Sửa Luật Thủ đô: Tạo cơ chế vượt trội để Thủ đô phát triển vượt bậc

Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội Lê Hồng Sơn - Phó Trưởng Ban soạn thảo Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) và TS Lê Xuân Rao - Chủ tịch Liên hiệp Các Hội Khoa học & Kỹ thuật Hà Nội đồng chủ trì hội thảo.

Huy động tối đa nguồn lực để phát triển

Phát biểu tại hội thảo, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Lê Hồng Sơn cho biết: Nội dung Dự thảo Luật lần này bám sát 9 nhóm chính sách trong đề nghị xây dựng Luật Thủ đô (sửa đổi) đã được Chính phủ thông qua. Tháng 10/2023, Chính phủ sẽ trình Quốc hội cho ý kiến Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) lần thứ nhất; dự kiến tháng 5/2024, Quốc hội sẽ xem xét thông qua Dự án Luật.

“Như vậy, chúng ta có gần 1 năm để chuẩn bị dự thảo đồ sộ, bao quát hết tất cả các lĩnh vực đời sống, xã hội, kinh tế của Thủ đô. Hà Nội là đô thị đặc biệt, có những định hướng để phát triển đô thị, xác định Hà Nội là đầu tàu, trung tâm dẫn dắt, phát triển đồng bằng sông Hồng” - Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Lê Hồng Sơn nhấn mạnh.

Theo Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Lê Hồng Sơn, Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) lần này tập trung đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho chính quyền thành phố Hà Nội, tạo cơ chế đặc thù, vượt trội cho Thủ đô chủ động, tự chịu trách nhiệm trong giải quyết công việc của thành phố; như về tổ chức bộ máy, biên chế, quy hoạch, đầu tư, xây dựng, đất đai, tài chính…

Bên cạnh đó, Dự thảo tạo ra cơ chế đặc thù để huy động tối đa nguồn lực để phát triển tất cả các lĩnh vực. Nếu Dự thảo Luật được thông qua, đây sẽ là công cụ hiệu quả để Hà Nội huy động nguồn lực, khai thác triệt để tối đa những ưu thế, tiềm năng, thế mạnh của Thủ đô; giải quyết được các vấn đề bức xúc của thành phố như vấn đề giao thông, ô nhiễm môi trường, phát triển đô thị theo hướng văn minh, văn hiến, hiện đại…

Tham gia thảo luận, các chuyên gia, nhà khoa học đều bày tỏ quan điểm cần thiết sửa đổi Luật Thủ đô trước những yêu cầu bức thiết đang đặt ra trong sự phát triển của Thủ đô hiện nay. Qua 10 năm thực hiện Luật Thủ đô đã cho thấy đạt được những dấu ấn khá toàn diện trong phát huy vai trò vị thế Thủ đô, cả với vùng và cả nước. Tuy nhiên cũng bộc lộ một số tồn tại, hạn chế, nhất là về cơ chế đặc thù, bất cập so với một số luật mới ban hành.

Các ý kiến cũng đánh giá cao công tác chuẩn bị công phu của Dự thảo Luật, với nhiều điểm mới, có tính cụ thể và sát thực tiễn hơn; đã được nghiên cứu bài bản, khoa học, tiếp thu có chọn lọc nhiều ý kiến đóng góp.

Là cơ hội, thách thức, lợi thế để Hà Nội phát triển

TS.KTS Đào Ngọc Nghiêm - Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, nguyên Giám đốc Sở Quy học - Kiến trúc Hà Nội cho hay, bản Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) lần này đã được nghiên cứu bài bản khoa học, tiếp thu có chọn lọc nhiều ý kiến đã đóng góp. Tuy nhiên, Luật Thủ đô là cơ hội, là thách thức, là lợi thế để Hà Nội phát triển vươn lên tầm cao, vị thế mới với cả nước, với khu vực và cả thế giới nên cần nâng cao tính khoa học và thực tiễn, thể hiện nguyện vọng của Nhân dân, trong đó có những người đã, đang làm công tác khoa học kỹ thuật.

