Còn nhiều khó khăn
Hạng mục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư sân bay Long Thành được tách thành dự án riêng. Dự án thu hồi đất một lần cho toàn bộ 5.000 ha để xây dựng và 364,21 ha để xây dựng 2 khu tái định cư.
Theo các báo cáo, đến nay, UBND tỉnh Đồng Nai đã bàn giao mặt bằng giai đoạn 1 với tổng diện tích 2.430,68 ha/2.532 ha (đạt 96%); trong đó khu vực xây dựng đã bàn giao 1.770/1.810 ha (đạt 97,6%), còn lại khoảng 40 ha đang được UBND huyện Long Thành tiếp tục xử lý; khu vực trữ đất đã bàn giao 664,21 ha/722 ha (đạt 92%).
Theo Bộ GTVT, Bộ đã cùng UBND tỉnh Đồng Nai tổ chức đoàn công tác cùng các bộ, ngành có liên quan kiểm tra hiện trường, họp kiểm điểm tiến độ dự án, đồng thời đôn đốc Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) và các đơn vị liên quan thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Tuy nhiên, công tác giải phóng mặt bằng hiện nay vẫn còn gặp nhiều khó khăn, tập trung vào các nguyên nhân chính như tiến độ xây dựng các khu tái định cư, các công trình hạ tầng khu tái định cư đang chưa đáp ứng tiến độ nên các hộ dân (hộ phụ phát sinh) chưa có chỗ để di chuyển; nhiều hộ dân đang còn vướng mắc về giấy tờ đất (chuyển nhượng viết tay, vô chủ,…) nên khó khăn trong công tác đền bù…
Dự án xây dựng Cảng hàng không Long Thành được chia thành 4 dự án thành phần. Trong đó, dự án thành phần 3 gồm các công trình thiết yếu trong Cảng hàng không như ga hành khách công suất 25 triệu hành khách/năm, ga hàng hóa số 1, đường cất hạ cánh, sân đỗ tàu bay, giao thông nội cảng…
Theo Bộ GTVT, khối lượng còn lại của dự án thành phần này rất lớn, tiềm ẩn nguy cơ không đáp ứng tiến độ theo kế hoạch. Đặc biệt là nguy cơ gói thầu phần thân nhà ga hành khách bị chậm vì chủ đầu tư (Tổng Công ty Cảng hàng không) đã có quyết định hủy thầu và đấu thầu lại.
Dự án thành phần 4 gồm ga hàng hóa số 2, kho giao nhận hàng hóa; khu xử lý vệ sinh tàu bay, khu bảo dưỡng thiết bị mặt đất, hệ thống đường ống dẫn nhiên liệu, trung tâm điều hành của các hãng hàng không, khu bảo trì tàu bay, bệ thử động cơ, khu công nghiệp hàng không, khu logistics hàng không… Dự án này tiến độ triển khai bị chậm do vướng mắc trong quá trình xác định giá trị nộp ngân sách Nhà nước khi sử dụng đất.
Dự án thành phần 2 (cọc và đài kiểm soát không lưu) gặp vướng mắc trong quá trình thẩm duyệt phòng cháy chữa cháy nên tiềm ẩn nhiều rủi ro trong công tác thẩm định hồ sơ thiết kế kỹ thuật để khởi công phần thân tháp không lưu theo đúng kế hoạch.
Dự án thành phần 1 (trụ sở các cơ quan trong khu vực sân bay) chưa thể triển khai do chưa bố trí được nguồn vốn trung hạn.
3 nhóm công việc cần tập trung giải quyết thời gian tới
Kết luận cuộc họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu các cơ quan cần xác định lại trách nhiệm, căn cứ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn để tổ chức thực hiện các công việc được giao.
Ở thời điểm này năm 2022 khi Thủ tướng kiểm tra hiện trường, dự án chưa có thiết kế, thẩm định, thậm chí chưa có con dấu để hoạt động, chưa có trụ sở để làm việc. Đến nay, kiểm tra thực tế cho thấy công việc đã có tiến bộ, chuyển biến, nhưng về cơ bản chưa đạt tiến độ đề ra.
