Bộ GTVT vừa có văn bản gửi Bộ Nội vụ về việc cho phép Cục Đăng kiểm Việt Nam được ký hợp đồng lao động tại các đơn vị trực thuộc cơ quan này cho đến khi tuyển dụng đủ viên chức theo quy định. Đề xuất này bắt nguồn từ tình trạng thiếu hụt nhân sự nghiêm trọng mà Cục Đăng kiểm Việt Nam đang phải đối mặt trong thời gian gần đây.
Vừa thiếu vừa không đều
Tuy nhiên, trường hợp đề xuất này được thông qua sẽ cần thêm một thời gian nữa. Trong khi đó, tình trạng thiếu nhân sự của ngành đăng kiểm hiện đang là vấn đề thời sự và diễn ra căng thẳng từng ngày, từng giờ.
Ông Nguyễn Văn Phương – Phó trưởng Phòng Chất lượng xe cơ giới, Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết, toàn hệ thống đăng kiểm hiện có 281 trung tâm tương ứng 489 dây chuyền kiểm định. Theo tính toán, mỗi dây chuyền cần tối thiểu 4 đăng kiểm viên. Như vậy toàn hệ thống đăng kiểm cần khoảng 2.000 đăng kiểm viên, bao gồm cả bậc thường và bậc cao.
“Hiện nay cả hệ thống đang có 2.014 đăng kiểm viên. Đấy là tính tất tần tật. Còn thực tế nhiều người đã nghỉ việc, khoảng 300 người đã bị khởi tố. Như thế để thấy ngành đăng kiểm đang thiếu hụt nhân sự trầm trọng như thế nào” – ông Nguyễn Văn Phương nói.
Ngoài việt thiếu hụt thì tình trạng nhân sự phân bố không đều giữa các địa phương và giữa các thời điểm trong năm (cao điểm và thấp điểm) cũng đang là vấn đề gây khó khăn không nhỏ cho ngành đăng kiểm. “Ví dụ như thời điểm trước Tết là chúng tôi bó tay luôn” – ông Nguyễn Văn Phương cho hay.
Cục Đăng kiểm Việt Nam mong muốn được các cơ quan, đơn vị cùng chung tay tháo gỡ khó khăn để đơn vị này sớm tuyển được nhân sự, kịp thời ổn định, vận hành trở lại các trung tâm đăng kiểm để phục vụ người dân, doanh nghiệp; có thời gian để nghiên cứu, xây dựng, sửa đổi các văn bản pháp luật, quy trình kiểm định ngăn ngừa tiêu cực và tạo điều kiện tối đa để người dân thực hiện kiểm định xe
Theo số liệu mới nhất của Cục Đăng kiểm Việt Nam (tính đến chiều ngày 26/2), cả nước hiện có 121/489 dây chuyền kiểm định phải tạm dừng hoạt động do đơn vị đăng kiểm đang bị cơ quan công an điều tra, hoặc không đủ điều kiện hoạt động theo Nghị Định 139/2028/NĐ-CP hoặc tự đóng cửa.
Căng thẳng nhất là tại hai TP lớn là Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Cụ thể, Hà Nội chỉ còn 16/31 đơn vị đăng kiểm đang hoạt động với 31/61 dây chuyền kiểm định (chiếm 53% so với trước đây).
Con số này của TP Hồ Chí Minh là 11/19 đơn vị đăng kiểm hoạt động với 26/48 dây chuyền kiểm tra (chiếm 54% so với trước đây). Với tình trạng thiếu nhân sự như hiện nay, dự báo trong thời gian tới, số đơn vị đăng kiểm phải dừng hoạt động tại hai địa phương này sẽ còn tiếp tục kéo dài thêm.
Cần giải pháp đồng bộ, lâu dài
Về mặt lý thuyết, giải pháp tốt nhất để giải quyết vấn đề thiếu hụt nhân sự là bổ sung thêm người. Tuy nhiên, với ngành đăng kiểm hiện nay, cách làm này không dễ để thực hiện và có thực hiện cũng cần thời gian nhất định.
Đặc thù của ngành đăng kiểm đòi hỏi công tác tuyển dụng, đào tạo và lựa chọn nhân sự cần nhiều thời gian và tiêu chuẩn riêng. Thông thường, sau khi tuyển dụng, những người thi đạt sẽ phải trải qua một khoá đào tạo, thực hành trong khoảng thời gian 1 năm.