Góp ý dự thảo Luật, TS.KTS Đào Ngọc Nghiêm cho hay, trong chương I: nên đưa Điều 4 thành Điều 3; rà soát lại Điều 3 giải thích từ ngữ. Cụ thể là về đô thị thông minh, đô thị vệ tinh, đô thị trung tâm và phát triển theo mô hình TOD (phải nêu được đặc thù của Hà Nội, kế thừa đề tài nghiên cứu khoa học của thành phố). Bổ sung từ ngữ: Cải tạo, chỉnh trang, tái thiết đô thị... Trong chương II, bổ sung Điều 15 về thành phố thuộc thành phố Hà Nội như vai trò các đơn vị trực thuộc mô hình mới này (tham khảo Nghị quyết 98/20334/QH15 về chính sách đặc thù thành phố Hồ Chí Minh)…

TS Hoàng Dương Tùng (Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam) đánh giá, Dự thảo Luật lần này cụ thể hơn về vấn đề môi trường. Tuy nhiên, để môi trường thực sự là điểm nhấn trong phát triển bền vững Thủ đô, cụ thể hóa mục tiêu Thủ đô “Văn hiến – Văn minh – Hiện đại” trong nền kinh tế xanh, kinh tế số “có sức cạnh tranh cao với khu vực và thế giới, phấn đấu phát triển ngang tầm thủ đô các nước phát triển trong khu vực”, cần bổ sung thêm một số vấn đề theo tinh thần có các cơ chế vượt trội, đột phá, huy động mọi nguồn lực, khai thác hiệu quả các tiềm năng, thế mạnh của Thủ đô trong bảo vệ môi trường…

Tập trung giải quyết vấn đề giao thông

PGS.TS Doãn Minh Tâm - Nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Công nghệ giao thông vận tải (Bộ GTVT) cho hay, Luật Thủ đô là bộ luật tổng hợp của tất cả các quy định có tính đặc thù áp dụng dành riêng cho Thủ đô Hà Nội mà các Luật khác không đề cập. Do đó, với tầm quan trọng và vai trò, ý nghĩa của Thủ đô, Luật Thủ đô là chỗ dựa pháp lý vững chắc để tạo điều kiện cho Hà Nội phát triển vượt bậc trong thời gian tới, xứng đáng là Thủ đô của cả nước.

“Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) – Phiên bản tháng 7/2023 (lần 2) tuy đã thể hiện và luật hóa được 9 chính sách mới của Hà Nội. Tuy nhiên, nội dung các quy định mới chưa đáp ứng được nhu cầu đòi hỏi các quy định pháp luật để giải quyết các tồn tại, hướng tới tương lai phát triển bền vững của Thủ đô. Trong đó, vấn đề giao thông là một trong những vấn đề phức tạp và cần phải tập trung giải quyết” - PGS.TS Doãn Minh Tâm nêu quan điểm.

Đồng quan điểm, Thạc sĩ Đặng Huy Đông - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quy hoạch và Phát triển, nguyên Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho hay, một trong những nội dung quan trọng của Luật Thủ đô là xin phép được thực hiện cơ chế để triển khai phát triển Hệ thống đường sắt đô thị sức tải lớn tốc độ cao (MRT) theo mô hình TOD gắn với phát triển các khu đô thị hỗn hợp tại các nhà ga của mạng lưới MRT. Mô hình này không chỉ xây dựng hệ thống MRT mà còn là cơ hội để thành phố cải tạo, chỉnh trang đô thị theo hướng văn minh, hiện đại, bền vững, thân thiện môi trường, giảm phát thải các-bon nhờ giảm tỷ lệ người sử dụng phương tiện cá nhân, tăng tỷ lệ người sử dụng phương tiện giao thông công cộng; nâng cao năng lực cạnh tranh của thành phố Hà Nội ngang tầm các đô thị tiên tiến hiện đại của khu vực châu Á...

“Đây là mô hình phổ biến trên thế giới, tuy nhiên để thực hiện được mô hình trên, Hà Nội phải được thực hiện cơ chế mới hoàn toàn về quản lý đầu tư xây dựng dự án kết cấu hạ tầng, theo mô hình kiểm soát đầu ra thay vì mô hình kiểm soát đầu vào, quy trình và thủ tục (khoảng 160 bước) theo quy định của pháp luật hiện hành về đầu tư, xây dựng, đất đai...” - Thạc sĩ Đặng Huy Đông nêu quam điểm.

Kết thúc hội nghị, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội Lê Hồng Sơn hoan nghênh các đề xuất, kiến nghị tâm huyết, trí tuệ và trách nhiệm của các chuyên gia, nhà khoa học với thành phố và cho biết, từ nay đến khi Quốc hội thông qua dự thảo Luật, thành phố mong tiếp tục nhận được các ý kiến góp ý trách nhiệm của các chuyên gia, nhà khoa học, góp phần đưa Luật Thủ đô (sửa đổi) khi được ban hành sẽ đi vào cuộc sống.