Tích hợp là “khai tử” môn Lịch sử
Mặc dù tổ chức vào ngày nghỉ, nhưng chưa có hội thảo nào lại thu hút đông các nhà khoa học cũng như giáo viên Lịch sử đến vậy. Hội trường Bảo tàng Lịch sử Quốc gia rộng nhưng không đủ chỗ cho đại biểu. Phát biểu đề dẫn, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Vinh Hiển khẳng định, Lịch sử có vị trí rất quan trọng trong việc xây dựng và phát triển đất nước. Đề nghị mọi người tập trung thảo luận làm thế nào để đổi mới giáo dục Lịch sử cho hiệu quả, tránh áp lực. Tuy nhiên, rất nhiều chuyên gia phản ứng vì trong Chương trình (CT) Giáo dục phổ thông (GDPT) tổng thể, Lịch sử cùng với Giáo dục công dân, Giáo dục quốc phòng - an ninh nằm trong môn Công dân với Tổ quốc, như vậy là “xé nát” Lịch sử, làm sao nói đến đổi mới, thay đổi cách dạy hiệu quả hơn? GS Phan Huy Lê – Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam bức xúc: “Dù Bộ GD&ĐT có giải thích thế nào thì với CT mới đã “khai tử”, xóa môn Lịch sử. Khi một ít kiến thức Lịch sử bị cắt nhỏ rồi tích hợp tùy tiện vào một số môn khác, Lịch sử không còn vị thế của môn học trong tính toàn bộ và hệ thống của nó”.
Biết rằng, tích hợp là một trong những biện pháp để đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT, song theo nhiều chuyên gia, Lịch sử là môn cốt lõi của các môn học trong đổi mới CT, sách giáo khoa THPT. Vì thế, Lịch sử không thể là một nội dung tích hợp của môn Công dân với Tổ quốc. Theo Thiếu tướng Nguyễn Thiện Minh – Vụ trưởng Vụ giáo dục Quốc phòng, Bộ GD&ĐT, sức mạnh của Việt Nam luôn được rèn rũa trong suốt chiều dài lịch sử từ thời cổ đại đến hiện đại… Vừa mới đây, ai đó nói là bạn với Việt Nam nhưng hôm sau lại ngang nhiên tuyên bố Biển Đông, các quần đảo Trường Sa, Hoàng Sa là của Trung Quốc từ ngàn đời xưa. Vì thế, những nhà sử học Việt Nam phải làm rõ chủ quyền biển đảo bằng những bằng chứng lịch sử của dân tộc để lớp trẻ có cơ hội học tập và đấu tranh bảo vệ quyền lợi chính đáng của dân tộc… Trách nhiệm của chúng ta trong việc đổi mới giáo dục là phải làm rõ cho thế hệ trẻ cội nguồn, quá trình tranh đấu để xây dựng, bảo vệ bờ cõi của cha ông.
Xét về khía cạnh môn tích hợp Công dân với Tổ quốc, trong đó có 3 phân môn, nhiều đại biểu không đồng tình bởi thiếu cơ sở khoa học. Lịch sử là môn học về quá khứ, hai phân môn kia là hiện tại. Giáo dục công dân, hay Giáo dục quốc phòng - an ninh có thể mượn một vài sự kiện, một vài kiến thức Lịch sử để xây dựng nên bài học theo mục đích riêng. Do đó, nó không phải là lịch sử, không thể thay thế môn Lịch sử cũng như Lịch sử không thể thay thế cho hai phân môn kia. “Việc nhặt một vài kiến thức Lịch sử ghép vào môn Giáo dục công dân và Giáo dục quốc phòng – an ninh sẽ làm người học hiểu méo mó về lịch sử. Bởi lịch sử mang tính hệ thống, tính toàn diện, diễn ra như một dòng chảy” - GS.TS Đỗ Thanh Bình - ĐH Sư phạm Hà Nội phân tích.
Trả lại vị thế cho môn Lịch sử
Cuộc hội thảo càng sôi nổi, thậm chí gay gắt khi đến phần tham luận tự do của các đại biểu. Rõ ràng có hai luồng ý kiến đối lập nhau, một là những người yêu Lịch sử và hai là đại diện Bộ GD&ĐT. Bên nào cũng cố gắng đưa ra những lý lẽ bảo vệ quan điểm của mình. GS Phan Huy Lê đề nghị phải trả lại vị thế môn Lịch sử trong GDPT. Lịch sử phải là một trong những môn học cơ bản hay cốt lõi, đứng độc lập bên cạnh môn Ngữ văn, Toán, Ngoại ngữ. Trong thiết kế CT từ cấp THCS, Lịch sử phải tách ra thành môn độc lập và tiếp tục vị thế của nó trong cấp THPT. Để bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của dân tộc, nâng cao tinh thần dân tộc, lòng yêu nước cho người dân, PGS.TS Nghiêm Đình Vỳ - nguyên Phó trưởng Ban Khoa giáo T.Ư khẳng định để Lịch sử là môn tự chọn trong thời điểm hiện nay rất nguy hiểm. Cũng không nên ngại khi Lịch sử là môn bắt buộc sẽ kéo theo các môn khác.
Nhiều tập thể giảng viên, giáo viên trực tiếp dạy môn Lịch sử mang đến hội thảo này tâm trạng bức xúc, tủi thân khi Lịch sử lâu nay "long đong lận đận" và hiện tại đang có nguy cơ bị biến mất. Thay mặt cho đội ngũ giáo viên dạy Lịch sử ở trường phổ thông, cô Nguyễn Thanh Hà với hơn 20 năm dạy Lịch sử khẳng định chưa thấy học sinh nào chán môn học này. Học sinh không học Lịch sử vì các em phải chọn những môn khác để cuộc sống sau này tốt hơn. Lịch sử không được đề cao, đồng nghĩa với xem nhẹ công sinh dưỡng của cha mẹ. Lịch sử phải đứng riêng chính là tiếng gọi của Lịch sử dân tộc. Từ kết quả nghiên cứu CT môn Lịch sử trường phổ thông ở các nước tiên tiến trên thế giới cho thấy, nhiều quốc gia quy định môn Lịch sử là môn bắt buộc ở tiểu học, THCS, THPT. Cho nên, các đại biểu đề nghị Lịch sử phải là môn độc lập, có vị trí ngang bằng các môn học khác và phải là môn thi bắt buộc trong kỳ thi tốt nghiệp THPT.
Theo kế hoạch, hội thảo kết thúc trước 12 giờ, nhưng đã quá 1 tiếng, vẫn còn rất nhiều ý kiến đăng ký thảo luận, chứng tỏ vị thế của môn Lịch sử không thể xem nhẹ. GS Phan Huy Lê cho biết, trên cơ sở hội thảo này, Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam sẽ kiến nghị lên lãnh đạo cao nhất của Đảng, Quốc hội, Nhà nước, Chính phủ và MTTQ cần bảo vệ môn Lịch sử như một môn học cơ bản, độc lập và bắt buộc từ cấp THCS đến THPT.
PGS.TS Nghiêm Đình Vỳ phát biểu tại hội thảo khoa học môn Lịch sử trong giáo dục phổ thông sáng 15/11. Ảnh: Thủy Trúc
|
