trên tất cả các mặt.
Đoàn Việt Nam đã tham gia chủ động, tích cực, đóng góp quan trọng và có trách nhiệm cho thành công chung của Hội nghị cấp cao ASEAN-GCC đầu tiên. Tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ đã có bài phát biểu quan trọng, đề cao ý nghĩa của Hội nghị, mở ra những kỳ vọng to lớn để hai bên cùng nhau phấn đấu đưa quan hệ lên một tầm cao mới vì hòa bình, hợp tác và cùng phát triển.
Thủ tướng Phạm Minh Chính đã mang đến Hội nghị thông điệp rõ ràng: ASEAN và GCC cần phải có quyết tâm chính trị, thích ứng năng động, phát huy ý chí tự cường và tiềm năng hợp tác to lớn, khơi thông các nguồn lực phát triển, khởi tạo các ý tưởng đột phá, triển khai các hành động cụ thể để thực sự bứt phá mạnh mẽ, trở thành điểm sáng của hợp tác khu vực và thế giới. Thủ tướng đề nghị: (i) ASEAN và GCC cùng nhau tạo thuận lợi hơn nữa để kinh tế, thương mại và đầu tư trở thành trụ cột chính, là động lực kết nối hai khu vực, bổ trợ cho nhau cùng phát triển; (ii) Cần nhanh chóng thể chế hóa hợp tác ASEAN-GCC bằng các cơ chế hợp tác thường xuyên, thực chất, hiệu quả trên từng lĩnh vực cụ thể nhằm hiện thực hóa các cam kết của lãnh đạo cấp cao giữa hai bên; (iii) Tăng cường hợp tác đa phương để cùng nhau giữ gìn môi trường hòa bình, ổn định cho phát triển.
Đối với Ả-rập Xê-út, đây là chuyến thăm của lãnh đạo cấp cao Việt Nam sau 13 năm và mang tính chất rất quan trọng, nhằm mở đường, tìm tiếm và tận dụng các cơ hội hợp tác giữa Việt Nam và Ả-rập Xê-út cũng như các nước ở vùng Vịnh. Trong hội đàm với Hoàng Thải tử Thủ tướng Ả-rập Xê-út và các cuộc gặp song phương với lãnh đạo các nước thành viên GCC, chúng ta đã thể hiện quyết tâm thúc đẩy quan hệ hợp tác với các nước đi vào chiều sâu, thực chất, hiệu quả hơn. Trong trao đổi, các nước đều đánh giá cao vai trò và vị thế của Việt Nam, vai trò lãnh đạo điều hành cũng như triển vọng tương lai phát triển của nền kinh tế Việt Nam. Như lãnh đạo của Ả-rập Xê-út chia sẻ, họ mong muốn tham gia đồng hành cùng tương lai tương sáng đó của Việt Nam, mong muốn biến sự ngưỡng mộ đối với Việt Nam trở thành hành động hợp tác cụ thể trong thời gian tới. Quốc vương Qatar khẳng định không có giới hạn nào trong hợp tác với Việt Nam; sẽ phối hợp để gỡ bỏ mọi rào cản, vướng mắc thúc đẩy hợp tác giữa hai bên trong thời gian tới. Các nước cho rằng còn nhiều dư địa hợp tác với Việt Nam cũng như Việt Nam có thể mở cửa để thu hút các khoản đầu tư lớn, tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực truyền thống cũng như mở rộng sang các lĩnh vực mới như chuyển đối số, chuyển đổi xanh, chuyển đổi năng lượng, hợp tác ứng phó với biến đổi khí hậu và nhiều lĩnh vực đa dạng khác.
Các nước cũng bày tỏ sẵn sàng trao đổi, thúc đẩy thương mại, mở cửa thị trường cho các sản phẩm nông thủy sản của Việt Nam và đặc biệt là phát triển ngành công nghiệp Halah, mở ra một hướng đi mới cho ngành nông thực phẩm của Việt Nam. Bên cạnh đó là lĩnh vực hợp tác rất quan trọng về lao động, trong đó có việc cử lao động tay nghề cao của Việt Nam tham gia vào các dự án lớn của Ả-rập Xê Út và các nước vùng Vịnh. Cuối cùng là thúc đẩy hợp tác về du lịch, tăng cường kết nối, trao đổi văn hóa, giao lưu nhân dân giữa Việt Nam và các nước vùng Vịnh.
Nhằm khai thông nguồn vốn đầu tư vào Việt Nam, Quỹ đầu tư công 620 tỷ USD của Ả-rập Xê-út đã cam kết dành nguồn lực nhiều hơn cho các dự án lớn phát triển hạ tầng của Việt Nam. Nhiều tập đoàn lớn của Ả-rập Xê-út khẳng định sẽ xem xét mở rộng hoạt động đầu tư tại Việt Nam trong các lĩnh vực như thép, thép tiền chế, bán lẻ, nông nghiệp và năng lượng sạch và mong muốn qua Việt Nam mở rộng mạng lưới kinh doanh của các doanh nghiệp này sang các nước ASEAN.
Nhân dịp chuyến thăm, cùng với việc tổ chức thành công Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam và Ả-rập Xê-út, hai bên cũng đã ký kết 5 văn kiện hợp tác trong các lĩnh vực tư pháp, ngoại giao, phòng chống tội phạm, du lịch và xúc tiến thương mại, qua đó, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý và điều kiện hợp tác thuận lợi cho hai nước trong thời gian tới.