Sau khi trải qua thời gian đào tạo, nhân sự còn tiếp tục trải qua một cuộc thi tuyển nữa để cấp chứng chỉ đăng kiểm viên bậc thường, còn để đạt đăng kiểm viên bậc cao, sẽ mất thêm thời gian 3 năm kế tiếp kể từ khi trở thành đăng kiểm viên bậc thường. Các đăng kiểm viên này phải được tập huấn, đào tạo, trải qua kỳ thi và phải thông qua tất cả hạng mục đánh giá để được cấp chứng chỉ đăng kiểm viên bậc cao, chỉ cần một hạng mục không đạt sẽ bị trượt.
Riêng những người muốn trở thành đăng kiểm viên bậc cao phải làm công tác kiểm định xe liên tục trong 4,5 năm. Trong lĩnh vực đăng kiểm, kiểm định viên bậc cao là vô cùng quan trọng bởi đây là lực lượng nòng cốt, đặc biệt với đăng kiểm xe cơ giới. Bởi để làm việc tại Phòng Kiểm định xe cơ giới, đăng kiểm viên phải có từ 5 - 10 năm làm việc mới đủ kinh nghiệm, các loại chứng chỉ để tự tin hoạt động độc lập.
Cục Đăng kiểm Việt Nam dự báo, trong tháng 3 tới, năng lực kiểm định của các trung tâm đăng kiểm còn lại hoạt động chỉ đạt 42% nhu cầu người dân tại Hà Nội và 53% tại TP Hồ Chí Minh. Đến tháng 4, tình trạng ùn tắc tại các trung tâm đăng kiểm có thể sẽ còn nghiêm trọng hơn và nguy cơ đứt gãy hệ thống kiểm định hoàn toàn có thể xảy ra.
Phó trưởng Phòng Chất lượng xe cơ giới Nguyễn Văn Phương cho biết, trước mắt, ngành đăng kiểm vẫn đang phải trông chờ vào những đợt bổ sung nhân sự mới để giải quyết tình trạng thiếu hụt đăng kiểm viên hiện nay.
“Sắp tới có một đợt đăng kiểm viên thực tập, người ta đã thực tập đủ 12 tháng, chúng tôi sẽ đánh giá, nếu ai đạt nhiêu cầu thì sẽ cấp chứng chỉ” – ông Nguyễn Văn Phương nói và cho biết thêm, đợt bổ sung sắp tới có khoảng 50 người nhưng đấy chỉ là số lượng, còn về chất lượng, ai đạt yêu cầu còn phải đánh giá tiếp.
Tiếp đó, đến đầu tháng 4/2023, sẽ lại có thêm một đợt bổ sung nhân sự khác với số lượng tương tự. Ông Phương cho hay, ngoài hai đợt bổ sung nhân sự này, ngành đăng kiểm đang lên kế hoạch đào tạo tiếp cũng như chuẩn hóa lại quy trình đào tạo, chuẩn hóa giảng viên… để đảm bảo có nguồn cung cấp nhân sự đều và ổn định trong thời gian tới.
Vừa qua, Cục Đăng kiểm Việt Nam có tờ trình lên Bộ GTVT về việc miễn kiểm định lần đầu cho ô tô nhập khẩu và lắp ráp mới. Ngành đăng kiểm kỳ vọng sẽ được thực hiện chính sách này từ tháng 7/2023. Nếu đề xuất này được thông qua sẽ giảm tải được một phần xe mới. Tuy nhiên, đây cũng chỉ là giải pháp ngắn hạn.
Còn để giải quyết triệt để vấn đề thiếu hụt nhân sự của ngành đăng kiểm hiện nay cần rất nhiều giải pháp đồng bộ. Trong đó, ngoài tăng cường nhân sự mới, giải pháp động viên tinh thần cho những đăng kiểm viên đang làm việc cũng là việc làm rất quan trọng.
“Về tinh thần, anh em cũng rất tâm tư. Giờ khá nhiều đăng kiểm viên xin nghỉ vì môi trường làm việc căng thẳng. Tôi tôi mới sang bên này được tầm 20 ngày nhưng mà chưa nghỉ ngày thứ 7, chủ nhật nào. Căng thẳng lắm. Không biết với tốc độ này thì sẽ trụ được bao nhiêu lâu” – ông Nguyễn Văn Phương tâm sự.
Việc thiếu hụt đăng kiểm viên đã khiến Cục Đăng kiểm Việt Nam phải sử dụng cả những đăng kiểm viên bị khởi tố nhưng được tại ngoại, áp dụng hình thức cấm đi khỏi nơi cư trú để vận hành lại 2 trung tâm đăng kiểm từng bị tạm dừng hoạt động ở Hà Nội là 29-01V và 29-06V. Số lượng các đăng kiểm viên này khoảng 12 người.
