Theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam, hiện nay cơ quan bảo hiểm xã hội nhận được hồ sơ của những người lao động đủ điều kiện hưởng bảo hiểm xã hội một lần theo quy định tại Điều 60 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 và Điều 1 Thông tư số 18/2022/TT-BYT ngày 31/12/2022 của Bộ Y tế.
Các trường hợp này đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS. Hoặc những người mắc các bệnh, tật có mức độ suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên và không tự kiểm soát hoặc không tự thực hiện được các hoạt động phục vụ nhu cầu sinh hoạt cá nhân hàng ngày mà cần có người theo dõi, trợ giúp, chăm sóc hoàn toàn.
Trong đó có những trường hợp đồng thời đủ điều kiện hưởng lương hưu hàng tháng nhưng họ có đơn đề nghị hưởng bảo hiểm xã hội một lần. Thế nhưng, đơn vị sử dụng lao động không ban hành quyết định thôi việc hoặc văn bản chấm dứt hợp đồng lao động mà ra quyết định nghỉ việc hưởng chế độ hưu trí đối với người lao động.
Tại điểm a và b khoản 1 Điều 108 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, hồ sơ hưởng lương hưu đối với người lao động đang tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc đủ điều kiện hưởng lương hưu, gồm có: Sổ bảo hiểm xã hội; quyết định nghỉ việc hưởng chế độ hưu trí hoặc văn bản chấm dứt hợp đồng lao động hưởng chế độ hưu trí.
Khoản 1 và khoản 2 Điều 109 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 quy định hồ sơ hưởng bảo hiểm xã hội một lần gồm có: Sổ bảo hiểm xã hội và đơn đề nghị hưởng bảo hiểm xã hội một lần của người lao động.
Theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam, với những quy định trên, cơ quan bảo hiểm xã hội chưa đủ căn cứ để giải quyết hưởng bảo hiểm xã hội một lần theo nguyện vọng của người lao động. Lý do bởi quyết định nghỉ việc hưởng chế độ hưu trí đối với người lao động do đơn vị sử dụng lao động ban hành vẫn đang còn hiệu lực.
Vì thế, để giải quyết kịp thời quyền lợi bảo hiểm xã hội đối với các trường hợp lao động trên, cũng như tránh phát sinh đơn thư khiếu kiện, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đề xuất Bộ LĐTB&XH đồng ý giải quyết hưởng bảo hiểm xã hội một lần theo đề nghị của người lao động khi hồ sơ của họ đảm bảo theo quy định.