Thứ nhất, về giải phóng mặt bằng, tỉnh Đồng Nai tỉnh đã có nhiều cố gắng, nỗ lực nhưng vẫn chưa đạt mục tiêu, yêu cầu đề ra. Thủ tướng yêu cầu Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc, chậm nhất hết quý I/2023 phải hoàn thành bàn giao mặt bằng giai đoạn 1; cố gắng hết quý II, bàn giao xong mặt bằng 2 đường dẫn, đường hậu cần vào sân bay.
Trên công trường, Thủ tướng cũng yêu cầu các nhà thầu tranh thủ thời tiết thuận lợi của mùa khô, huy động nhân lực, phương tiện làm việc 24/24 với 3 ca 4 kíp để cơ bản hoàn thành san lấp mặt bằng dự án.
Thủ tướng cho rằng chính sách chung về giải phóng mặt bằng về cơ bản là tốt nhưng cũng không thể bao phủ được hết các trường hợp trong thực tiễn; người dân cần tuân thủ quy định, chính sách chung.
Với các trường hợp cụ thể có vướng mắc, địa phương cần tập hợp, các cơ quan nghiên cứu kỹ lưỡng, nếu có bất cập thì điều chỉnh, bổ sung chính sách phù hợp thực tiễn, đáp ứng nhu cầu hợp pháp, chính đáng của người dân; nếu đề xuất, kiến nghị của người dân chưa hợp lý thì phải giải thích rõ cho người dân hiểu.
Phát huy những việc đã làm được, khắc phục các bất cập, tồn tại, Nhà nước và người dân cùng chia sẻ, trên cơ sở 2 nguyên tắc là hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân, doanh nghiệp và bảo đảm đời sống người dân nơi tái định cư bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ.
Thủ tướng lưu ý cần hết sức quan tâm bảo đảm hạ tầng điện, nước, y tế, giáo dục, văn hóa tại khu tái định cư, nhất là các trường mầm non, tiểu học, trạm y tế, nơi vui chơi giải trí, cây xanh...
Liên quan tới đấu thầu các dự án này, Thủ tướng đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Xây dựng hướng dẫn thêm, các cơ quan khẩn trương thực hiện các công việc, tháo gỡ vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ, hoàn thành dứt điểm các công trình này, đưa vào hoạt động phục vụ người dân.
Thứ hai, về 4 dự án thành phần xây lắp sân bay Long Thành, Quyết định 1777 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt dự án Cảng hàng không Long Thành giai đoạn 1 và Kết luận của Thủ tướng Chính phủ sau cuộc làm việc dịp Tết năm 2022 đã phân công rõ các công việc của các cơ quan.
Thủ tướng nhấn mạnh dự án thành phần số 2 và số 3 có ý nghĩa quyết định, đã bố trí được ngân sách, vấn đề lớn nhất là phối hợp, tổ chức thực hiện. Trong đó, gói thầu phần thân nhà ga hành khách bị hủy thầu, ACV là chủ đầu tư và Bộ GTVT, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp chịu trách nhiệm về điều này, sắp tới sẽ kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm.
Thủ tướng nhấn mạnh: ACV phải có trách nhiệm khắc phục hậu quả, trong đó có việc chuẩn bị các phương án để đấu thầu, lựa chọn nhà thầu theo thẩm quyền; cần hỗ trợ thì đề nghị các cơ quan liên quan; nếu không làm được thì báo cáo các cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định. "Đã hứa phải làm, đã cam kết phải thực hiện", Thủ tướng nêu rõ.
Thứ ba, Thủ tướng Chính phủ - Trưởng Ban Chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành GTVT - đã giao Phó Thủ tướng Lê Văn Thành và sau đó là Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà trực tiếp chỉ đạo công trình này. Nay Thủ tướng yêu cầu lập Tổ công tác của Chính phủ để đôn đốc, kiểm tra, khớp nối các công việc; giao Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà làm Tổ trưởng với sự tham gia của lãnh đạo các bộ.
