Gia tăng sử dụng thuốc lá ở giới trẻ
Tại tọa đàm “Nghiên cứu khoa học về giải pháp không khói để hỗ trợ quản lý thuốc lá” do Báo Pháp luật Việt Nam tổ chức mới đây, đại diện các bộ, ngành đã thông tin các cơ sở dữ liệu khoa học liên quan đến thuốc lá nung nóng và các sản phẩm thuốc lá mới khác. Từ đó, nêu ý kiến về hướng quản lý phù hợp đối với các sản phẩm này dựa trên tính tương thích với Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá hiện hành, cũng như kinh nghiệm thực tiễn quản lý của các quốc gia trên toàn cầu.
Chia sẻ về thực trạng của thuốc lá mới, Phó Vụ trưởng Vụ Xã hội (Văn phòng Quốc hội) Nguyễn Hồng Ngọc cho biết, hiện có một số quan ngại: thứ nhất, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tại Việt Nam đều là hàng hóa nhập lậu, không có nguồn gốc, xuất xứ. Thứ hai, có khoảng trống pháp lý trong phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Thứ ba, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử tại Việt Nam ngày càng tăng, nhất là ở giới trẻ, học sinh, sinh viên; đã có một số điều tra, khảo sát thông tin về vấn đề này.
Thứ tư, lợi dụng thuốc lá điện tử với thành phần là dung dịch lỏng hòa tan nên các đối tượng phạm tội đã pha trộn một số chất ma túy thế hệ mới vào tinh dầu của thuốc lá điện tử, gây ra những hệ lụy đối với sức khỏe người sử dụng và xã hội. Thứ năm, việc mua bán được thực hiện chủ yếu thông qua mạng xã hội; một số nơi xuất hiện các điểm bán lẻ công khai hoặc bán trà trộn cùng các sản phẩm khác. Thứ sáu, việc quản lý hoạt động quảng cáo thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, đặc biệt trên các nền tảng mạng xã hội còn hạn chế, thiếu quy định phù hợp và chế tài xử phạt đủ sức răn đe.
Theo Công điện 47/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế sẽ ban hành theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành giải pháp đối với thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử. Để thực hiện nhiệm vụ này, Bộ Y tế cần thực hiện báo cáo đánh giá khoa học toàn diện, đầy đủ về thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử trước khi đưa ra quyết định đối với các sản phẩm này. Vừa qua, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cũng giao Bộ Khoa học & Công nghệ phối hợp với Bộ Y tế thực hiện đánh giá tác động, ảnh hưởng của thuốc lá mới đối với sức khỏe người dùng.
Thuốc lá không an toàn, cần có sự quản lý để điều tiết sản phẩm
Theo PGS-TS- Bác sĩ Trần Khánh Toàn, việc xây dựng chính sách phải dựa trên các bằng chứng khoa học. Tuy nhiên, trong trường hợp của thuốc lá nung nóng, do những hạn chế nhất định về nguồn lực và thời gian, việc chờ đợi kết quả các nghiên cứu được thực hiện ở Việt Nam, trên người Việt Nam là khó khả thi. Do đó, chúng ta cần tận dụng có chọn lọc các bằng chứng từ các nghiên cứu đã có trên thế giới, khuyến cáo của các tổ chức quốc tế uy tín và bài học kinh nghiệm của các nước để lựa chọn cách thức ứng xử phù hợp với thuốc lá nung nóng.
TS-Bác sĩ Phạm Tuấn Anh - Trưởng khoa Điều trị theo yêu cầu, Bệnh viện K Trung ương cho rằng, thuốc lá mới vẫn là sản phẩm có hại, lý tưởng nhất là cai hoàn toàn, nhưng trên thực tế, có những nhóm đối tượng không cai được, nên phải có cách tiếp cận khác. Nguyên lý của thuốc lá mới là thay vì đốt cháy sẽ làm nóng, để giảm sự phơi nhiễm tiếp xúc với số lượng và hàm lượng độc chất.
Bà Nguyễn Quỳnh Liên - Trưởng ban Dân chủ, Giám sát và Phản biện xã hội, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nêu quan điểm, nếu quản lý, thì phải quản lý chặt chẽ, có định hướng, lấy người tiêu dùng làm trung tâm, lấy sức khỏe người tiêu dùng làm mục tiêu. Cần tổng rà soát mặt hàng thuốc lá mới, nghiên cứu, khảo cứu, xem xét các công ty sản xuất uy tín và khả năng kiểm soát các sản phẩm này. Đồng thời, cần sửa đổi Nghị định số 67/2013/NĐ-CP của Chính phủ (Quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá về kinh doanh thuốc lá) để đưa vào quản lý, trên cơ sở đó có đánh giá để đưa vào Luật.
Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội Tạ Văn Hạ, đề nghị cấm của Bộ Y tế là đi từ góc độ sức khỏe của con người. Về câu chuyện quản lý, nếu không cấm thì đương nhiên cần phải đưa vào quản lý...
Các chuyên gia, nhà khoa học, đại diện các bộ, ngành, cơ quan liên quan đều nhấn mạnh, mọi sản phẩm thuốc lá đều không an toàn, nhưng cần được quản lý để điều tiết sản phẩm theo định hướng phát triển của Chính phủ, như cách mà Nhà nước hiện đang kiểm soát thuốc lá điếu và các sản phẩm thuốc lá khác. Ngoài ra, các ý kiến đề xuất các cơ quan chức năng sớm thống nhất phương án quản lý thuốc lá mới trình Chính phủ, nhằm lấp khoảng trống pháp lý cho thuốc lá nung nóng và các sản phẩm thuốc lá mới khác.
